Klasyczna i nowoczesna koncepcja kultury politycznej a problem uczuć

Janusz Filipkowski

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski , Polska
https://orcid.org/0000-0002-9836-1597


Abstrakt

Jednym z komponentów kultury politycznej są uczucia i emocje. W artykule poruszono problem ich wpływu na jej poziom. W tej kwestii można wyodrębnić dwie główne koncepcje: klasyczną, opartą na klasycznej koncepcji filozofii oraz nowoczesną, opartą na hasłach oświeceniowego racjonalizmu. W koncepcji klasycznej kultura polityczna wymaga, by sfera uczuć i emocji została podporządkowana rozumowi i zasadom wynikającym z rozpoznanej przez ten rozum obiektywnej prawdy. W koncepcji nowoczesnej natomiast, w związku z odrzuceniem idei obiektywnej prawdy, rozum zostaje sprowadzony do roli narzędzia zaspokajania subiektywnych i zmiennych uczuć, co może być niszczące zarówno dla osobowego rozwoju poszczególnych jednostek, jak i funkcjonowania całego państwa.

Słowa kluczowe:

Polityka, kultura polityczna, uczucia, racjonalizm, nowoczesność

Almond G.A., Intelektualny rodowód pojęcia obywatelskiej kultury politycznej, „Studia Nauk Politycznych” 1986, nr 1, s. 7–12.

Almond G.A., Powell G.B., Comparative Politics. A Developmental Approach, Little, Brown, Boston 1966.

Almond G.A., Verba S., The Civic Culture, Political Attitudes and Democracy in Five Nations, Princeton University Press, Princeton 1963. (Crossref)

Barbalet J.M., Emotion, Social Theory, and Social Structure. A Macrosociological Approach, Cambridge University Press, Cambridge 1998. (Crossref)

Batko-Tokarz B., Perswazja w dyskursie sejmowym, Wydawnictwo Scriptum, Kraków 2008.

Berezin M., Politics and Culture. A Less Fissured Terrain, „Annual Review of Sociology” 1997, t. 23, s. 361–383. (Crossref)

Berezin M., Secure States. Towards a Political Sociology of Emotion, „The Sociological Review” 2002, nr 2, supl., s. 33–52. (Crossref)

Elster J., Alchemies of the Mind. Rationality and the Emotions, Cambridge University Press, New York 1999. (Crossref)

Emocje a kultura i życie społeczne, red. B. Binder, H. Palska, W. Pawlik, Instytut Socjologii i Filozofii PAN, Warszawa 2009.

Emocje i polityka. Sceny z życia polskiego parlamentu, red. K.T. Konecki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.

Emocje w życiu codziennym. Analiza kulturowych, społecznych i organizacyjnych uwarunkowań ujawniania i kierowania emocjami, red. T.K. Konecki, B. Pawłowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014.

Emotions in Politics. The Affect Dimension in Political Tension, red. N. Demertzis, Palgrave Macmillan, London 2013.

Filipkowski J., Alasdair MacIntyre i problem podstaw racjonalności polityki, Instytut Nauk Politycznych UWM, Olsztyn 2014.

Filipkowski J., Postmodernizm, w: Encyklopedia katolicka, t. 16, red. E. Gigilewicz, TN KUL, Lublin 2012, kol. 73–75.

Filipkowski J., Postmodernizm jako ideologia, „Historia i Polityka” 2011, nr 5, s. 19–31. (Crossref)

Garlicki J., Kultura polityczna młodzieży studenckiej, PWN, Warszawa 1991.

Garlicki J., Noga-Bogomilski A., Kultura polityczna w społeczeństwie demokratycznym, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, Warszawa 2004.

Geneviève R.-L., Kartezjusz i racjonalizm, tłum. S. Cichowicz, Prószyński i Spółka, Warszawa 2000.

Goldie P., The Emotions. A Philosophical Exploration, Oxford University Press, Oxford 2000.

Hannerz U., Cultural Complexity. Studies in the Social Organization of Meaning, Columbia University Press, New York 1992.

Hochschild A.R., Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć, tłum. J. Konieczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.

Janowski K.B., Kultura polityczna Polaków… pomiędzy integracją a konfliktem, Wydawnictwo Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej, Warszawa 2020.

Język polityki a współczesna kultura polityczna, red. J. Anusiewicz, B. Siciński, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Warszawskiej, Wrocław 1994

Kertzer D.I., Ritual, Politics, and Power, Yale University Press, New Haven 1988.

Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.

Krawczyk-Antońska Ż., Pobudzić a zostać pobudzonym. Emocje w Polityce, Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, Katowice 2013.

Krąpiec M.A. Metafizyka. Zarys teorii bytu, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1984.

Krąpiec M.A., U podstaw rozumienia kultury, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1991.

Kultura polityczna jako przedmiot badań, red. A. Sarnacki, Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydawnictwo WAM, Kraków 2016.

Kultura polityczna Polaków. Przemiany diagnozy, perspektywy, red. i oprac. K.B. Janowski, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.

Language and the Politics of Emotion, red. C. Lutz, L. Abu-Lughod, Cambridge University Press, Cambridge 1990.

Lyotard J.-F., Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, tłum. M. Kowalska, J. Migasiński, Fundacja Aletheia, Warszawa 1997.

Łukasik-Turecka A., Poparcie kandydata przez lidera partii a decyzje wyborców. Badania elektoratu, „Political Preferences” 2015, nr 10, s. 121–132.

MacIntyre A., Czyja sprawiedliwość? Jaka racjonalność?, red. A. Chmielewski, tłum. A. Chmielewski i in., Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.

MacIntyre A., Trzy antagonistyczne wersje dociekań moralnych. Etyka, genealogia i tradycja, red. J. Zdybel, tłum. M. Filipczuk, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.

Marcus G.E., Political Psychology. Neuroscience, Genetics, and Politics, Oxford University Press, Oxford 2012.

Marcus G.E., The Sentimental Citizen. Emotions in Democratic Politics, Pennsylvania State University Press, University Park 2002.

Maryniarczyk A., Prawda, w: Powszechna encyklopedia filozofii, red. A. Maryniarczyk, t. 8, TN KUL, Lublin 2007, s. 458–466.

Marzęcki R., Depolityzacja jako element stylu życia młodzieży, „Przegląd Politologiczny” 2015, nr 1, s. 57–72. (Crossref)

Massey D., A Brief History of Human Society. The Origin and Role of Emotions in Social Life, „American Sociological Review” 2002, t. 67, nr 1, s. 1–29. (Crossref)

Mathews G., Supermarket kultury. Globalna kultura a tożsamość jednostki, tłum. E. Klekot, PIW, Warszawa 2005.

Miłkowska-Samul K., Emocje a skandal polityczny. O sposobach wykorzystania emocji w dyskursie politycznym, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2013, t. 9, nr 2, s. 164–183. (Crossref)

Olczyk T., Siła celebrytów w kampanii wyborczej, „Political Preferences” 2015, nr 10, s. 147–157.

Olszanecka-Marmola A., Reklama negatywna i wizerunkowa w odbiorze polskiego elektoratu, „Political Preferences” 2015, nr 10, s. 133-146.

Passionate Politics. Emotions and Social Movements, red. J. Goodwin, J. M. Jasper, F. Polletta, University of Chicago Press, Chicago 2001.

Politische Kultur. Eine Einfürung, red. B. Westle, O.W. Gabriel, Nomos, Baden-Baden 2009.

Przybyszewski K., Kultura polityczna w kontekście procesu legitymizującego władzę polityczną, „Władza Sądzenia” 2014, nr 4, s. 49–63.

Przybyszewski K., Kultura publiczna. Refleksje wokół kondycji społeczeństwa i państwa polskiego, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM, Poznań 2013.

Przyłęcki P., Populizm w polskiej polityce. Analiza dyskursu, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2012.

Pustelnik Z., Wołoch J., Kształtowanie świadomości politycznej w socjalizmie, w: Podstawy nauk politycznych, red. J. Wielgosz, PWN, Warszawa 1980, s. 396–408.

Salzborn S., Politische Kultur. Forschungsstand und Forschungsperspektiven, Peter Lang Verlag, Frankfurt 2009.

Schoeck H., Zawiść. Źródło agresji, destrukcji i biedy, tłum. K. Nowacki, Fijor Publishing, Warszawa 2012.

Studia z socjologii emocji. Podręcznik akademicki, red. A. Czerner, E. Nieroba, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2011.

Teoretyczne i metodologiczne problemy badań nad kulturą polityczną, red. Z. Blok, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, Poznań 2005.

Teoretyczne i praktyczne problemy kultury politycznej. Studia i szkice, red. M. Banaś, Księgarnia Akademicka, Kraków 2013.

The Power of Emotions in World Politics, red. S. Koschut, Routledge, London 2020.

Turner J.H., On the Origins of Human Emotions, Stanford University Press, Stanford 2000.

Turner J.H., Stets J.E., Socjologia emocji, tłum. M. Bucholc, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.

Walzer M., Polityka i namiętność. O bardziej egalitarny liberalizm, tłum. H. Jankowska, Muza SA, Warszawa 2006.

Wiatr J.J., Socjologia polityki, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1999.

Yates C., The Play of Political Culture, Emotion and Identity, Palgrave Macmillan, London 2015. (Crossref)

Żukiewicz P., Fellner R., Polska politologia w obliczu wyzwań nauki cyfrowej, Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2015.

Pobierz

Opublikowane
30.09.2021


Filipkowski, J. (2021). Klasyczna i nowoczesna koncepcja kultury politycznej a problem uczuć. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 64(3), 87–109. https://doi.org/10.31743/znkul.11307

Janusz Filipkowski  jfilipkowski@poczta.onet.pl
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski https://orcid.org/0000-0002-9836-1597



Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości. 

Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.