Ludobójstwo – czyli zbrodnia, której nie ma
Jan Kłos
Abstrakt
Wprawdzie artykuł w swej głównej osnowie nawiązuje do ludobójstwa na Wołyniu, w istocie jest refleksją etyczno-filozoficzną nad zagadnieniem zbrodni jako takiej. Historyczne przykłady ludobójstw (nie tylko na Ukrainie, nawet nie tylko w Europie) mają za zadanie ukazanie szerszego kontekstu motywów prowadzących do działań zbrodniczych. Same działanie też nie są tu najważniejsze. Ciekawszym wydał się autorowi cały skomplikowany proces usprawiedliwiania winy: tak zewnętrzny (wskazujący na systemy polityczne), jak i wewnętrzny (pokazujący psychikę działającego). Proces racjonalizacji niweczy wysiłek uzdrowienia relacji pomiędzy sprawcą i ofiarą, bo tłamsi sumienie i zaciemnia drogę do poznania prawdy.
Słowa kluczowe:
ludobójstwo, racjonalizacja, sumienie, Wołyń, wina, zbrodniaBibliografia
Baudrillard J., Pakt jasności. O inteligencji zła, tłum. S. Królak, Warszawa: Sic! 2005.
Chomyszyn G., Dwa królestwa, (red. ks. Ihor Pełechatyj, Włodzimierz Osadczy), Lublin 2016.
Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, tłum. T. Komendant, Warszawa: Aletheia 1993.
Goldhagen D. J., Wiek ludobójstwa, tłum. M. Romanek, Kraków: Znak 2009.
Kompisch K., Sprawczynie, tłum. S. Kupisz, N. Badiyan-Siekierzycka, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2012.
Lemkin R., Axis Rule in Occupied Europe: Laws of Occupation - Analysis of Government – Proposals for Redress, Waszyngton 1944, http://www.preventgenocide.org/lemkin/AxisRule1944-1.htm [dostęp: 20 VI 2016].
Linge H., Byłem kamerdynerem Hitlera, tłum. W. Łygaś, Warszawa: Wołoszański 2010.
Margolin J. L., Kambodża – w kraju niepojętej zbrodni, tłum. M. Michalik [w:] Czarna księga komunizmu, red. M. Domańska et al., tłum. K. Wakar et al., Warszawa 1999.
Mickiewicz A., Dziady, Warszawa: Czytelnik 1974, cz. III, sc. VIII.
Midlarsky M. I., Ludobójstwo w XX wieku, tłum. B. Wojciechowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2010.
Nijakowski L., Rozkosz zemsty Socjologia historyczna mobilizacji ludobójcze, Warszawa: Scholar 2013.
Posner G. L., Ware J., Mengele. Polowanie na anioła śmierci, tłum. P. Nowakowski, Kraków: Universitas 2000.
Przewoźnik A., Adamska J., Katyń. Zbrodnia. Prawda. Pamięć, Warszawa: Świat Książki 2010.
Rachwałowa S., Zeznanie więźnia obozu Auschwitz-Birkenau, http://www.udyomedia.pl/def-Irma_Grese.html [dostęp: 20 VI 2016].
Siemaszko E. i W., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, t. 1, Warszawa: Von Borowiecky 2006.
Snyder T., Tajna wojna. Henryk Józewski i polsko-sowiecka rozgrywka o Ukrainę, Kraków: Znak 2008.
Torzecki R., Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1993.
Wieliczka-Szarkowa J., Czarna księga Kresów, Kraków: AA 2011.
Zięba A. A., Szeptycki w Europie Hitlera, http://www.nawolyniu.pl/artykuly/szeptycki.pdf [8 XI 2016].
Zychowicz P., Zapomniane ludobójstwo, „Do Rzeczy” 2013, nr 5, s. 9.
Licencja
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
