Działalność folklorystczna Pantelejmona Kulisza: kontekst polski

Wasyl Iwaszkiw

Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki , Ukraina
https://orcid.org/0000-0002-9335-0338


Abstrakt

W artykule scharakteryzowano kontekst polski działalności folklorystycznej Pantelejmona Kulisza z lat 1840–1850; kontekst ten obejmuje współpracę folklorysty i pisarza ukraińskiego z polskimi twórcami i działaczami kultury, w szczególności z Michałem Grabowskim, a także z Konstantym Świdzińskim i Edwardem Rulikowskim, zamieszkałymi wówczas na Ukrainie. Efektem współpracy stała się publikacja licznych przekładów tekstów legend i przekazów pochodzących z rękopiśmiennego zbioru Kulisza, a także analiza pracy Kulisza jako folklorysty, opublikowana w obszernym artykule Grabowskiego O gminnych ukraińskich podaniach w czasopiśmie „Rubon” (1845). Podkreślono wpływ Grabowskiego na dobór treści i kształtowanie koncepcji unikatowej pracy Kulisza pt. Записки о Южной Руси, która w ówczesnej folklorystyce i etnologii nie posiadała odpowiedników.

Słowa kluczowe:

folklor ukraiński, współpraca polsko-ukraińska, Pantelejmon Kulisz, Michał Grabowski

Âgič Ignatij [Vatroslav]. 1910. Istoriâ slavânskoj filologii. SPb.: Izdanie Imperatorskoj akademii nauk. [Ягич Игнатий [Ватрослав]. 1910. История славянской филологии. СПб.: Издание Императорской академии наук].

Gnatûk Volodimir. 1929. Polʹsʹkij lìterator M.A. G̀rabovsʹkij ì jogo priâtelûvannâ z P. O. Kulìšem. „Zapiski ìstorično-fìlologìčnogo Vìddìlu Vseukraïnsʹkoï Akademìï nauk”. Kiïv: drukarnì Vseukraïnsʹkoï Akademìï Nauk, kn. XXIII: 97–124. [Гнатюк Володимир. 1929. Польський літератор М.А. Ґрабовський і його приятелювання з П.О. Кулішем. „Записки історично-ілологічного Відділу Всеукраїнської Академії Наук”. Київ: З друкарні Всеукраїнської Академії Наук, кн. ХХІІІ: 97–124].

Ìvaškìv Vasilʹ. 2019. Folʹklor u naukovomu ta pisʹmennicʹkomu diskursì Pantelejmona Kulìša(1840–1850-tì roki). „Bûletenʹ Naukovogo Tovaristva ìm. Ševčenka v Americì”. Čislo 48 (64). Nʹû-Jork: 10–15. [Івашків Василь. 2019. Фольклор у науковому та письменницькому дискурсі Пантелеймона Куліша (1840–1850-ті роки). „Бюлетень Наукового Товариства ім. Шевченка в Америці”. Число 48 (64). Нью-Йорк: 10–15].

Kirčìv Roman. 2013. Perekladi ukraïnsʹkih pìsenʹ polʹsʹkoû movoû. V: Kirčìv Roman. Studìï z ukraïnsʹko-polʹsʹkogo etnokulʹturnogo pograniččâ. Lʹvìv: LNU ìmenì Ìvana Franka: 256–273. [Кирчів Роман. 2013. Переклади українських пісень польською мовою. В: Кирчів Роман. Студії з українсько-польського етнокультурного пограниччя. Львів: ЛНУ імені Івана Франка: 256–273].

Kirčìv Roman. 2013. Ukraïnsʹka tema v narodoznavčìj paradigmì Adama Fìšera. V: Kirčìv Roman. 2013. Studìï z ukraïnsʹko-polʹsʹkogo etnokulʹturnogo pograniččâ. Lʹvìv: LNU ìmenì Ìvana Franka: 363–391. [Кирчів Роман. 2013. Українська тема в народознавчій парадигмі Адама Фішера В: Кирчів Роман. Студії з українсько-польського етнокультурного пограниччя. Львів: ЛНУ імені Івана Франка: 363–391].

Kirčìv Roman. 2013. Ukraïnìka Âna Mìroslava Kasìâna. V: Kirčìv Roman. Studìï z ukraïnsʹko-polʹsʹkogo etnokulʹturnogo pograniččâ. Lʹvìv: LNU ìmenì Ìvana Franka: 392–407. [Кирчів Роман. 2013. Україніка Яна Мірослава Касіяна. В: Кирчів Роман. Студії з українсько-польського етнокультурного пограниччя. Львів: ЛНУ імені Івана Франка: 392–407].

Kubasiński Sylenty. 1845. Pan starosta Zakrzewski. Wilno: Nakład i druk T. Glücksberga, t. 1.

Kulìš Pantelejmon. 1882. Krašanka rusinam ì polâkam na Velikdenʹ 1882 roku. Lʹvìv: z Drukarnì Tovaristva ìmeni Ševčenka. [Куліш Пантелеймон. 1882. Крашанка русинам і полякам на Великдень 1882 року. Львів: з Друкарні Товариства імени Шевченка].

Kulìš Pantelejmon. 2000. Okolo polustoletiâ nazad. Literaturnye vospominaniâ. V: Pantelejmon Kulìš. Materìali ì doslìdžennâ. Lʹvìv–Nʹû-Jork: Vidavnictvo M.P. Kocʹ:110–156. [Куліш Пантелеймон. 2000. Около полустолетия назад. Литературные воспоминания. В: Пантелеймон Куліш. Матеріали і дослідження. Львів–Нью-Йорк: Видавництво М.П. Коць:110–156].

Kulìš Pantelejmon. 2009. Vospominanie russkogo o polʹskom arheologe Konstantine Svidzinskom. Pantelejmon Kulìš: pisʹmennik, fìlosof, gromadânin. Do 190-rìččâ vìd dnâ narodžennâ P.O. Kulìša / Hronìka 2000. Ukraïnsʹkij kulʹturologìčnij alʹmanah. Kiïv, vipusk 78: 183–187. [Куліш Пантелеймон. 2009. Воспоминание русского о польском археологе Константине Свидзинском. Пантелеймон Куліш: письменник, філософ, громадянин. До 190-річчя від дня народження П.О. Куліша / Хроніка 2000. Український культурологічний альманах. Київ, випуск 78: 183–187].

Kulìš Pantelejmon. 1879. Hutorskaâ filosofiâ i udalennaâ ot sveta poèziâ. Sankt-Peterburg: Tipografiâ Tovariŝestva «Obŝestvennaâ polʹza». [Кулиш Пантелеймон. 1879. Хуторская философия и удаленная от света поэзия. Санкт-Петербург: Типография Товарищества «Общественная польза»].

Kulìš Pantelejmon. 2005. Povne zìbrannâ tvorìv. Listi. Kiïv: Kritika, t. 1: 1841–1850, uporâd., koment. O. Fedoruk. [Куліш Пантелеймон. 2005. Повне зібрання творів. Листи. Київ: Критика, т. 1: 1841–1850, упоряд., комент. О. Федорук].

Kulìš Pantelejmon. 2015. Povne zìbrannâ tvorìv. Naukovì pracì. Publìcistika. Kiïv: Kritika, t. 3, Zapiski o Ûžnoj Rusi, u 2 kn., kn. 1, uporâd., pìdgot. tekstìv, stattâ, koment. V. Ìvaškìv. [Куліш Пантелеймон. 2015. Повне зібрання творів. Наукові праці. Публіцистика. Київ: Критика, т. 3, Записки о Южной Руси, у 2 кн., кн. 1, упоряд., підгот. текстів, стаття, комент. В. Івашків].

Nahlìk Êvgen. 2007. Pantelejmon Kulìš: Osobistìstʹ, pisʹmennik,mislitelʹ: Naukova monografìâ u 2-h tomah. Kiïv: Ukraïnsʹkij pisʹmennik, t. 2: Svìtoglâd ì tvorčìstʹ Pantelejmona Kulìša. [Нахлік Євген. 2007. Пантелеймон Куліш: Особистість, письменник, мислитель: Наукова монографія у 2-х томах. Київ: Український письменник, т. 2: Світогляд і творчість Пантелеймона Куліша].

Pan starosta Zakrzewski. Wydał Michał Grabowski. 1860. Kijów, nakł. Leona Idzikowskiego, druk. Gazety Codziennej w Warszawie.

Pypin Aleksandr. 1891. Istoriâ russkoj ètnografii. SPb.: Tip. M. M. Stasûleviča, t. 3. Ètnografiâ malorusskaâ. [Пыпин Александр. 1891. История русской этнографии. СПб.: Тип. М. М. Стасюлевича, т. 3. Этнография малорусская].

Ûrovsʹka Olena. 1929. Kulìš ì Grabovsʹkij. Ukraïna, kniga 36: 72–85. [Юровська Олена. 1929. Куліш і Грабовський. Україна, книга 36:72–85].

Fischer Adam. 1928. Rusini. Zarys etnografji Rusi. Z tablicami i 33 ilustracjami. Lwów–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Sow[iński] Leonard. 1875. Duma o Marysi Bogusławiance (z małoruskiego). «Kłosy». № 509: 195–198.


Opublikowane
2021-12-13


Iwaszkiw В. (2021). Фольклористична діяльність Пантелеймона Куліша: польський контекст. TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych, 6, 286–299. https://doi.org/10.31743/teka.13367

Wasyl Iwaszkiw  vasyl_ivashkiv@ukr.net
Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki https://orcid.org/0000-0002-9335-0338