RELIGIA I MORALNOŚĆ W ŚWIADOMOŚCI POLAKÓW – ANALIZA SOCJOLOGICZNA
Janusz Mariański
Abstrakt
Z socjologicznego punktu widzenia postawiono w artykule kilka interesujących pytań. Jak kształtuje się w świadomości współczesnych Polaków relacja między wiarą religijną i moralnością? Czy religia jest uznawana za konieczny fundament życia moralnego czy jedynie za instancję podtrzymującą pewien określony porządek moralny? Czy i w jakim zakresie religia ma moc wpływania na ludzkie zachowania, zarówno w dziedzinie moralności indywidualnej (osobistej), jak i społecznej oraz obywatelskiej? Czy można być moralnym bez religii? Jaki jest wpływ religii na moralność małżeńską i rodzinną? Czy istnieje związek pomiędzy religią i absolutyzmem moralnym? Czy nasilający się permisywizm moralny sprzyja osłabieniu więzi z religią? W jakich środowiskach społecznych będą wyraźniej manifestować się związki pomiędzy religią i moralnością? Szczególną uwagę zwrócimy na kilka wybranych kwestii związanych z moralnością, zwłaszcza z moralnością usytuowaną w kontekście społecznego nauczania Kościoła katolickiego, które będą wskazywać na rozmiary rozchodzenia się religii i moralności w świadomości Polaków (w tym także katolików). Podejmujemy przede wszystkim zagadnienie stosunku Polaków do ogólnych zasad moralnych (absolutyzm – relatywizm), a następnie deklarowane uzasadnienia norm moralnych i postaw wobec moralności katolickiej. W rozważaniach na temat relacji religii i etyki, religijności i moralności, odwołujemy się do sondaży opinii publicznej i badań socjologicznych, z pełną świadomością, że ich wyniki nie zawsze są ze sobą konkluzyjne, niekiedy nawet wyraźnie rozbieżne. Dzieje się tak z różnych powodów, m.in. i z tego, że niekiedy wyniki w sondażach są częściowym efektem tego, iż respondenci odpowiadają w sposób społecznie „właściwy”, niekoniecznie w pełni zgodnie z własnymi przekonaniami.
Słowa kluczowe:
religia, moralność, świadomość społeczna, absolutyzm i relatywizm, zasady moralne katolicyzmuBibliografia
Licencja
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.