Józef Łobodowski’s Translations from Russian Literature: Literary and Cultural Aspects. Theory and Practice
Anna Woźniak
John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-3253-3381
Abstract
This article examines Józef Łobodowski’s translations of Russian literature into Polish, encompassing both poetry and prose. This study situates the topic within several factors that shaped the Polish poet's interest in Russian literature, including Łobodowski’s stay in Russia during the revolution and his profound knowledge of the Russian language and literature. The poet's translations into Polish are analysed from a theoretical perspective, with reference to his 1959 essay Strapienia tłumacza, in which he outlined the key determinants of his translation strategy, particularly regarding poetry. Łobodowski’s translation technique is exemplified through an analysis of his translation of the poem Wesele (from the cycle of poems included in Boris Pasternak’s novel Doctor Zhivago). The analysis of Łobodowski’s prose translations focuses on two short stories by Aleksei Remizov from the novel The Teacher of Music, translated upon the request of the Parisian journal “Kultura”.
Keywords:
translation strategy, anti-Sovietism, empathy, linguistic equivalence, hierarchy of valuesReferences
Bednarczyk Anna. 1996. Powstawanie przekładu i jego krytyki a kontekst asocjacyjny. W: Między oyginałem a przekładem II. Red. M. Filipowicz-Rudek, J. Konieczna-Twardzikowa. Kraków: Uniwersitas: 285–294.
Choma-Suwała Anna. 2017. Poezja Jewhena Małaniuka w przedwojennych tłumaczeniach Józefa Łobodowskiego. „Acta Polono-Ruthenica” XX/4: 85-99.
Czapski Józef. 1990. Montagnes russes. W: Czytając. Kraków, Wydawnictwo Znak: 189–201.
Czapski Józef. 1997. Cedr. W: Tumult i widma. Kraków: Wydawnictwo Znak: 344–349.
Czapski Józef. Montagnes Russes. W: Kultura i emigracja rosyjska. W poszukiwaniu zatraconej solidarności. Wybór i opracowanie Piotr Mitzner. T. 2. Paryż – Kraków: Instytut Literacki Kultura – Instytut Książki: 25–34.
D`Ameliâ Antonella. 1983. Avtobiografičeskoe prostranstvo Alekseâ Mihajloviča Remizova: Učitelʹ muzyki. Paris: La Presse Libre: 1–33 [Д’Амелия Antonella. 1983. Автобиографическое пространство Алексея Михайловича Ремизова: Учитель музыки. Paris: La Presse Libre: 1–33].
Dąbała Jacek. (Red.). 1992., Antologia polskiej krytyki literackiej na emigracji 1945–1985. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL: 141–160.
Dąmbska-Prokop Urszula. 1995. Kilka uwag o tłumaczeniu tekstu. W: Między oryginałem a przekładem I. Czy istnieje teoria przekładu? Red. J. Konieczna-Twardzikowa, U. Kropowiec. Kraków: Uniwersitas: 13–20.
Dedecius Karl. 1998. Notatnik tłumacza. Warszawa: Czytelnik.
Dubyk Halina. 2016. „Sprawa rosyjska” Józefa Łobodowskiego. W: Literatura w kręgu „Kultury”. W poszukiwaniu zatraconej solidarności. Red. P. Mitzner. T. 1. Paryż–Kraków: Instytut Literacki – Instytut Książki: 140–144.
Formelski Piotr. 1995. Kontekstualizacja przekładu. Między mitem wierności a zdradą. W: Między oryginałem a przekładem? I. Red. J. Konieczna-Twardzikowa, U. Kropiwiec. Kraków: Universitas: 24–25.
Grosbart Zygmunt. 1996. Jak powstawał ukraiński arcyprzekład Pana Tadeusza. W: Między oryginałem a przekładem II. Przekład, jego tworzenie się i wpływ. Red. M. Filipowicz-Rudek, J. Konieczna-Twardzikowa. Kraków: Uniwersitas: 155–165.
Hostowiec Paweł (Jerzy Stempowski). 2009. Nagroda literacka „Kultury” uzasadnienie werdyktu. „Scriptores” nr 35: 417–418.
Kalendarium życia Józefa Łobodowskiego. 2009. W: Józef Łobodowski: życie, twórczość, wspomnienia. „Scriptores” nr 35: 8–81.
Kłak Tadeusz. 2009. Lubelskie” powieści Józefa Łobodowskiego. „Scriptores” nr 35: 185–200.
Lewicki Roman. 2017. Zagadnienia lingwistyki przekładu. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Łobodowski Józef. 1992. Poezja Jewhena Małaniuka. W: Antologia polskiej krytyki literackiej na emigracji 1945–1985. Wybór, wstęp i biogramy Jacek Dąbała. Lublin, Redakcja Wydawnictw KUL.
Łobodowski Józef. 2014. Żywot człowieka gwałtownego. Wspomnienia. Wstępem opatrzył J. Trznadel. Warszawa: Editions Spotkania.
Łobodowski Józef. 2015. Neokončennaâ poèma. Perevod S. Morejko. „Novaâ Polʹša” nr 11: 47–57 [Łobodowski Józef. 2015. Неоконченная поэма. Перевод С. Морейко. „Новая Польша” nr 11: 47–57].
Łobodowski Józef. 2016. Antyrosyjskość i antysowietyzm. W: Kultura i emigracja rosyjska. W poszukiwaniu zatraconej solidarności. Wybór i opracowanie Piotr Mitzner. T. 2. Paryż – Kraków: Instytut Literacki Kultura – Instytut Książki: 84–90.
Łobodowski Józef. 2016. Strapienia tłumacza. W: Literatura rosyjska w kręgu „Kultury”. W poszukiwaniu zatraconej solidarności. Red. P. Mitzner. T. I. Paryż – Kraków: Instytut Literacki Kultura – Instytut Książki: 163–170.
Matkovskij Ivan. 2010. Ûzef Lobodovskij – perevodčik russkoj literatury. „Novaâ Polʹša” nr 2 (116): 51–54 [Матковский Ивaн. 2010. Юзеф Лободовский – перевoдчик русской литературы. „Новая Польша” nr 2 (116): 51–54].
Mitzner Piotr. (Red.). 2016. Literatura rosyjska w kręgu „Kultury”. W poszukiwaniu zatraconej solidarności. T. I. Paryż – Kraków: Instytut Literacki Kultura – Instytut Książki.
Mitzner Piotr. (Wybór i opracowanie). 2016. Kultura i emigracja rosyjska. W poszukiwaniu zatraconej solidarności. T. II. Paryż – Kraków: Instytut Literacki Kultura – Instytut Książki.
Nabokov Vladimir. 2012. Iskusstvo perevoda. Lekcii po russkoj literature. Sankt-Peterburg: 433–436 [Набоков Владимир. 2012. Искусство перевода. Лекции по русской литературе. Санкт-Петербург: 433–436].
Remizov Aleksej. 1983. Učitelʹ muzyki. Paris: La Presse Libre [Ремизов Алексей. 1983. Учитель музыки. Paris: La Presse Libre].
Sawicka Jadwiga. 1994. Przekład jako wybór (O przekładach poezji ukraińskiej Czechowicza i Łobodowskiego i paru innych sprawach). „Kresy” nr 19: 116–123.
Sawicka Jadwiga. 2009. Osobna droga. W: Łobodowski. „Scriptores” nr 35: 435–437.
Siryk Ludmiła. 2002. Naznaczony Ukrainą. O twórczości Józefa Łobodowskiego. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Sucharski Tadeusz. 2015. Kultura” paryska wobec emigracyjnej literatury ukraińskiej. W: Słowianie na emigracji. Literatura – Kultura – Język. Red. B. Kodzis, M. Giej. Opole – Racibórz: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowe: 125–140.
Szypowska Irena. 2001. Od Atamana „Łobody” do „Seniora Lobo”. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Śmieja Florian. 2009. Józef Łobodowski o sobie i swojej poezji. „Scriptores” nr 35: 431–434.
Terc Abram. 1959. Sąd idzie. Anonim. Co to jest realizm socjalistyczny?. Przeł. J. Łobodowski. Paryż.
John Paul II Catholic University of Lublin
prof. dr hab. Anna Woźniak
https://orcid.org/0000-0003-3253-3381License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
