Orientalizm w literaturze rosyjskiej jako wyznacznik metalności imperialnej
Yurii Kovbasenko
Borys Grinchenko Kyiv Metropolitan University , Ukrainahttps://orcid.org/0000-0001-9832-7287
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest badaniu orientalizmu literatury rosyjskiej (moskiewskiej) i identyfikacji skutecznych sposobów przeciwdziałania wykorzystywaniu przez Kreml literatury i kultury jako broni ideologicznej („uzbrojenia”) do kolonizacji innych narodów. Zadaniem autora było również zidentyfikowanie skutecznych sposobów dekonstrukcji starych (gloryfikacyjnych) modeli i poszukiwanie nowych (postkolonialnych) modeli badań i/lub nauczania literatury i kultury moskiewskiej przez rosyjskich/słowiańskich badaczy na całym świecie. Na podstawie konkretnego materiału autor śledzi i zastanawia się nad głównymi strategiami wdrażania orientalizmu, ucieleśnienia imperialnego poglądu Moskwy na Wschód jako „gorszy”, „dziki”, „niecywilizowany” i wymagający imperialnej kontroli. Stwierdzono, że niezależnie od strategii przedstawiania aspektów orientalistycznych w dziełach literackich (czy to jako jawne imperialne zastraszanie, czy jako pozornie „współczujący” dyskurs liberalny), zdecydowana większość moskiewskich pisarzy była i pozostaje „trubadurami Imperium” (Ewa Thompson).
Słowa kluczowe:
orientalizm, rusycystyka, slawistyka, studia postkolonialne, "trubadurzy imperium"Bibliografia
Buturlakina Mariâ. 2016. Publikacii A. Borovika o vojne v Afganistane v kontekste osveŝeniâ meždunarodnyh otnošenij v žurnale «Ogonek» v 1987–1989 gg. Belgorod: Belgorodskij gosudarstvennyj nacionalʹnyj issledovatelʹskij universitet. W: https://core.ac.uk/download/pdf/185562142.pdf [Бутурлакина Мария. 2016. Публикации А. Боровика о войне в Афганистане в контексте освещения международных отношений в журнале «Огонек» в 1987–1989 гг. Белгород: Белгородский государственный национальный исследовательский университет. В: https://core.ac.uk/download/pdf/185562142.pdf].
Dostoevskij Fedor. 1995. Sobranie sočinenij v pâtnadcati tomah. T. 14: «Dnevnik pisatelâ» – 1877, 1880 i 1881 god. Sankt-Peterburg: Nauka [Достоевский Федор. 1995. Собрание сочинений в пятнадцати томах. Т. 14: «Дневник писателя» – 1877, 1880 и 1881 год. Санкт-Петербург: Наука].
Dugin A. G. 1997. Osnovy geopolitiki. Geopolitičeskoe buduŝee Rossii. Moskva: Arktogeâ [Дугин А. Г. 1997. Основы геополитики. Геополитическое будущее России. Москва: Арктогея].
Gucalo Êvgen. 1996. Mentalʹnìstʹ ordi. Kiïv: Prosvìta [Гуцало Євген. 1996. Ментальність орди. Київ: Просвіта].
Kovbasenko Ûrìj, Fìlonenko Danilo. 2021. Strategìï desakralìzacìï ìmpersʹkih mìfìv zasobami zasobami hudožnʹoï lìteraturi. W: Demìfologìzacìâ ìstorìï ta tvorennâ mìfìv v ukraïnsʹkìj naucì ta publìčnomu prostorì. Red. O. Salata, Û. Kobvasenko. Lʹvìv – Torunʹ: Liha-Pres: 162–183 [Ковбасенко Юрій, Філоненко Данило. 2021. Стратегії десакралізації імперських міфів засобами художньої літератури. В: Деміфологізація історії та творення міфів в українській науці та публічному просторі. Ред. О. Салата, Ю. Кобвасенко. Львів – Торунь: Liha-Pres: 162–183].
Kovbasenko Ûrìj. 2019. Adam Mìckevič, Oleksandr Puškìn, Taras Ševčenko: vìzìâ nacìonalʹnoì̈ ìdentičnostì, mìsce v lìteraturnomu kanonì. “Teka Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych” t. 6, nr 14: 33–52. [Ковбасенко Юрій. 2019. Адам Міцкевич, Олександр Пушкін, Тарас Шевченко: візія національної ідентичності, місце в літературному каноні. “Teka Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych” т. 6, № 14: 33–52].
Lotman Ûrij. 2002. Problema Vostoka i Zapada v tvorčestve Lermontova. W: Mihail Lermontov: pro et contra. Red. S. V. Savinkova, K. G. Isupova. Sankt-Peterburg: RHGI [Лотман Юрий. 2002. Проблема Востока и Запада в творчестве Лермонтова. В: Михаил Лермонтов: рro et contra. Ред. С. В. Савинкова, К. Г. Исупова. Санкт-Петербург: РХГИ].
Lotman Ûrij. 2019. Tvorčeskaâ istoriâ stihotvoreniâ M. Û. Lermontova «Spor» (1841) v kulʹturno-istoričeskom kontekste. “Naučnyj dialog” nr 10: 264–279 [Лотман Юрий. 2019. Творческая история стихотворения М. Ю. Лермонтова «Спор» (1841) в культурно-историческом контексте. “Научный диалог” № 10: 264–279].
Manujlov V. A. et al. (red.). Lermontovskaâ Ènciklopediâ. 1981. Moskva: Sovetskaâ Ènciklopediâ [Мануйлов В. А. та ін. (ред.). 1981. Лермонтовская Энциклопедия. Москва: Советская Энциклопедия].
Ševčenko Taras. 2009. Kobzar. Kiïv: Vidavnictvo «Škola» [Шевченко Тарас. 2009. Кобзар. Київ: Видавництво «Школа»].
Srìbnâk Ìgor. 2022. Vìdlunnâ vìjni…: ìstorìâ odnogo apelû (pro usunennâ rosìjsʹkih naukovcìv zì skladu naukovih rad polʹsʹkih akademìčnih žurnalìv u svìtlì svìtlì epìstolârnogo dìalogu z ïh golovnimi redaktorami). W: «Z tarczą albo na tarczy»: wojny w historii cywilizacji światowej. Warszawa – Paryż: Międzynarodowe konsorcjum naukowo-edukacyjne im. Luciena Febvra: 36-45 [Срібняк Ігор. 2022. Відлуння війни…: історія одного апелю (про усунення російських науковців зі складу наукових рад польських академічних журналів у світлі епістолярного діалогу з їх головними редакторами). В: «Z tarczą albo na tarczy»: wojny w historii cywilizacji światowej. Warszawa – Paryż: Międzynarodowe konsorcjum naukowo-edukacyjne im. Luciena Febvra: 36-45].
Borys Grinchenko Kyiv Metropolitan University
doktor nauk filologicznych, profesor
Wydział Filologii Ukraińskiej, Kultury i Sztuki, Katedra Literatury Światowej
Kijowski Uniwersytet Metropolitalny im. Borysa Hrinczenki
https://orcid.org/0000-0001-9832-7287Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
