Filozofia edukacji Edmunda Bojanowskiego w perspektywie XIX-wiecznej filozofii polskiej oraz filozofii klasycznej
Mikołaj Krasnodębski
Abstrakt
Edmund Bojanowski – twórca Ochronek i założyciel Zgromadzenia Zakonnego Sióstr Służebniczek nie pozostawił po sobie żadnego filozoficznego dzieła. Pomimo to ten pedagog i społecznik w oparciu o filozofię antyczną i neoscholastyczną sformułował własną życiową „filozofię czynu”, która nie tylko w perspektywie XIX wieku jest inspirująca i aktualna. W niniejszym artykule podjęto próbę wskazania na filozoficzne podstawy, na których E. Bojanowski sformułował swoją koncepcję edukacji.
Słowa kluczowe:
Edmund Bojanowski, filozofia XIX w., filozofia klasyczna, personalizm, pedagogika integralnaBibliografia
BIBLIOGRAFIA
Arystoteles, Metafizyka, tłum. T. Żeleźnik, opr. M.A. Krąpiec, A. Maryniarczyk, Lublin 1996.
Błachnio J.R., Idealizm niemiecki i filozofia narodowa w polskiej myśli chrześcijańskiej lat 1931-1863, Bydgoszcz 1994.
Błachnio J.R., Poglądy filozoficzne Eleonory Ziemięckiej na tle sporów ideowych połowy XIX wieku, Bydgoszcz 1997.
Błogosławiony Edmund Bojanowski. Serdecznie dobry człowiek, red. S. Wilk, Lublin 2000.
Bojanowski E., Dziennik, t. 1-4, opr. L. Smołka, Wrocław 2009.
Cieszkowski A., O ochronkach wiejskich, Poznań 1842.
Cyceron M.T., Rozmowy tuskulańskie, tłum. J. Śmigaj, Warszawa 1961.
Dziedzictwo myśli pedagogicznej Edmunda Bojanowskiego we współczesnej edukacji w Polsce i na świecie, red. M. L. Opiela, Lublin 2014.
Gabryl F., Polska filozofia katolicka w przełomie XIX wieku, w: Polska filozofia narodowa, red. M. Straszewski, Kraków 1921, s. 460-487.
Gabryl F., Polska filozofia religijna w XIX wieku, t. 1-2, Warszawa 1913-1914.
Gilson È., Langan T., Maurer A.A., Historii filozofii współczesnej tłum. B. Chwedeńczuk, B. Zalewski, Warszawa 1977.
Głombik Cz., Zapomniani krytycy, nieznani filozofowie, Lublin 1988.
Gogacz M., Elementarz metafizyki, Warszawa 1987.
Gogacz M., Obrona intelektu, Warszawa 1969.
Grocholewski Z., Bł. Edmund Bojanowski w dynamizmie twórczej miłości, Poznań 2014.
Jaeger W., Paideia. Formowanie człowieka greckiego, tłum. M. Plezia, H. Bednarek, Warszawa 2001.
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005.
Jan Paweł II, Przemówienie Ojca Świętego do studentów, pracowników naukowych i administracyjnych KUL-u „Sacro Cuore”, wygłoszone na Placu Św. Piotra w Rzymie 13 kwietnia 2000 r., w: Wielki jubileusz roku 2000, red. S. Dziwisz, H. Nowacki, S. Hasiorowski, P. Ptasznik, Watykan 2001.
Kiereś B., U podstaw pedagogiki personalistycznej. Filozoficzny kontekst sporu o wychowanie, Lublin 2015.
Kiereś H., Trzy socjalizmy. Tradycja łacińska wobec modernizmu i postmodernizmu, Lublin 2000.
Kompendium edukacyjne Edmunda Bojanowskiego, red. M. L. Opiela, Lublin 2016.
Koneczny F., Cywilizacja bizantyjska, Londyn 1973.
Korespondencja Edmunda Bojanowskiego z lat 1829-1871, opr. L. Smołka, t. 1-2, Wrocław 2001.
Koźmian J., Pisma, t. 1, Poznań 1881.
Krasnodębski M., Człowiek i paideia. Realistyczne podstawy filozofii wychowania, Warszawa 2009.
Krasnodębski M., Człowiek, jego poznanie i pożądanie w antropologii Franciszka Gabryla, Warszawa 2003, Biblioteka UKSW, maszynopis.
Krasnodębski M., Dusza i ciało. Zagadnienie zjednoczenia duszy i ciała w wybranych tekstach Tomasza z Akwinu oraz w filozofii tomistycznej, Warszawa 2004.
Krasnodębski M., Franciszka Gabryla antropologia i teoria poznania, „Forum Philosophicum”, 8(2003), s. 207-236, w przeredagowanej wersji: Franciszek Gabryl (1866-1914), w: Tomizm polski 1879-1958. Słownik filozofów, red. naukowa B. Listkowska, T. Klimski, A. Andrzejuk, t. 1, Warszawa 2013, s. 29-60.
Krasnodębski M., Katolicka tożsamość kulturowa w świetle filozofii klasycznej, „Religious and Sacred Poetry”, w druku.
Krasnodębski M., Polska paideia neoscholastyczna i neotomistyczna, w: Myśl pedagogiczna neoscholastyki i neotomizmu, seria wyd. Filozofia i pedagogika, t. 9, red. naukowa serii wyd.: A. Murzyn, red. naukowa tomu 9: M. Krasnodębski, Warszawa 2014, s. 15-43.
Krasnodębski M., Prawda i pewność w Noetyce Franciszka Gabryla (1866-1914), w: Philosophia vitam alere. Prace dedykowane Profesorowi Romanowi Darowskiemu SJ, Kraków 2005, s. 261-277.
Krasnodębski M., Tomizm, w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 6, red. T. Pilch, Warszawa 2007, s. 705-712).
Krasnodębski M., W poszukiwaniu duchowej elegancji. W Polskim Radio w Chicago z dr. Mikołajem Krasnodębskim rozmawiają Krzysztof Arsenowicz i Paweł Manelski, Chicago-Warszawa 2011.
Krasnodębski M., Zagadnienie pożądania w antropologii Franciszka Gabryla (1866-1914), „Studia Philosophiae Christianae”, 39(2003), nr 2, s. 328-349.
Łosski M., Historia filozofii rosyjskiej, tłum. H. Paprocki, Kęty 2000.
Maryniarczyk A., Koncepcje bytu a rozumienie człowieka, w: Błąd antropologiczny (Zagadnienie współczesnej metafizyki, t. 5), red. A. Maryniarczyk, K. Stępień, Lublin 2003, s. 73-121.
Możdżeń I., Historia wychowania do 1795, Sandomierz 2006.
Opiela M., Integralna pedagogika przedszkolna w systemie wychowania Edmunda Bojanowskiego. Kontynuacja i zmiany, Lublin 2013.
Opiela M.L., Integralna pedagogika przedszkolna w ujęciu Edmunda Bojanowskiego a wyzwania współczesności, „Zeszyty Naukowe Szkoły Wyższej Przymierza Rodzin – Seria Pedagogiczna” 5-6 (2013-2014) 12-13, s. 229-267.
Possenti V., Osoba nową zasadą, tłum. J. Merecki, Lublin 2017.
Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. A. Maryniarczyk, Lublin 2000-2009.
Prace, szkice i notatki Edmunda Bojanowskiego. Inedita, t. 1-2, wraz z Indeksem, red. E. Gigilewicz, M. L. Opiela, Lublin 2016.
Skoczyński J, Woleński J., Historia filozofii polskiej, Kraków 2010.
Słowiński L., Tradycja i postęp. Studia z dziejów edukacji narodowej pod zaborem rosyjskim, Poznań 2000.
Służyć i wychowywać do miłości. Błogosławiony Edmund Bojanowski – wychowawca i apostoł laikatu, red. M. L. Opiela, A. Smagacz, S. Wilk, Lublin 2009.
Stefaniak Ł., Utopizm: źródła myślowe i konsekwencje cywilizacyjne, Lublin 2011.
Stępień K., O lubelskiej szkole filozoficznej, „Człowiek w Kulturze” 19/2007, s. 65-71.
Tomasz z Akwinu, Summa contra gentiles, tłum. Z. Włodek, W. Zega, Poznań 2003.
Walicki A., Zarys dziejów filozofii polskiej 1815-1918, Warszawa 1986.
Woroniecki J., Katolicka etyka wychowawcza, t. 1-2, Lublin 1999.
Woroniecki J., Wychowanie człowieka. Pisma wybrane, opr. J. Kołątaj, Kraków 1961.
Ziemięcka E., Myśl o wychowaniu kobiet, Warszawa 1843.
Ziemięcka E., Zarys filozofii katolickiej w czterech poglądach zawarte, Warszawa 1857.
Arystoteles, Metafizyka, tłum. T. Żeleźnik, opr. M.A. Krąpiec, A. Maryniarczyk, Lublin 1996.
Błachnio J.R., Idealizm niemiecki i filozofia narodowa w polskiej myśli chrześcijańskiej lat 1931-1863, Bydgoszcz 1994.
Błachnio J.R., Poglądy filozoficzne Eleonory Ziemięckiej na tle sporów ideowych połowy XIX wieku, Bydgoszcz 1997.
Błogosławiony Edmund Bojanowski. Serdecznie dobry człowiek, red. S. Wilk, Lublin 2000.
Bojanowski E., Dziennik, t. 1-4, opr. L. Smołka, Wrocław 2009.
Cieszkowski A., O ochronkach wiejskich, Poznań 1842.
Cyceron M.T., Rozmowy tuskulańskie, tłum. J. Śmigaj, Warszawa 1961.
Dziedzictwo myśli pedagogicznej Edmunda Bojanowskiego we współczesnej edukacji w Polsce i na świecie, red. M. L. Opiela, Lublin 2014.
Gabryl F., Polska filozofia katolicka w przełomie XIX wieku, w: Polska filozofia narodowa, red. M. Straszewski, Kraków 1921, s. 460-487.
Gabryl F., Polska filozofia religijna w XIX wieku, t. 1-2, Warszawa 1913-1914.
Gilson È., Langan T., Maurer A.A., Historii filozofii współczesnej tłum. B. Chwedeńczuk, B. Zalewski, Warszawa 1977.
Głombik Cz., Zapomniani krytycy, nieznani filozofowie, Lublin 1988.
Gogacz M., Elementarz metafizyki, Warszawa 1987.
Gogacz M., Obrona intelektu, Warszawa 1969.
Grocholewski Z., Bł. Edmund Bojanowski w dynamizmie twórczej miłości, Poznań 2014.
Jaeger W., Paideia. Formowanie człowieka greckiego, tłum. M. Plezia, H. Bednarek, Warszawa 2001.
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005.
Jan Paweł II, Przemówienie Ojca Świętego do studentów, pracowników naukowych i administracyjnych KUL-u „Sacro Cuore”, wygłoszone na Placu Św. Piotra w Rzymie 13 kwietnia 2000 r., w: Wielki jubileusz roku 2000, red. S. Dziwisz, H. Nowacki, S. Hasiorowski, P. Ptasznik, Watykan 2001.
Kiereś B., U podstaw pedagogiki personalistycznej. Filozoficzny kontekst sporu o wychowanie, Lublin 2015.
Kiereś H., Trzy socjalizmy. Tradycja łacińska wobec modernizmu i postmodernizmu, Lublin 2000.
Kompendium edukacyjne Edmunda Bojanowskiego, red. M. L. Opiela, Lublin 2016.
Koneczny F., Cywilizacja bizantyjska, Londyn 1973.
Korespondencja Edmunda Bojanowskiego z lat 1829-1871, opr. L. Smołka, t. 1-2, Wrocław 2001.
Koźmian J., Pisma, t. 1, Poznań 1881.
Krasnodębski M., Człowiek i paideia. Realistyczne podstawy filozofii wychowania, Warszawa 2009.
Krasnodębski M., Człowiek, jego poznanie i pożądanie w antropologii Franciszka Gabryla, Warszawa 2003, Biblioteka UKSW, maszynopis.
Krasnodębski M., Dusza i ciało. Zagadnienie zjednoczenia duszy i ciała w wybranych tekstach Tomasza z Akwinu oraz w filozofii tomistycznej, Warszawa 2004.
Krasnodębski M., Franciszka Gabryla antropologia i teoria poznania, „Forum Philosophicum”, 8(2003), s. 207-236, w przeredagowanej wersji: Franciszek Gabryl (1866-1914), w: Tomizm polski 1879-1958. Słownik filozofów, red. naukowa B. Listkowska, T. Klimski, A. Andrzejuk, t. 1, Warszawa 2013, s. 29-60.
Krasnodębski M., Katolicka tożsamość kulturowa w świetle filozofii klasycznej, „Religious and Sacred Poetry”, w druku.
Krasnodębski M., Polska paideia neoscholastyczna i neotomistyczna, w: Myśl pedagogiczna neoscholastyki i neotomizmu, seria wyd. Filozofia i pedagogika, t. 9, red. naukowa serii wyd.: A. Murzyn, red. naukowa tomu 9: M. Krasnodębski, Warszawa 2014, s. 15-43.
Krasnodębski M., Prawda i pewność w Noetyce Franciszka Gabryla (1866-1914), w: Philosophia vitam alere. Prace dedykowane Profesorowi Romanowi Darowskiemu SJ, Kraków 2005, s. 261-277.
Krasnodębski M., Tomizm, w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 6, red. T. Pilch, Warszawa 2007, s. 705-712).
Krasnodębski M., W poszukiwaniu duchowej elegancji. W Polskim Radio w Chicago z dr. Mikołajem Krasnodębskim rozmawiają Krzysztof Arsenowicz i Paweł Manelski, Chicago-Warszawa 2011.
Krasnodębski M., Zagadnienie pożądania w antropologii Franciszka Gabryla (1866-1914), „Studia Philosophiae Christianae”, 39(2003), nr 2, s. 328-349.
Łosski M., Historia filozofii rosyjskiej, tłum. H. Paprocki, Kęty 2000.
Maryniarczyk A., Koncepcje bytu a rozumienie człowieka, w: Błąd antropologiczny (Zagadnienie współczesnej metafizyki, t. 5), red. A. Maryniarczyk, K. Stępień, Lublin 2003, s. 73-121.
Możdżeń I., Historia wychowania do 1795, Sandomierz 2006.
Opiela M., Integralna pedagogika przedszkolna w systemie wychowania Edmunda Bojanowskiego. Kontynuacja i zmiany, Lublin 2013.
Opiela M.L., Integralna pedagogika przedszkolna w ujęciu Edmunda Bojanowskiego a wyzwania współczesności, „Zeszyty Naukowe Szkoły Wyższej Przymierza Rodzin – Seria Pedagogiczna” 5-6 (2013-2014) 12-13, s. 229-267.
Possenti V., Osoba nową zasadą, tłum. J. Merecki, Lublin 2017.
Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. A. Maryniarczyk, Lublin 2000-2009.
Prace, szkice i notatki Edmunda Bojanowskiego. Inedita, t. 1-2, wraz z Indeksem, red. E. Gigilewicz, M. L. Opiela, Lublin 2016.
Skoczyński J, Woleński J., Historia filozofii polskiej, Kraków 2010.
Słowiński L., Tradycja i postęp. Studia z dziejów edukacji narodowej pod zaborem rosyjskim, Poznań 2000.
Służyć i wychowywać do miłości. Błogosławiony Edmund Bojanowski – wychowawca i apostoł laikatu, red. M. L. Opiela, A. Smagacz, S. Wilk, Lublin 2009.
Stefaniak Ł., Utopizm: źródła myślowe i konsekwencje cywilizacyjne, Lublin 2011.
Stępień K., O lubelskiej szkole filozoficznej, „Człowiek w Kulturze” 19/2007, s. 65-71.
Tomasz z Akwinu, Summa contra gentiles, tłum. Z. Włodek, W. Zega, Poznań 2003.
Walicki A., Zarys dziejów filozofii polskiej 1815-1918, Warszawa 1986.
Woroniecki J., Katolicka etyka wychowawcza, t. 1-2, Lublin 1999.
Woroniecki J., Wychowanie człowieka. Pisma wybrane, opr. J. Kołątaj, Kraków 1961.
Ziemięcka E., Myśl o wychowaniu kobiet, Warszawa 1843.
Ziemięcka E., Zarys filozofii katolickiej w czterech poglądach zawarte, Warszawa 1857.
Krasnodębski, M. (2020). Filozofia edukacji Edmunda Bojanowskiego w perspektywie XIX-wiecznej filozofii polskiej oraz filozofii klasycznej. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 60(4), 109–123. https://doi.org/10.31743/zn.2017.60.4.109-123
Mikołaj Krasnodębski
mikolajkrasnodebski@gmail.com
Licencja
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
