Synodalność w teologii Soboru Watykańskiego II
Artur Kasprzak
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-9715-9357
Abstrakt
Od czasu publikacji konstytucji apostolskiej Episcopalis Communio w 2018 r. przez papieża Franciszka, instytucja Synodu Biskupów otrzymała głęboką reinterpretację zakresu swojej formuły. Obecnie trwające zwyczajne Ogólne Zgromadzenie Synodu Biskupów – poświęcone tematowi Dla Kościoła synodalnego komunia, uczestnictwo i misja –rodzi wiele fundamentalnych pytań o właściwe teologiczne rozumienie Synodu Biskupów. Odwołanie się w tych wszystkich aktualnych pytań do dyskusji Soboru Watykańskiego II jest niewątpliwie słuszne i wskazane. To właśnie podczas tego Soboru zostały ukształtowane zręby jak należy rozumieć Synod Biskupów oraz jego pierwsze powołanie do życia. Analiza tego studium pochyla się zatem nad podstawowymi elementami teologii synodalności, jakie wprowadzone zostały do eklezjologii Konstytucji dogmatycznej o Kościele, a są nimi takie kwestie jak: lud Boży, Kościół jako communio ecclesiarum, kolegialność episkopalna. Jak wykazuje niniejsza analiza, soborowe sformułowanie tych wszystkich istotnych dla odnowionej eklezjologii tematów i przemyśleń nie oznacza jednak, że teologia synodalności Vaticanum Secundum nie miała ograniczeń. Samo powołanie w 1965 r. Synodu Biskupów przez papieża Pawła VI i opracowanie motu proprio Apostolica sollicitudo nie odbyło się poprzez współpracę papieża ze zgromadzonymi jeszcze podczas Soboru biskupami. Zakres Synodu Biskupów wg woli Pawła VI otrzymał tylko funkcję konsultatywną, gdy tymczasem zamysłem większości Ojców Soborowych było nadanie temu synodowi kolegialności efektywnej.
Słowa kluczowe:
synodalność, kolegialność, Sobór Watykański II, Lud Boży, communio ecclesiarum, Lumen gentium, Władza w KościeleBibliografia
Archiwa: skróty i inwentarze
CNAEF Centre National des Archives de l’Église de France.
Centrum Narodowe Archiwów Kościoła we Francji. Inwentarze dokumentacji są niepubliczne i nieopublikowane.
EAM Kardinal-Döpfner-Archiv, Konzilsakten Archiwa kardynała J. Döpfnera w Monachium (Niemcy).
TREFFLER, G. et PFISTER, P., Erzbischöfliches Archiv München. Julius Kardinal Döpfner. Archivinventar der Dokumente zum Zweiten Vatikanischen Konzil, kol. «SchAEMF» nr 6, Regensburg 2004.
FConc. Philips Archiwa ks. Prałata Gérarda Philipsa w Louvain (Biblioteka Fakultetu Teologicznego Katholieke Universiteit Leuven.
DECLERCK, L. et VERSCHOOTEN, W., Inventaire des papiers conciliaires de Monseigneur Gérard Philips, secrétaire adjoint de la Commission doctrinale, kol. « IT » nr 24, Leuven 2001.
Literatura źródłowa
Acerbi, A., Due ecclesiologie. Ecclesiologia guiridica ed ecclesiologia di communione nelle „Lumen Gentium”, Bologne, 1975.
Boeglin, J.-G., Pierre dans la communion des Eglises, Paris 2004.
Câmara H., Broucker J., dir. de la ver. fr., Lettres conciliaires (1962-1965). T. II.: Des belles théories à la dure réalité, Paris 2006.
CNAEF 10CE30, « A propos du ‘Synodus Episcoporum’. Réflexions sur le Synode des Evêques instituté par Sa Sainteté Paul VI », „Antiochena”, vol. 11, nr (1965), s. 5-7.
CNAEF 10CE30,« Un synode épiscopal élu auprès du pape », L’actualité catholique, 1.10.1965.
Congar Y., D’une «ecclésiologie en gestation» à Lumen Gentium (Chap. I et II) [w:] tenże, Le Concile de Vatican II. Son Église. Peuple de Dieu et Corps du Christ, (TH, nr 71), Paris 1984, s. 123–136.
Congar Y., Lumen Gentium nr 7, L’Église, Corps Mystique du Christ vu au terme de huit siècles d’histoire de la théologie du Corps mystique [w:] tenże, Le Concile de Vatican II. Son Église. Peuple de Dieu et Corps du Christ, (TH nr 71), Paris 1984, s. 137–161. (Crossref)
Declerck, L. (éd.), Soetens, Cl. (éd.), Carnets conciliaires de l'évêque de Namur A.-M. Charue, kol. « CahRTL », nr 32, Louvain-la-Neuve 2000. (Crossref)
EAM Kardinal-Döpfner-Archiv, Konzilsakten nr 3527.
Eyt, P., « La collégialité », Palais Farnèse, kol. « EFR » nr 113, Rome 1989, s. 539 - 548.
FConc. Philips nr. 1410, 1832, 1893, 1908.
Franciszek, papież, Episcopalis Communio [w:] Acta Apostolicae Sedis nr 110 (2018), s. 1359-1378.
Gagnebet, M. R., « DOC. XI. Requête de F.M.R. Gagnebet », rozdz. III « le Dossier de G. Philips. Annexes faisant suite aux „Notes pour servir” », [w:] Primauté et collégialité. Le dossier de Gérard Philips sur la Nota Explicativa Praevia. (Lumen gentium, Chap. III), kol. « BETL » nr 72, Leuven 1986, s. 119-124.
Grootaers J., Primauté et collégialité. Le dossier de Gérard Philips sur la Nota Explicativa Praevia. (Lumen gentium, Chap. III), kol. « BETL » nr 72, Leuven 1986.
Laurentin R., Le Premier synode, histoire et bilan, Paris 1968.
Legrand H., « La réalisation de l'Eglise en un lieu » [w]: Initiation à la pratique de la théologie [ publié sous la direction de: Lauret, B. et Refoulé, Fr.], t. III, Paris 1993.
Legrand H., Initiation à la pratique de la théologie, t. III, Paris 1993, s.151-155.
Melloni, A. (red.), Atlas historyczny Soboru Watykańskiego II, Warszawa 2015.
Philips G., L'Église et son mystère au deuxième concile du Vatican: Histoire, texte et commentaire de la Constitution Lumen Gentium, t. I, Paris 1967.
Ratzinger J., „Duszpasterskie implikacje nauki o kolegialności biskupów", „Concilium”, 1965, nr 1-10, s. 52-68.
Ratzinger J., La collégialité, développement théologique, Unam Sanctam, nr 51c, 1966, tome III, s. 763 - 790.
Ratzinger J., Le nouveau peuple de Dieu, Paris 1971.
Rigal J., L’Ecclésiologie de communion. Son évolution historique et ses fondements, Paris 2000.
Routhier G., « Le Synode des Evêques : un débat inachevé » [w:] Nouveaux apprentissages pour l’Eglise. Mélanges en l’honneur de Hervé Legrand, o.p., Paris 2006.
Villemin L., Pouvoir d'ordre et pouvoir de juridiction. Histoire théologique de leur distinction, kol. « CFi » nr 228, Paris 2003.
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Jest wieloletnim wykładowcą teologii dogmatycznej i fundamentalnej na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie; zajmuje się formacją teologiczną kapelanów szpitali w ramach Kursu „Kontakt z chorym i jego rodziną” na Wydziale Studium nad Rodziną UKSW; pełnił funkcję invited speaker na Instytucie Katolickim w Paryżu we Francji oraz na uczelni Jordan University College w Tanzanii. W 2008 r. obronił pracę doktorską, otrzymując tytuł doktora z teologii w ICP we Francji oraz w trybie co-tutelle na K.U.Leuven w Belgii; w 2019 r. uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego w dyscyplinie teologii dogmatycznej na WT UKSW w Warszawie; jest autorem ponad pięćdziesięciu publikacji dotyczących odnowy eklezjologii w XX wieku (zob. ORCID: 0000-0001-9715-9357); jegoartykuły można znaleźć w znanych czasopismach polskich, francuskich i belgijskich.
https://orcid.org/0000-0001-9715-9357Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
