Leon Petrażycki i rozwój nauk o politykach publicznych

Jerzy Oniszczuk

Abstrakt

W państwie prawnym tworzenie prawa i polityk publicznych nie może mieć charakteru przypadkowego. Przemyślanemu działaniu w owych sferach służy nauka o politykach publicznych, której korzeni można poszukiwać w koncepcji nauki o polityce prawa przedstawionych przez Leona Petrażyckiego. Zaproponował on budowę inteligentnego podejścia do polityk za pomocą rozumnego programu naukowego. W XXI w. na ów postulat Petrażyckiego zaczęła nakładać się rewolucja technologiczna w postaci globalnego rozwoju świata cybernetycznego, która wpłynęła na wszystkie obszary ludzkiego życia. I zaczęła  „inteligentnie” decydować o przyszłości społeczeństw. Złożone skutki samouczących się programów SI wywołały przekonanie, że decyzje polityki publicznej – aby cechowała je ludzka racjonalność – wymagają wsparcia nauki, która stara się czynnie zrozumieć ciągły rozwój dokonujący się w świecie cyfrowych programów. Wskutek owego postępu polityka publiczna i prawotwórstwo służące rozwiązywaniu problemów społecznych przestały być zatem sprawą intuicji polityków i ich pragnień. Chwieją się koncepcje przekształceń społecznych wedle wartości wyobrażonych przez polityków przy pomocy ustaw, które wedle tradycyjnej doktryny są stanowione suwerennie przez reprezentantów narodu stosownie jego woli.

Z upowszechnieniem cybertechnologii (SI) już wiązane są niezwykle znaczące kwestie etyczne i prawne. Można przypuszczać, że człowiek w epoce urządzeń, nawet jeżeli bardzo znacząco zostaną rozwinięte, dotąd będzie zachowywał ważną kontrolę nad procesami przemian, dopóki będzie decydował o tym, co jest moralne. W każdym razie w świecie „współwładzy” programów/maszyn (SI) i ludzi oraz nowego podejścia do sieci rzeczy, tj., ich rzeczywistej służby człowiekowi, a nie człowieka rzeczom, to niedługo świat czeka rewolucja prawna. Kwestią dla nauki i polityce prawa jest zwłaszcza: na czym ma polegać ochrona człowieczeństwa.