Wiersze Tomasza Augusta Olizarowskiego (Ze zbiorów Ukraińskiej Biblioteki Narodowej im. Wołodymyra Wernadskiego w Kijowie
Albert Sławomir Nowacki
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-2418-0574
Abstrakt
W niniejszym artykule przedstawiono sylwetkę polskiego romantyka, przedstawiciela „ukraińskiej szkoły” w literaturze polskiej, a zarazem wybitnego działacza społeczno-kulturalnego na emigracji, Tomasza Augusta Olizarowskiego. W pierwszej części pracy autor przedstawia wybrane elementy biografii pisarza, jego sylwetkę twórczą oraz najważniejsze dzieła literackie. Druga część niniejszego artykułu zawiera rozważania na temat rękopisu wierszy, odnalezionego w Dziale Rękopisów Ukraińskiej Biblioteki Narodowej im. Wołodymyra Wernadskiego w Kijowie. Konfrontacja znaleziska z istniejącym stanem wiedzy pozwoliła na skorygowanie kilku nieścisłości, zwłaszcza odnośnie do tytułów wspomnianych wierszy. Praca stanowi skromny wkład do badań nad spuścizną literacką T.A. Olizarowskiego.
Słowa kluczowe:
„szkoła ukraińska” w literaturze polskiej, poezja, wiersze, romantyzm, emigracjaBibliografia
Bielanka-Luftowa Maria. 1936. Znaczenie terytorium w tak zwanej szkole ukraińskiej. „Pamiętnik Literacki” z. 2: 360-376.
Bobrowski Florian. 1905. Słownik łacińsko-polski. Wyd. 3. Wilno: J. Zawadzki.
Budzyński Wincenty. 1846. Kilka uwag o poezji narodowej z powodu nowo wydanych „Woskresenek” Tomasza Augusta Olizarowskiego. Paryż: w Drukarni i Litografii Maulde i Renou.
Burzka-Janik Małgorzata. 2014. Mistyczna frenezja. Czarny romantyzm Tomasza Augusta Olizarowskiego. W: T.A. Olizarowski. Poematy. Red. Burzka-Janik M., Ławski J. Białystok: Alter Studio: 9-132.
Dubiecki Marian. 1893. Tomasz Olizarowski. „Przegląd Powszechny” t XXXVII, nr 109: 52-69.
Duchińska Seweryna. 1897. Tomasz August Olizarowski. „Biblioteka Warszawska” t. IV: 1-35.
Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku. Polska Akademia, Instytut Języka Polskiego. W: http://sxvii.pl/index.php?strona=haslo&id_hasla=2287 [dostęp: 22.09.2017].
Êršov Volodimir. 2007. Volinsʹkij prostìr u memuarističnìj lìteraturì Pravoberežžâ. „Volinʹ-Žitomirŝina”. Ìstoriko-fìlologìčnij zbìrnik z regìonalʹnih problem nr 17: 21-38 [Єршов Володимир. 2007. Волинський простір у мемуаристичній літературі Правобережжя. „Волинь-Житомирщина”. Історико-філологічний збірник з регіональних проблем nr 17: 21-38].
Gomulicki Juliusz Wiktor. 1983. Tomasz August Olizarowski (1811-1879). „Poezja” nr 11-12: 7-8.
Gorkowski Kanut. 1983. Przemówienie K(anuta) Gorkowskiego nad grobem T(omasza) Olizarowskiego w Montmorency 21 maja 1886 r. „Poezja” nr 11-12: 196-197.
Grabowski Michał, O szkole ukraińskiej poezyi. W: Idem, Literatura i krytyka, Wilno 1839, s. 11.
Kamińska Anna Elżbieta. 2005. Krzemieniec Tomasza Augusta Olizarowskiego. „Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza” nr 40: 155-168.
Kirčìv Roman. 2003. „Ukraïnsʹka škola” polʹsʹkogo romantizmu v kontekstì mìžnacìonalʹnih folʹklorno-lìteraturnih vzaêmin. „Kiïvsʹkì polonìstičnì studìï” t. V: Romantizm: mìž Ukraïnoû ta Polʹŝeû: 22-59 [Кирчів Роман. 2003. „Українська школа” польського романтизму в контексті міжнаціональних фольклорно-літературних взаємин. „Київські полоністичні студії” t. V: Романтизм: між Україною та Польщею: 22-59].
Kulawik Adam. 1997. Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego. Kraków: Antykwa.
Markiewicz Zygmunt, Sivert Tadeusz. 1973. Melpomena polska na paryskim bruku. Teatralia polskie we Francji w XIX wieku. Warszawa: PWN.
Norwid Cyprian Kamil. 1983. Dwie aureole. „Poezja” nr 11-12, s. 3-5.
Olizarowski (Tomasz August). W: Encyklopedyja powszechna. 1865. T. XIX: Msta. – Optymaci. Warszawa: Nakładem S. Orgelbranda: 878-879.
Olizarowski Tomasz August (1811-1879). W: Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny. 2002. T. 3: Mia-R. Warszawa: Fundacja Akademia Humanistyczna: 175-176.
Olizarowski Tomasz August. 1852. Dzieła t. 1. Wrocław: Nakładem Zygmunta Schlettera.
Olizarowski Tomasz August. 2014. Poematy. Red. Burzka-Janik M., Ławski J., Białystok: Alter Studio.
Olizarowski Tomasz August. Błędna mara. W: DRUBNWW. Sygn. Ф. XXIV, 2600, dok. nr 9.
Olizarowski Tomasz August. Do astmy. W: DRUBNWW. Sygn. Ф. XXIV, 2600, dok. nr 7.
Olizarowski Tomasz August. Do Polski. W: DRUBNWW. Sygn. Ф. XXIV, 2600, dok. nr 1.
Olizarowski Tomasz August. Nieco o zimie. W: DRUBNWW. Sygn. Ф. XXIV, 2600, dok. nr 1.
Olizarowski Tomasz August. W: Polski słownik biograficzny 1978. T. XXIII: Niemirycz Władysław – Olczak Wacław. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich: 823-824.
Rudkowska Magdalena. 1998. Tomasza Augusta Olizarowskiego szansa na dramat narodowy. „Teksty Drugie” nr 5: 125-136.
Sivert Tadeusz. 1964. Olizarowski i jego patriotyczna liryka emigracyjna. „Prace Polonistyczne” t. XX: 235-244.
Szkoła ukraińska w romantyzmie polskim. Szkice polsko-ukraińskie. 2012. Red. Makowski S., Makowska U., Nesteruk M. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Tchórzewski Andrzej. 1983. Dwaj poeci. Kroki z korytarza nicości. „Poezja” nr 11-12: 108-121.
Tyszyński Aleksander. 1837. O szkołach poezii polskiej. W: A. Tyszyński. Amerykanka w Polsce. Romans cz. 2. St. Petersburg: W Drukarni Karola Kraya:17-108.
Varfolomeêva Nelâ. 2011. Ratio contra cordo. Geneza obrazu „slov`ânsʹkoï vìtčizni” u tvorčostì Tomaša Avgusta Olìzarovsʹkogo. „Kiïvsʹkì polonìstičnì studìï” t. 18: 166-173 [Варфоломеєва Неля. 2011. Ratio contra cordo. Генеза образу „слов’янської вітчизни” у творчості Томаша Августа Олізаровського. „Київські полоністичні студії” t. 18: 166-173].
Wasilenko Włodzimierz. 1993. Nieznane polonica w ukraińskich archiwach. „Ruch Literacki” nr 4: 444-463.
Zbiór poetów polskich XIX w. 1959. Ułożył i opracował P. Hertz. T. II. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zieniewicz Andrzej. 1983. Biedna, romantyczna dusza. „Poezja” nr 11-12: 11-23.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-2418-0574
