Dystopijny wymiar twórczości Artema Czapaja (na materiale powieści "Czerwona zona" oraz "Ponajichały")
Abstrakt
Niniejszy tekst jest próbą lektury powieści Červona zona (2014) oraz Ponaïhali (2015) autorstwa Artema Czapaja jako aktualizacji dystopijnego gatunku. W przypadku pierwszego tytułu można mówić o klasycznej dystopii, zawierającej szereg typowych dla podobnych tekstów cech takich jak istnienie odizolowanych murem światów, obecność bohatera noszącego znamiona „ostatniego człowieka” czy bunt uciśnionych. Tymczasem Ponaïhali zostaje odczytana jako dystopia migracyjna stanowiąca krytyczny komentarz pisarza zarówno do zjawiska masowej migracji zarobkowej w Ukrainie, jak i prywatnych utopii polegających na złudzeniu możliwości osiągniecia szczęśliwej przyszłości kosztem pozornie tymczasowego rozluźnienia więzów z najbliższymi.
Słowa kluczowe:
dystopia, antyutopia, Artem Czapaj, literatura ukrańska, migracja, "ostatni człowiek"Bibliografia
Bogusław Bakuła. 2011. Ironia i komizm we współczesnej słowiańskiej antyutopii literackiej (na przykładzie powieści E. Bondy’ego, T. Konwickiego, W. Wojnowicza, W. Pielewina). „Slavia Occidentalis” nr 68: 45–56.
Čapaj Artem. 2014. Červona zona. Kiïv: Nora-Druk. [Чапай Артем. 2014. Червона зона, Київ: Нора-Друк].
Czapaj Artem. 2023. Chwasty. Tłum. R. Kupidura. Warszawa: Anagram.
Dutchak Oksana. 2022. 10 Terrible Leftist Arguments against Ukrainian Resistance. “Commons”, 22 Jun. In: https://commons.com.ua/uk/10-zhahlivih-livackih-argumentiv-proti-ukrayinskogo-oporu/ (accessed: 1.09.2024).
Lanin Boris. 2021. Some New Terms in Dystopian Studies. „Caietele Echinox” vol. 46: 275–282.
Pavlûkovsʹkij Êvgen, Lukerenko Kirilo. 2016. V Ukraïnì velika kìlʹkìstʹ prihilʹnikìvlìvih ìdej, – Artem Čapaj. In: https://hromadske.radio/podcasts/hromadska-hvylya/v-ukrayini-velyka-kilkist-pryhylnykiv-livyh-idey-artem-chapay [Dostęp: 1.09.2024]. [Павлюковський Євген, Лукеренко Кирило. 2016. В Україні велика кількість прихильників лівих ідей, – Артем Чапай. “Громадське радіо”, 02 лютого. В: https://hromadske.radio/podcasts/hromadska-hvylya/v-ukrayini-velyka-kilkist-pryhylnykiv-livyh-idey-artem-chapay] (accessed: 1.09.2024).
Prezentaciâ romana “Ponaehali”. V gostâh studii – avtor knigi Artem Čapaj. In: https://www.youtube.com/watch?v=z7coqOw329o [Презентация романа “Понаехали”. В гостях студии – автор книги Артем Чапа. В: https://www.youtube.com/watch?v=z7coqOw329o] (accessed: 1.09.2024).
Romanenko Olena. 2022. Mìgracìjnij diskurs sučasnoï ukraïnsʹkoï lìteraturi: teoretična modelʹ ì tematičnì gorizonti. „Studia Ukrainica Posnaniensia”, № 10(1): 193–212. [Романенко Олена. 2022. Міграційний дискурс сучасної української літератури: теоретична модель і тематичні горизонти. „Studia Ukrainica Posnaniensia”, № 10(1): 193–212].
Rosenfeld Aaron S. 2021. Character and Dystopia: The Last Men, New York: Taylor & Francis.
Rudak Larisa. 2023. Ŝaslive majbutnê. In: Tu już nie jest się takim jak wszyscy: 1 i 101 dzień Ukraińców w Polsce. Ed. R. Kupidura. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania: 3–47. [Рудак Лариса. 2023. Щасливе майбутнє. W: Tu już nie jest się takim jak wszyscy: 1 i 101 dzień Ukraińców w Polsce. Red. R. Kupidura. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania: 37–47].
Ursulenko Anna. 2016. Wojna w dystopii – dystopia jako antywojna (na materiale powieści Kaharłyk Ołeha Szynkarenki). „Slavia Occidentalis” nr 73/2: 95–106.
Žadan Sergìj. 2010. Immigrant song. „Kritika” nr 9–10: 35–39. In: http://krytyka.com/ua/articles/immigrant-song [Жадан Сергій. 2010. Immigrant song. „Критика” № 9–10: 35–39. В: http://krytyka.com/ua/articles/immigrant-song]. (accessed: 1.09.2024).
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
