Japońska Polska. Kulturowy wizerunek Polski w Japonii
Ryszard Zajączkowski
Abstrakt
Obecność kultury polskiej w Japonii sięga początków XX wieku, kiedy po I wojnie światowej pojawiły się tłumaczenia najbardziej znanych dzieł Henryka Sienkiewicza, Władysława Reymonta i Stefana Żeromskiego. Wiele dla popularyzacji Polski w zrobili też franciszkanie w latach trzydziestych i później. Po II wojnie światowej w Japonii odkryto twórczość Stanisława Lema, Witolda Gombrowicza, Stanisława Witkiewicza (Witkacego) czy Brunona Schulza. Ich twórczość była promowana choćby przez Teatr X w Tokio. Pojawiło się również zainteresowanie literaturą polską nawiązującą do II wojny światowej (Jerzy Andrzejewski, Bogdan Wojdowski, Tadeusz Borowski). Do znacznego zainteresowania literaturą polską przyczynili się też tłumacze zarówno już zmarli Yonekawa Kazuo, Yoshigami Shōzō, Kudō Yukio, jak też żyjący Sekiguchi Tokimasa i Numano Mitsuyoshi. W Japonii wystawiał swe sztuki Tadeusz Kantor. Dzięki filmom Andrzeja Wajdy kino polskie zdobyło tam uznanie już w latach pięćdziesiątych. Znani w Japonii są też tacy reżyserzy jak Krzysztof Zanussi, Krzysztof Kieślowski, Roman Polański, Jerzy Kawalerowicz. W Japonii bardzo popularna jest też muzyka Chopina. Nasz kulturalny kanon różni się jednak od tego, który znają Polacy. Jak zauważył Sekugichi Tokimasa: „Polska japońska jest siłą rzeczy inna od Polski polskiej”.
Słowa kluczowe:
Japonia, Polska, literatura, teatr, kino, kulturaBibliografia
Historia stosunków polsko-japońskich 1904-1945 red. E. Pałasz-Rutkowska i A. Romer, Warszawa 2009.
Ishikawa G., Teatr X, czyli polsko-japońskie kontakty teatralne, w: Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia – Rocznik 2012/2013.Międzynarodowa Konferencja Akademicka w Seulu, s.175-180.
Kuyama K., „Quo vadis” w Japonii – konteksty recepcyjne, w: Literatura polska w świecie, t. IV: Oblicza światowości, red. R. Cudak, Katowice 2012, s.30-46.
Katō A., O literaturze japońskiej, „Wiadomości Literackie” 1937, nr 46, s.12.
Kuyama K., Dzieła Adama Mickiewicza w japońskim przekładzie Asai Kinzo (materiały nieopublikowane), „Slavica Occidentalis Iaponica”, nr 3, Tokio 2000, s. 151-176.
Kuyama K., Recepcja Mickiewicza w Japonii, w: W dwusetną rocznicę urodzin Adama Mickiewicza, red. J. Świdziński, Poznań 2001, s.261-276.
Kuyama K., Pomnik Adama Mickiewicza w Japonii, w: „Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza”, rok 2005, s. 17-32.
Kuyama K., Endō Shūsaku a sprawa polska, w: Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea , Japonia. Rocznik 2009. Międzynarodowa Konferencja Akademicka w Tokio, s.221-239.
K. Kuyama, „Quo vadis” w Japonii-konteksty recepcyjne, Literatura polska w świecie, t. IV: Konteksty światowości, red. R. Cudak, Katowice 2012, s.40-46.
Kuyama K., Nagisa Oshima o Andrzeju Wajdzie – przykład kreatywnej recepcji kinematografii polskiej w Japonii. Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia – Rocznik 2012/2013. Międzynarodowa Konferencja Akademicka w Seulu, s.161-173.
Niekrasz L.Z., Chopin gra w duszy japońskiej, Warszawa, 2010
Numano M., Spotkanie Japończyków z literaturą polską, w: Chopin-Polska-Japonia, Warszawa 1999, s.210-214.
Osiński Z., Japonia Jerzego Grotowskiego i Tadeusza Kantora. O teatrze „nō” i jego polskiej recepcji ( z przywołaniem recepcji euroamerykańskiej), „Litteraria Copernicana”, nr 2 (14) 2014, s. 93-117.
Sekiguchi T., Tłumaczyć kultury. Rozmowa z Marią Nicgorską, „Kwartalnik Polonicum”, 2(2006) , s.41-43.
Sekiguchi T., Gombrowicz czytany pionowo, Literatura polska w świecie t. 1. Zagadnienia recepcji i odbioru, red. R. Cudak, Katowice 2009, s.171-178.
Sekiguchi T., Bristiol, Kongresy, SPTK… Przyczynek do historii organizowania międzynarodowych wspólnot polonistów, w: Spotkania Polonistyk Trzech Krajów – Chiny, Korea, Japonia – Rocznik 2012/2013. Międzynarodowa Konferencja Akademicka w Seulu, s.15- 22.
Sekiguchi T., Refleksje tłumacza nowej „Korespondencji Fryderyka Chopina” (2009), Spotkania polonistyk trzech krajów: Chiny, Korea, Japonia. Rocznik 2014/2015. Międzynarodowa Konferencja Akademicka w Tokio, s. 103-113.
Sowińska-Mitsui R., Kilka uwag o recepcji poezji Wisławy Szymborskiej w Japonii – Ikezawa i Szymborska, w: Spotkania polonistyk trzech krajów – Chiny, Korea, Japonia – Rocznik 2012/2013, Międzynarodowa Konferencja Akademicka w Seulu, s. 139-147.
Splisgart T., Studia polonistyczne w Japonii. Historia oraz perspektywy rozwoju, „Gdańskie Studia Azji Wschodniej” 2013 nr 3, s. 112-122.
Tarnowski A., Polska i Japonia 1989-2004. Stosunki polityczne, gospodarcze i kulturalne, Warszawa 2009.
Licencja
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Od numeru 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
Teksty opublikowane w numerach od 3/2018 do 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych CC BY-NC-ND 4.0.
Z utworów opublikowanych w niniejszym czasopiśmie przed nr 3/2018 można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
