Переклади Юзефа Лободовського з російської літератури в літературознавчому та культурологічному аспектах. Теорія і практика

Анна Возняк

John Paul II Catholic University of Lublin image/svg+xml , Польща
https://orcid.org/0000-0003-3253-3381


Анотація

У статті аналізуються переклади Юзефа Лободовського з російської на польську мову, як поетичні, так і прозові. Дослідження зосереджене на кількох умовах, що формували інтерес польського поета до російської літератури, а саме: перебуванні Лободовського в Росії під час революції, його глибокому знанні російської мови та літератури. Теоретичний аспект перекладацької діяльності розглядається з посиланням на есе Strapienia tłumacza (1959), у якому автор визначив основні принципи перекладацької стратегії, зокрема у сфері поезії. Для ілюстрації поетичної техніки аналізується переклад вірша Wesele (з циклу у романі Бориса Пастернака Доктор Живаго). Прозові переклади розглядаються на прикладі двох оповідань Олексія Ремізова з роману Учитель музики, перекладених для паризького видавництва “Культура”.

Ключові слова:

перекладацька стратегія, антирадянська тематика, емпатія, лексичний еквівалент, ціннісна ієрархія



Bednarczyk Anna. 1996. Powstawanie przekładu i jego krytyki a kontekst asocjacyjny. W: Między oyginałem a przekładem II. Red. M. Filipowicz-Rudek, J. Konieczna-Twardzikowa. Kraków: Uniwersitas: 285–294.

Choma-Suwała Anna. 2017. Poezja Jewhena Małaniuka w przedwojennych tłumaczeniach Józefa Łobodowskiego. „Acta Polono-Ruthenica” XX/4: 85-99.

Czapski Józef. 1990. Montagnes russes. W: Czytając. Kraków, Wydawnictwo Znak: 189–201.

Czapski Józef. 1997. Cedr. W: Tumult i widma. Kraków: Wydawnictwo Znak: 344–349.

Czapski Józef. Montagnes Russes. W: Kultura i emigracja rosyjska. W poszukiwaniu zatraconej solidarności. Wybór i opracowanie Piotr Mitzner. T. 2. Paryż – Kraków: Instytut Literacki Kultura – Instytut Książki: 25–34.

D`Ameliâ Antonella. 1983. Avtobiografičeskoe prostranstvo Alekseâ Mihajloviča Remizova: Učitelʹ muzyki. Paris: La Presse Libre: 1–33 [Д’Амелия Antonella. 1983. Автобиографическое пространство Алексея Михайловича Ремизова: Учитель музыки. Paris: La Presse Libre: 1–33].

Dąbała Jacek. (Red.). 1992., Antologia polskiej krytyki literackiej na emigracji 1945–1985. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL: 141–160.

Dąmbska-Prokop Urszula. 1995. Kilka uwag o tłumaczeniu tekstu. W: Między oryginałem a przekładem I. Czy istnieje teoria przekładu? Red. J. Konieczna-Twardzikowa, U. Kropowiec. Kraków: Uniwersitas: 13–20.

Dedecius Karl. 1998. Notatnik tłumacza. Warszawa: Czytelnik.

Dubyk Halina. 2016. „Sprawa rosyjska” Józefa Łobodowskiego. W: Literatura w kręgu „Kultury”. W poszukiwaniu zatraconej solidarności. Red. P. Mitzner. T. 1. Paryż–Kraków: Instytut Literacki – Instytut Książki: 140–144.

Formelski Piotr. 1995. Kontekstualizacja przekładu. Między mitem wierności a zdradą. W: Między oryginałem a przekładem? I. Red. J. Konieczna-Twardzikowa, U. Kropiwiec. Kraków: Universitas: 24–25.

Grosbart Zygmunt. 1996. Jak powstawał ukraiński arcyprzekład Pana Tadeusza. W: Między oryginałem a przekładem II. Przekład, jego tworzenie się i wpływ. Red. M. Filipowicz-Rudek, J. Konieczna-Twardzikowa. Kraków: Uniwersitas: 155–165.

Hostowiec Paweł (Jerzy Stempowski). 2009. Nagroda literacka „Kultury” uzasadnienie werdyktu. „Scriptores” nr 35: 417–418.

Kalendarium życia Józefa Łobodowskiego. 2009. W: Józef Łobodowski: życie, twórczość, wspomnienia. „Scriptores” nr 35: 8–81.

Kłak Tadeusz. 2009. Lubelskie” powieści Józefa Łobodowskiego. „Scriptores” nr 35: 185–200.

Lewicki Roman. 2017. Zagadnienia lingwistyki przekładu. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Łobodowski Józef. 1992. Poezja Jewhena Małaniuka. W: Antologia polskiej krytyki literackiej na emigracji 1945–1985. Wybór, wstęp i biogramy Jacek Dąbała. Lublin, Redakcja Wydawnictw KUL.

Łobodowski Józef. 2014. Żywot człowieka gwałtownego. Wspomnienia. Wstępem opatrzył J. Trznadel. Warszawa: Editions Spotkania.

Łobodowski Józef. 2015. Neokončennaâ poèma. Perevod S. Morejko. „Novaâ Polʹša” nr 11: 47–57 [Łobodowski Józef. 2015. Неоконченная поэма. Перевод С. Морейко. „Новая Польша” nr 11: 47–57].

Łobodowski Józef. 2016. Antyrosyjskość i antysowietyzm. W: Kultura i emigracja rosyjska. W poszukiwaniu zatraconej solidarności. Wybór i opracowanie Piotr Mitzner. T. 2. Paryż – Kraków: Instytut Literacki Kultura – Instytut Książki: 84–90.

Łobodowski Józef. 2016. Strapienia tłumacza. W: Literatura rosyjska w kręgu „Kultury”. W poszukiwaniu zatraconej solidarności. Red. P. Mitzner. T. I. Paryż – Kraków: Instytut Literacki Kultura – Instytut Książki: 163–170.

Matkovskij Ivan. 2010. Ûzef Lobodovskij – perevodčik russkoj literatury. „Novaâ Polʹša” nr 2 (116): 51–54 [Матковский Ивaн. 2010. Юзеф Лободовский – перевoдчик русской литературы. „Новая Польша” nr 2 (116): 51–54].

Mitzner Piotr. (Red.). 2016. Literatura rosyjska w kręgu „Kultury”. W poszukiwaniu zatraconej solidarności. T. I. Paryż – Kraków: Instytut Literacki Kultura – Instytut Książki.

Mitzner Piotr. (Wybór i opracowanie). 2016. Kultura i emigracja rosyjska. W poszukiwaniu zatraconej solidarności. T. II. Paryż – Kraków: Instytut Literacki Kultura – Instytut Książki.

Nabokov Vladimir. 2012. Iskusstvo perevoda. Lekcii po russkoj literature. Sankt-Peterburg: 433–436 [Набоков Владимир. 2012. Искусство перевода. Лекции по русской литературе. Санкт-Петербург: 433–436].

Remizov Aleksej. 1983. Učitelʹ muzyki. Paris: La Presse Libre [Ремизов Алексей. 1983. Учитель музыки. Paris: La Presse Libre].

Sawicka Jadwiga. 1994. Przekład jako wybór (O przekładach poezji ukraińskiej Czechowicza i Łobodowskiego i paru innych sprawach). „Kresy” nr 19: 116–123.

Sawicka Jadwiga. 2009. Osobna droga. W: Łobodowski. „Scriptores” nr 35: 435–437.

Siryk Ludmiła. 2002. Naznaczony Ukrainą. O twórczości Józefa Łobodowskiego. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Sucharski Tadeusz. 2015. Kultura” paryska wobec emigracyjnej literatury ukraińskiej. W: Słowianie na emigracji. Literatura – Kultura – Język. Red. B. Kodzis, M. Giej. Opole – Racibórz: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowe: 125–140.

Szypowska Irena. 2001. Od Atamana „Łobody” do „Seniora Lobo”. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Śmieja Florian. 2009. Józef Łobodowski o sobie i swojej poezji. „Scriptores” nr 35: 431–434.

Terc Abram. 1959. Sąd idzie. Anonim. Co to jest realizm socjalistyczny?. Przeł. J. Łobodowski. Paryż.


Опубліковано
2024-12-30


Возняк A. (2024). Józefa Łobodowskiego przekłady z literatury rosyjskiej w aspekcie literacko-kulturowym. Teoria i praktyka. TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych, 6(19), 199–217. https://doi.org/10.31743/tkpuzk.18079

Анна Возняк  anewoz@kul.pl
John Paul II Catholic University of Lublin image/svg+xml

prof. dr hab. Anna Woźniak

https://orcid.org/0000-0003-3253-3381



Ліцензія

Creative Commons License

Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.