Opłata za korzystanie z programu komputerowego jako usługi
Krzysztof Żok
Abstrakt
Celem tego artykułu jest przedstawienie typowych sposobów ustalania opłaty za korzystanie z programu komputerowego jako usługi i odniesienie tych uwag do uregulowania wynagrodzenia w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W niniejszym opracowaniu omówiono ogólne założenie ochrony twórcy jako słabszej strony umowy oraz rozważano adekwatność tego założenia w kontekście programów komputerowych, w tym także modelu oprogramowania jako usługi. Następnie przedstawiono systemy wynagradzania za korzystanie z utworu i rodzaje typowych opłat związanych z eksploatacją rozważanego dobra niematerialnego w chmurze obliczeniowej. Szczegółowej analizie poddano opłatę uzależnioną od rozmiaru rzeczywistego użycia programu komputerowego oraz opłatę uzależnioną od liczby jego użytkowników. Na tej podstawie wskazano także różnice między modelem oprogramowania jako usługi i modelem licencjonowania programów komputerowych udostępnionych na nośniku danych. W konkluzji stwierdzono, że odmienność w sposobie kształtowania powyższych opłat wynika przede wszystkim z zastosowanej technologii eksploatacji utworu.
Słowa kluczowe:
oprogramowanie jako usługa, licencja, opłata, program komputerowy, wynagrodzenieBibliografia
J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2016.
J. Barta, R. Markiewicz, w: Prawo autorskie i prawa pokrewne, red. J. Barta. R. Markiewicz, Warszawa 2011.
J. Barta, R. Markiewicz, A. Matlak, Prawo autorskie w społeczeństwie informacyjnym, w: System Prawa Prywatnego. Prawo autorskie, t. 13, red. J. Barta, Warszawa 2017.
J. Barta, R. Markiewicz, Programy komputerowe i prawo, Wrocław 1991.
J. Barta, R. Markiewicz, Z perspektywy legalnego dysponenta, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2012, z. 118.
H. Bitan, Droit et expertise des contrats informatique, Rueil-Malmaison 2010.
D. Bradshaw, G. Cattaneo, R. Lifonti, J. Simcox, Uptake of Cloud in Europe. Follow-up of IDC Study on Quantive estimates of demand for Cloud Computing in Europe and the likely barriers to take-up, Luxembourg 2014.
M. Byrska, Ochrona programu komputerowego w nowym prawie autorskim, Warszawa 1994.
D. Czajka, Ochrona praw twórców i producentów. Prawo autorskie i prawa pokrewne, Warszawa 2010.
G. Fröhlich-Bleuler, Softwareverträge. System-, Software-Lizenz- und Software-Pflegevertrag, Bern 2004.
K. Gienas, w: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. E. Ferenc-Szydełko, Warszawa 2016.
Th. Hoeren, IT-Vertragsrecht. Praxislehrbuch, Köln 2012.
M. Kępiński, w: System Prawa Prywatnego. Prawo autorskie, t. 13, red. J. Barta, Warszawa 2017.
F. Koch, Computer-Vertragsrecht, Freiburg-München-Berlin 2009.
M. Małyszko, SAAS jako metoda świadczenia e-usług, Warszawa 2008.
J. Marly, Praxishandbuch. Softwarerecht, München 2009.
A. Mateos, J. Rosenberg, Chmura obliczeniowa. Rozwiązania dla biznesu, Gliwice 2011.
T. Mather, S. Kumaraswamy, S. Latif, Cloud Security and Privacy. An Entreprise Perspective on Risks and Compliance, Sebastopol 2009.
P. Mell, T. Grance, The NIST Definition of Cloud Computing, Gaithersburg 2011.
M. Michalski, Ocena efektywności ekonomicznej cloud computing, w: Techniczne i ekonomiczne aspekty cloud computing, red. O. Lesicka, Warszawa 2010.
E. Molenda-Kropielnicka, Cloud Computing – zagadnienia prawne, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności intelektualnej” 2013, z. 119.
A. Monarcha-Matlak, Karta praw klientów chmury, w: Internet. Cloud Computing. Przetwarzanie w chmurach, red. G. Szpor, Warszawa 2013.
H. Redeker, IT-Recht, München 2012.
D. Rowland, U. Kohl, A. Charlesworth, Information Technology Law, London 2012.
R. Sikorski, Umowy dotyczące oprogramowania, w: Umowy w obrocie gospodarczym, red. A. Koch, J. Napierała, Warszawa 2015.
D. Sokołowska, Prawo twórcy do wynagrodzenia w prawie autorskim, Poznań 2013.
J. Soma, M. Nichols, M.M. Gates, A. Gutierrez, Chasing the Clouds without Getting Drenched: a Call for Fair Practices in Cloud Computing Services, “Journal of Technology Law & Policy” 2001, nr 16.
E. Staudegger, Rechtsfragen beim Erwerb von IT-Systemen, w: Informatikrecht, red. D. Jahnel, A. Schramm, E. Staudegger, Wien 2003.
J. Stawicki, Cloud Computing: idea, historia, możliwości i praktyka, w: Techniczne i ekonomiczne aspekty cloud computing, red. O. Lesicka, Warszawa 2010.
W. Straub, Informatikrecht. Einführung in Softwareschutz, Projektverträge und Haftung, Bern 2003.
A. Szewc, Wynagrodzenia twórców i wykonawców w prawie autorskim i wynalazczym, Sopot 1999.
A. Szewc, G. Jyż, Ochrona programów komputerowych, informacji i baz danych, Bytom 2001.
J. Szyjewska-Bagińska, w: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, Warszawa 2016.
K. Święcka, J.S. Święcki, Prawo autorskie u prawa pokrewne. Komentarz. Wybór międzynarodowych aktów prawnych, Warszawa 2004.
T. Targosz, w: Prawo autorskie i prawa pokrewne, red. D. Flisak, Warszawa 2015.
T. Targosz, w: T. Targosz, K. Włodarska-Dziurzyńska, Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe, Warszawa 2010.
E. Traple, Umowy o eksploatację utworów w prawie polskim, Warszawa 2010.
E. Traple, Ustawowe konstrukcje w zakresie majątkowych praw autorskich i obrotu nimi w dobie kryzysu prawa autorskiego, „Rozprawy habilitacyjne” 1990, nr 179.
P. Wasilewski, „Odsprzedaż” niematerialnych kopii programów komputerowych, KPP 2014, z. 2.
K. Włodarska-Dziurzyńska, w: T. Targosz, K. Włodarska-Dziurzyńska, Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe, Warszawa 2010.
M. Załucki, w: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. P. Ślęzak, Warszawa 2017.
K. Żok, Kwalifikacja umowy o korzystanie z programu komputerowego jako usługi (Software as a Service, SaaS) – uwagi na tle prawa polskiego i wybranych zagranicznych systemów prawnych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2015, z. 12.9
K. Żok, Prawna i ekonomiczna analiza umowy o korzystanie z programu komputerowego jako usługi (Software as a Service, SaaS), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2017, nr 4.
K. Żok, Środki ochrony zamawiającego program komputerowy. Odpowiedzialność twórcy za usterki utworu, Warszawa 2015.
Orzecznictwo:
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 1965 r., II CR 536/64, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna i Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych” 1965, nr 12, poz. 215.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2004 r., II CK 90/03, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna” 2005, nr 4, poz. 66.
Wyrok BGH z 11.2.2010 r., I ZR 178/08, http://juris.bundesgerichtshof.de, 2.2.2018 r.
Wyrok TSUE z 3.7.2012 r., C-128/11, w sprawie UsedSoft GmbH przeciwko Oracle International Corp., źródło: curia.europa.eu.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 czerwca 2013 r., VI ACa 1624/12, Legalis nr 749032.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2014 r., I ACa 1166/13, Legalis nr 775911.
Akty normatywne:
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 880 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (t. jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 683 z późn. zm.)
J. Barta, R. Markiewicz, w: Prawo autorskie i prawa pokrewne, red. J. Barta. R. Markiewicz, Warszawa 2011.
J. Barta, R. Markiewicz, A. Matlak, Prawo autorskie w społeczeństwie informacyjnym, w: System Prawa Prywatnego. Prawo autorskie, t. 13, red. J. Barta, Warszawa 2017.
J. Barta, R. Markiewicz, Programy komputerowe i prawo, Wrocław 1991.
J. Barta, R. Markiewicz, Z perspektywy legalnego dysponenta, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2012, z. 118.
H. Bitan, Droit et expertise des contrats informatique, Rueil-Malmaison 2010.
D. Bradshaw, G. Cattaneo, R. Lifonti, J. Simcox, Uptake of Cloud in Europe. Follow-up of IDC Study on Quantive estimates of demand for Cloud Computing in Europe and the likely barriers to take-up, Luxembourg 2014.
M. Byrska, Ochrona programu komputerowego w nowym prawie autorskim, Warszawa 1994.
D. Czajka, Ochrona praw twórców i producentów. Prawo autorskie i prawa pokrewne, Warszawa 2010.
G. Fröhlich-Bleuler, Softwareverträge. System-, Software-Lizenz- und Software-Pflegevertrag, Bern 2004.
K. Gienas, w: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. E. Ferenc-Szydełko, Warszawa 2016.
Th. Hoeren, IT-Vertragsrecht. Praxislehrbuch, Köln 2012.
M. Kępiński, w: System Prawa Prywatnego. Prawo autorskie, t. 13, red. J. Barta, Warszawa 2017.
F. Koch, Computer-Vertragsrecht, Freiburg-München-Berlin 2009.
M. Małyszko, SAAS jako metoda świadczenia e-usług, Warszawa 2008.
J. Marly, Praxishandbuch. Softwarerecht, München 2009.
A. Mateos, J. Rosenberg, Chmura obliczeniowa. Rozwiązania dla biznesu, Gliwice 2011.
T. Mather, S. Kumaraswamy, S. Latif, Cloud Security and Privacy. An Entreprise Perspective on Risks and Compliance, Sebastopol 2009.
P. Mell, T. Grance, The NIST Definition of Cloud Computing, Gaithersburg 2011.
M. Michalski, Ocena efektywności ekonomicznej cloud computing, w: Techniczne i ekonomiczne aspekty cloud computing, red. O. Lesicka, Warszawa 2010.
E. Molenda-Kropielnicka, Cloud Computing – zagadnienia prawne, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności intelektualnej” 2013, z. 119.
A. Monarcha-Matlak, Karta praw klientów chmury, w: Internet. Cloud Computing. Przetwarzanie w chmurach, red. G. Szpor, Warszawa 2013.
H. Redeker, IT-Recht, München 2012.
D. Rowland, U. Kohl, A. Charlesworth, Information Technology Law, London 2012.
R. Sikorski, Umowy dotyczące oprogramowania, w: Umowy w obrocie gospodarczym, red. A. Koch, J. Napierała, Warszawa 2015.
D. Sokołowska, Prawo twórcy do wynagrodzenia w prawie autorskim, Poznań 2013.
J. Soma, M. Nichols, M.M. Gates, A. Gutierrez, Chasing the Clouds without Getting Drenched: a Call for Fair Practices in Cloud Computing Services, “Journal of Technology Law & Policy” 2001, nr 16.
E. Staudegger, Rechtsfragen beim Erwerb von IT-Systemen, w: Informatikrecht, red. D. Jahnel, A. Schramm, E. Staudegger, Wien 2003.
J. Stawicki, Cloud Computing: idea, historia, możliwości i praktyka, w: Techniczne i ekonomiczne aspekty cloud computing, red. O. Lesicka, Warszawa 2010.
W. Straub, Informatikrecht. Einführung in Softwareschutz, Projektverträge und Haftung, Bern 2003.
A. Szewc, Wynagrodzenia twórców i wykonawców w prawie autorskim i wynalazczym, Sopot 1999.
A. Szewc, G. Jyż, Ochrona programów komputerowych, informacji i baz danych, Bytom 2001.
J. Szyjewska-Bagińska, w: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, Warszawa 2016.
K. Święcka, J.S. Święcki, Prawo autorskie u prawa pokrewne. Komentarz. Wybór międzynarodowych aktów prawnych, Warszawa 2004.
T. Targosz, w: Prawo autorskie i prawa pokrewne, red. D. Flisak, Warszawa 2015.
T. Targosz, w: T. Targosz, K. Włodarska-Dziurzyńska, Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe, Warszawa 2010.
E. Traple, Umowy o eksploatację utworów w prawie polskim, Warszawa 2010.
E. Traple, Ustawowe konstrukcje w zakresie majątkowych praw autorskich i obrotu nimi w dobie kryzysu prawa autorskiego, „Rozprawy habilitacyjne” 1990, nr 179.
P. Wasilewski, „Odsprzedaż” niematerialnych kopii programów komputerowych, KPP 2014, z. 2.
K. Włodarska-Dziurzyńska, w: T. Targosz, K. Włodarska-Dziurzyńska, Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe, Warszawa 2010.
M. Załucki, w: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. P. Ślęzak, Warszawa 2017.
K. Żok, Kwalifikacja umowy o korzystanie z programu komputerowego jako usługi (Software as a Service, SaaS) – uwagi na tle prawa polskiego i wybranych zagranicznych systemów prawnych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2015, z. 12.9
K. Żok, Prawna i ekonomiczna analiza umowy o korzystanie z programu komputerowego jako usługi (Software as a Service, SaaS), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2017, nr 4.
K. Żok, Środki ochrony zamawiającego program komputerowy. Odpowiedzialność twórcy za usterki utworu, Warszawa 2015.
Orzecznictwo:
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 1965 r., II CR 536/64, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna i Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych” 1965, nr 12, poz. 215.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2004 r., II CK 90/03, „Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna” 2005, nr 4, poz. 66.
Wyrok BGH z 11.2.2010 r., I ZR 178/08, http://juris.bundesgerichtshof.de, 2.2.2018 r.
Wyrok TSUE z 3.7.2012 r., C-128/11, w sprawie UsedSoft GmbH przeciwko Oracle International Corp., źródło: curia.europa.eu.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 czerwca 2013 r., VI ACa 1624/12, Legalis nr 749032.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2014 r., I ACa 1166/13, Legalis nr 775911.
Akty normatywne:
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 880 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (t. jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 683 z późn. zm.)
Żok, K. (2020). Opłata za korzystanie z programu komputerowego jako usługi. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 61(1), 143–157. https://doi.org/10.31743/zn.2018.61.1.143-157
Krzysztof Żok
krzysztof.zok@amu.edu.pl
Licencja
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
