DRAMATURGIA RADIOWA WEDŁUG JERZEGO SZANIAWSKIEGO

Urszula Motyka

Abstrakt

Jerzy Szaniawski, znany także jako „Milczek z Zegrzynka”, niewątpliwie – parafrazując wypowiedź Gombrowiczowskiego profesora Bladaczki – wielkim dramaturgiem radiowym był. Jego dramaty, takie jak chociażby Adwokat i róże, Ptak, Żeglarz, Zegarek, Służbista, obfitują w elementy niezbędne dla sztuki radiowej. Szaniawski w swoich dziełach dążył do maksymalnej uniwersalizacji tematyki, miejsca i czasu. Ukazywał duszę swoich bohaterów, wyraźnie zarysowywał ich portrety psychologiczne. Dramaturg współpracę z radiem rozpoczął Zegarkiem w 1935 roku. Pisarz wykazywał niezwykłą wrażliwość artystyczną, dzięki której z wyczuciem wkomponowywał w swoje dzieła elementy niezbędne do powstania słuchowiska. Są to przede wszystkim elementy dźwiękowe, akustyczne, dialogi oraz relacje, występujące we wszystkich dramatach, retrospekcje, zastosowane wyłączne w trzech utworach – Adwokat i róże, Służbista i Zegarek, oraz niedomówienia i niedopowiedzenia, które autor wplótł w dramaty Adwokat i róże oraz Zegarek. Wszystkie z wymienionych elementów budujących słuchowiska radiowe służą pobudzeniu zmysłu słuchu odbiorcy, a co za tym idzie, budowania świata przedstawionego w jego wyobraźni.