Between stereotype and myth – Hutsulian Józef Wittlin
Jan Andrzej Choroszy
Uniwersytet Wrocławski , PolandAbstract
Two novels by Józef Wittlin: Sól ziemi (The Salt of the Earth) and the preserved fragment of Zdrowa śmierć (Healthy Death) contain numerous references to the Hutsul motifs (The Hutsul Land and the Eastern Carpathian highlanders). The writer applied the stereotype and the myth established in the 19th century onto to the two main characters. In the post-war correspondence with Stanisław Vincenz, the author of the series Na wysokiej połoninie (On the High Uplands), Wittlin connects the allusive references with his personal situation in exile. The author of the paper poses questions about the connection among the Hutsul topics in the texts from the history of literature and egodocuments, describing it through the lenses of the anthropology of experience derived from Wilhelm Dilthey’s hermeneutics, further developed by Edward M. Bruner.
Keywords:
Józef Wittlin, the Hutsul Land, Stanisław Vincenz, The Salt of the Earth, Józef Wittlin, the Hutsul Land, Stanisław Vincenz, The Salt of the Earth, Healthy Death, anthropology of experience, anthropology of experienceReferences
Antoniuk Mateusz. 2015. Osoba i przed-tekst. W: Osoba czy tekst. Red. Bielak A. Lublin: Wydawnictwo KUL: 31–63.
Antropologia doświadczenia. 2011. Z epilogiem C. Geertza. Red. Turner V. W., Bruner E. M. Przekład Klekot E., Szczurek A. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Archiwa i bruliony pisarzy. Odkrywanie. 2017. Red. Prussak M., Bem P., Cybulski Ł. Warszawa: Wydawnictwo IBL.
Biasi Pierre-Marc de. 2015. Genetyka tekstów. Przekład Kwiatek F., Prussak M. Warszawa: Wydawnictwo IBL.
Bruner Edward M. 2011. Przeżycie i jego ekspresje. W: Antropologia doświadczenia. Z epilogiem C. Geertza. Red. Turner V. W., Bruner E. M. Przekład Klekot E., Szczurek A. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego: 11–40.
Całek Anita. 2019. Nowa teoria listu. Kraków: Księgarnia Akademicka. (Crossref)
Choroszy Jan Andrzej. 1985. Na płaju „Wysokiej połoniny”. Huculszczyzna w literaturze polskiej po r. 1939. „Przegląd Powszechny” nr 10: 83–84.
Choroszy Jan Andrzej. 1991. Huculszczyzna w literaturze polskiej. Wrocław: Jan A. Choroszy.
Choroszy Jan Andrzej. 2006. „Zdrowa śmierć” Józefa Wittlina. „Litteraria” t. XXXV: 125–134.
Choroszy Jan Andrzej. 2016. Korespondencja Józefa Wittlina ze Stanisławem Vincenzem. W: Józef Wittlin – pisarz kulturowego pogranicza. Red. Zajączkowski R. Lublin: TN KUL: 107–127.
Cysewski Kazimierz. 1997. Teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad epistolografią. „Pamiętnik Literacki” z. 1: 95–110.
Kubiak Zygmunt. 1979. Polski homeryda. W: Wittlin Józef. Sól ziemi. Warszawa: PIW: 275–295.
Maciejewska Irena. 1982. Doświadczenie wielkiej wojny – Józef Wittlin. W: Poeci dwudziestolecia międzywojennego. Red. Maciejewska I. Warszawa: Wiedza Powszechna. T. 2: 489–519.
Nowoczesność jako doświadczenie. 2006. Red. Nycz R., Zeidler-Janiszewska A. Kraków: Universitas.
Nycz R. 2012. Od teorii nowoczesnej do poetyki doświadczenia. W: Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje. Red. Walas T., Nycz R. Kraków: Universitas: 31–61.
Ossendowski Ferdynand Antoni. 1936. Huculszczyzna. Gorgany i Czarnohora. Poznań: Wydawnictwo Polskie.
Próchnicki Włodzimierz. 2015. Dialog i mit. Klucze do Vincenza. W: Zatrudnienie: literat. Materiały, studia i szkice o Stanisławie Vincenzie. Red. Choroszy J. A. Wrocław: A Linea: 129–138.
Siwor Dorota. 2012. Dokąd zmierza Piotr Niewiadomski – o bohaterze „Soli ziemi” Józefa Wittlina w kontekście mityczno-rytualnym. „Konteksty Kultury” t. 8: 65–79.
Tarkowska Natalia. 2016. Lecznica narodu. Kulturotwórcza rola Zakładu Przyrodoleczniczego doktora Apolinarego Tarnawskiego w Kosowie na Pokuciu (1893–1939). Kraków: cientia Plus.
Terlecki Tymon, Wittlin Józef. 2014. Listy 1944–1976. Oprac. i posłowie Taylor-Terlecki N. Warszawa: Biblioteka „Więzi”.
Tischner Łukasz. 2016. Odmiany doświadczenia religijnego w „Soli ziemi” Józefa Wittlina. W: Józef Wittlin – pisarz kulturowego pogranicza. Red. Zajączkowski R. Lublin: TN KUL: 21–31.
Vincenz Stanisław. 1983. Lwowscy kosmopolici. W: Vincenz Stanisław. Po stronie dialogu. Warszawa: PIW. T. 2: 120–131.
Wilkoszewska Krystyna. 2003. Sztuka jako rytm życia. Rekonstrukcja filozofii sztuki Johna Deweya. Wyd. 2. Kraków: Universitas.
Wittlin Józef. 1979. Postscriptum do „Soli ziemi” po 35 latach. W: Wittlin Józef. Sól ziemi. Powieść o cierpliwym piechurze. Warszawa: PIW: 269–274.
Wittlin Józef. 1979. Zdrowa śmierć. W: Wittlin Józef. Sól ziemi. Powieść o cierpliwym piechurze. Warszawa: PIW: 245–268.
Wocław Wojciech S. 2011. W żywiole ironii... O bohaterach „Soli ziemi” Józefa Wittlina, „Konteksty Kultury” t. 7: 22–34.
Woldan Alois. 2012. Wielki tekst huculski jako pole transgresji między literaturami narodowymi. W: Na pograniczach literatury. Red. Fazan J., Zajas K. Kraków: Universitas: 288–301.
Yurieff Zoya. 1997. Józef Wittlin. Przeł. Szczubiałka M. Izabelin: Świat Literacki.
