Autopatografia Iwana Franki "Історія моєї хвороби"
Abstrakt
W artykule analizuję autobiograficzny tekst Iwana Franki Історія моєї хвороби, którego rękopis pochodzi z 1908 roku i znajduje się w archiwum Instytutu Literatury im. Tarasa Szewczenki Państwowej Akademii Nauk Ukrainy. Po raz pierwszy opublikowała go Jarosława Melnyk w 1998 roku na łamach czasopisma Парадигма . W niniejszym artykule będę się odwoływała do trzech z wielu listów Iwana Franki, opublikowanych razem z tekstem rękopisu przez Jarosławę Melnyk. Celem artykułu jest analiza najważniejszych wątków autopatografii Iwana Franki, do których zaliczam: cierpienie fizyczne i psychiczne, poczucie bezradności i utraty kontroli nad życiem a także próby odbudowania tożsamości za pośrednictwem pracy intelektualnej.
Słowa kluczowe:
autopatografia, cierpienie fizyczne i psychiczne, Iwan Franko, rękopisBibliografia
Boruszkowska Iwona. 2016. Defekty. Literackie auto/pato/grafie – szkice. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Boruszkowska Iwona. 2019. Écriture patographique: język i pismo podmiotu defektywnego. W: Fragmenty dyskursu maladycznego. Red. M. Ganczar, I. Gielata, M. Ładoń. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria: 36–53.
Boruszkowska Iwona. 2018. Sygnatury choroby. Literatura defektu w ukraińskim modernizmie. Warszawa: Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
Foucault Michel. 1987. Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu. Tłum. H. Kęszycka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Frank Arthur W. 2013. The Wounded Storyyteller. Body, Illness, Ethics. Chicago: University of Chicago Press.
Giddens Anthony. 2001. Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Tłum. A. Szulżycka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Hrycak Jarosław. 2010. Prorok we własnym kraju. Iwan Franko i jego Ukraina (1856–1886). Tłum. A. Korzeniowska-Bihun, Anna Wylęgała. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Hyden Lars-Christer. 1997. Illness and narrative. “Sociology of Health & Illness” № 19 (1): 48–69.
Kaczmarek Agnieszka. 2016. Od milczenia do opowieści, Kulturowe dyskursy o umieraniu i śmierci. Poznań: Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych.
Majewska Joanna. 2017. Między bluźnierstwem a pragnieniem sacrum. Modernistyczne litanie B rebours. „Nauka” nr 3: 127–143.
Okupnik Małgorzata. 2018. W niewoli ciała. Doświadczenie utraty zdrowia i jego reprezentacje. Kraków: Universitas.
Porter Roy. 2003. Szaleństwo. Rys historyczny. Tłum. Jan Karłowski. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”.
Rytlewska Katarzyna. 2012. Szpital psychiatryczny jako przestrzeń zbrodni: (Stanisław Lem – John Katzenbach – Karin Fossum) Wiek XIX. „Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza” nr 5 (47): 497–516.
Sajewska Dorota. 2005. „Chore sztuki”. Choroba/tożsamość/dramat. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Sontag Susan. 2016. Choroba jako metafora, AIDS i jego metafory. Tłum. J. Anders. Kraków: Karakter.
Szubert Mateusz. 2011. Dyskurs maladyczny – perspektywy badawcze. W: Fragmenty dyskursu maladycznego. Red. M. Ganczar, I. Gielata, M. Ładoń. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki: 17–36.
Galik Volodimir. 2011. Horvatsʹke mìsto-Kurortlipik u žittì ta spadŝinì Ìvana Franka. „Ìstorična panorama” № 13: 32–48 [Галик Володимир. 2011. Хорватське місто-курорт Липик у житті та спадщині Івана Франка. „Історична панорама” № 13: 32–48].
Gundorova Tamara. 2006. Franko ne kamenâr. Kiïv: Kritika [Гундорова Тамара. 2006. Франко не каменяр. Київ: Критика].
Melʹnik Âroslava. 1998. 1908 rìk v žittì Ìvana Franka. „Paradigma” № 1: 158–177 [Мельник Ярослава. 1998. 1908 рік в житті Івана Франка. „Парадигма” № 1: 158–177].
Melʹnik Âroslava. 2016. Ì ostannâ častʹ dorogi. Ìvan Franko v 1908-1909 rokah. Drogobič: Kolo [Мельник Ярослава. 2016. І остання часть дороги. Іван Франко в 1908–1909 роках, Дрогобич: Коло].
Pustovìt Valerìâ. 2016. Rolʹ lìkarâ v pisʹmennicʹkìj dolì. „Naukovij vìsnik MNU ìmenì V. O. Suhomlinsʹkogo. Fìlologìčgì nauki (lìteraturoznavstvo)” № 2 (18): 192–197 [Пустовіт Валерія. 2016. Роль лікаря в письменницькій долі. „Науковий вісник МНУ імені В. О. Сухомлинського. Філологічгі науки (літературознавство)” № 2 (18): 192–197].
Tiholoz Bogdan. 2016. Ìstorìâ hvorobi genìâ, abo vìd čogo pomer Ìvan Franko?. W: https://photo-lviv.in.ua/istoriya-hvoroby-heniya-abo-vid-choho-pomer-ivan-franko/ [Тихолоз Богдан. 2016. Історія хвороби генія, або від чого помер Іван Франко?] [Dostęp: 28.12.2023].
Tiholoz Bogdan. 2011. Taêmnicâ Frankovoï veličì (Sekreti unìversalìzmu). „Divoslovo” № 10: 44–48 [ Тихолоз Богдан. 2011. Таємниця Франкової величі (Секрети універсалізму). „Дивослово” № 10: 44–48].
Turgan Olʹga. 2016. Medična problematika u tvorčostì Ì.Â. Franka. „Naukovij vìsnik Užgorodsʹkogo unìversitetu” № 2 (36): 17–22 [Турган Ольна. 2016. Медична проблематика у творчості І.Я. Франка. „Науковий вісник Ужгородського університету” № 2 (36): 17–22].
Franko Ìvan. 1998. Ìstorìâ moêï hvorobi, Listi z 1908 roku. Upor. Â. Melʹnik. „Paradigma” № 1: 178–192 [Франко Іван. 1998. Історія моєї хвороби, Листи з 1908 року. Упор. Я. Мельник. „Парадигма” № 1: 178–192].
University of Warsaw
doktor habilitowany, adiunkt
Instytut Ukrainistyki
Uniwersytet Warszawski
https://orcid.org/0000-0002-2123-8531
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
