Techniczne „rozszerzenia” ciała i wartość ciała ludzkiego
Małgorzata Gruchoła
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-2367-0416
Abstrakt
Celem artykułu było ukazanie wpływu zmian w systemie: ciało - maszyna, będących skutkiem zastosowania innowacyjnych technologii i strategii cyborgizacji na postrzeganie i wartościowanie ciała ludzkiego we współczesnym społeczeństwie. Zastosowałam dwie perspektywy badawcze. Z jednej strony nieinwazyjne działanie systemu ciało - maszyna jako przejaw transgresji; z drugiej: funkcjonowanie maszyny połączonej z ciałem (egzorozszerzenia), funkcjonowanie maszyny w ciele (endorozszerzenia) oraz funkcjonowanie ciała w maszynie (mind uploading), jako przejaw transhumanizmu.
Podejmując problem sformułowany w tytule artykułu, przyjęłam hipotezę, iż podważanie naturalnego statusu ciała ludzkiego w społeczeństwie postbiologicznym, któremu sprzyja cyborgizacja i zastosowanie innowacyjnych technologii, będące wynikiem kontrolowanego dyskursu społecznego i wiedzy, zmieniając relacje ciało-maszyna, zmienia postrzeganie i wartościowanie ciała ludzkiego, w kierunku przedmiotowego traktowania. Hipoteza został potwierdzona. Artykuł ma charakter analityczno-opisowy. Problem badawczy analizowany jest z perspektywy socjologicznej.
Słowa kluczowe:
ciało ludzkie, cyborgizacja, egzorozszerzenia, endorozszerzenia, maszyna, mind uploading, transgresja, transhumanizm, wartośćBibliografia
Baumann F., Humanism and Transhumanism, „Journal of Technology & Society” 2010, Vol. 29, p. 84-96.
Bostrom N., Transhumanist values, „Journal of Philosophical Research”, 2005, No. 30 (Supplement), p. 3-14.
Campbell C.S., Keenan J.F., Loy D.R., Matthews K., Winograd T., Zoloth L., The Machine in the Body: Ethical and Religious Issues in the Bodily Incorporation of Mechanical Devices”, in: B.A. Lustig, B. Brody, G.P. McKenny (ed.), Altering Nature, Volume Two: Religion, Biotechnology, and Public Policy, Berlin-Heidelberg 2008, pp. 199-258, https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2F978-1-4020-6923-9.pdf [access: 13.04.2019].
Clark A., Natural-Born Cyborgs: Minds, Technologies, and the Future of Human Intelligence , Oxford, New York 2003.
Clynes M.E., Kline N.S., Cyborgs and Space, „Astronautics” 1960, No. 8, pp. 29-33, https://pl.scribd.com/doc/2962194/Cyborgs-and-Space-Clynes-Kline?autodown=pdf, [access: 23.03.2019].
Drenda O., Maszyna i operator. Transhumanistyczna wizja ciała, „Znak” 2011, no. 674-675, http://www.miesiecznik.znak.com.pl/674-6752011olga-drendamaszyna-i-operator-transhumanistyczna-wizja-ciala/, [access: 20.05.2019].
Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, translated by T. Komendant, Warszawa 1993.
Frank A.W., For a Sociology of the Body: an Analytical Review, in: M. Featherstone, M. Hepworth, B. S. Turner (ed.), The Body. Social Process and Cultural Theory, London 1991, p. 36-102.
Free A., Przyszłość wearable technology, http://www.spidersweb.pl/2014/06/przyszlosc-wearable-technology.html, [access: 21.05.2019].
Gallagher S., Interpretations of Embodied Cognition, in: The Implications of Embodiment: Cognition and Communication, W. Tschacher, C. Bergomi (ed.), United Kingdom 2010, pp. 59-70.
Goffman E., Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, tłum. A. Dzierżyńska, J. Tokarska-Bakir, Gdańsk 2005.
Hof R.D., Deep Learning, „Technology Review” 2013, Vol. 116, No. 3, p. 32‐36.
Husserl E., Medytacje kartezjańskie z dodaniem uwag krytycznych Romana Ingardena, translated by A. Wajs, Warszawa 1982.
Ilnicki R., Bóg cyborgów. Technika i transcendencja, Poznań 2011.
Jaramillo G.E., Quiroz J.E., Cartagena C.A., Vivares C.A., Branch J.W., Mobile Augmented Reality. Applications in Daily Environments, „Revista EIA” 2010, Vol. 14, p. 125-134.
Jones D.G, A Christian Perspective on Human Enhancement, „Science & Christian Belief” 2010, Vol. 22, No. 2, p. 112-119.
Klichowski M., Narodziny cyborgizacji. Nowa eugenika, transhumanizm i zmierzch edukacji, Poznań 2014.
Knapczyk S., Zarys robotyki, Nowy Sącz 2015.
Kowal K., Doświadczanie ciała zrekonstruowanego protezą kończyny górnej – socjosomatyczne studium ciała biotechnologicznego, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2018, t. 14, nr 3, s. 178-205. Available on the Internet: www.przegladsocjologiijakosciowej.org, DOI: htp://dx.doi.org/10.18778/1733-8069.14.3.10. [access: 25.05.2019].
Kozielecki J., Społeczeństwo transgresyjne. Szansa i ryzyko, Warszawa 2004.
Merleau-Ponty M., Fenomenologia percepcji, tłum. M. Kowalska, J. Migasiński, Warszawa 2001.
Mikowska M., Polska jest mobi 2015, http://www.tnsglobal.pl/coslychac/files/2015/05/POLSKA_JEST_MOBI_2015.pdf [access: 06.05.2019].
Mroczkowski I., Ciało ludzkie, w: Wielka Encyklopedia Nauczania Jana Pawła II, Radom 2014. Available on the internet: https://www.centrumjp2.pl/wikijp2/index.php?title=Cia%C5%82o_ludzkie, [access: 25.05.2019].
Shilling Ch., Socjologia ciała, przeł. M. Skowrońska, Warszawa 2010.
Vladimir, Cyborgi, https://biznesmysli.pl/cyborgi/, [access: 31.05.2019].
Walewska E., Miejsce i rola ciała oraz zmysłów w zdeterminowanej technologicznie i usieciowionej rzeczywistości początku dwudziestego pierwszego wieku. Wybrane zagadnienia, „Ethos” 2015, vol. 28, no. 3(111), pp. 130-142.
Wartość, w: Socjologia. Przewodnik encyklopedyczny, oprac. A. Mikusińska, Warszawa 2008, s. 234.
Yokoi H., Cyborg (Brain-Machine/Computer Interface), „Advanced Robotics” 2009, Vol. 23, No. 11, p. 1452‐1453.
Znamię Bestii, prace nad cyborgizacją umaszynowieniem ludzi, http://globalne-archiwum.pl/znamie-bestii-i-prace-nad-cyborgizacja-umaszynowieniem-ludzi/ [access: 2.02.2019].
Żok A., Etyka posthumanizu. Posthuman ethics, „Poznańskie Zeszyty Humanistyczne” vol. 22, pp. 40-43, http://www.pomost.net.pl/tom_22/zok.PDF, [access: 15.05.2019].
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-2367-0416
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
