Wartość edukacji w życiu seniora
Magdalena Malik
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-1545-5708
Abstrakt
W związku ze zmianami zachodzącymi w nowoczesnych społeczeństwach wzrosło zainteresowanie życiem osób starszych. Obecnie seniorzy korzystają z bogatej oferty edukacyjnej, do której zalicza się m.in. uniwersytety trzeciego wieku, kluby seniora, programy ogólnokrajowe i lokalne oraz działania instytucji kulturalno-oświatowych. Celem artykułu jest przedstawienie aktywności osób starszych na przykładzie wybranych ofert edukacyjnych oraz zwrócenie uwagi na ich niezależność i odpowiedzialność, a także zaangażowanie społeczne i międzykulturowe. Literatura przedmiotu i doświadczenia w pracy z seniorami pozwalają stwierdzić, że udział w wymienionych zadaniach przyczynia się do budowania więzi społecznych, wzbogacenia posiadanej wiedzy i nabycia nowych umiejętności. Zaangażowanie wpływa na zmniejszenie zagrożenia wykluczeniem społecznym, ukazuje potencjał osób starszych, który mogą wykorzystać w oświacie, kulturze czy na rynku pracy. Prowadzone inicjatywy edukacyjne dla seniorów w przyszłości powinny uwzględniać i nadal rozwijać działania związane z obsługą w zakresie nowych technologii, bezpieczeństwem i integracją międzypokoleniową.
Słowa kluczowe:
aktywność, edukacja, młodzież, senior, wartość, współpracaBibliografia
Adamczyk M.D., Aktywność edukacyjna osób starszych w Polsce, „Edukacja – Technika – Informatyka” 2017, nr 2 (20), s. 56–61. DOI:10.15584/eti2017.2.7. (Crossref)
Adamczyk M.D., Modele edukacji osób starszych, „Edukacja – Technika – Informatyka” 2017, nr 3 (21), s. 32–37. DOI: 10.15584/eti.2017.3.3. (Crossref)
Aktywne starzenie, aktywna starość, red. J. Perek-Białas, Wydawnictwo Aureus, Kraków 2005.
Białożyt K., Znaczenie aktywności edukacyjnej osób starszych w adaptacji do emerytury, w: Etyczne i społeczne wymiary pracy, red. I.M. Świtała, N.G. Pikuła, K. Białoży, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2017, s. 101–117.
Białożyt K., Wybrane obszary aktywności polskich seniorów w świetle europejskich raportów Indeksu Aktywnego Starzenia, „Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej” 2019, nr 34, s. 114–130. (Crossref)
Bielawski Uniwersytet Trzeciego Wieku, https://www.butw.pl/index.php (dostęp: 18.04.2022).
Błędowski P., Badanie terenowe „Zakres i zasady wsparcia środowiskowego dla osób starszych”. Streszczenie raportu, w: System wsparcia osób starszych w środowisku zamieszkania. Przegląd sytuacji, propozycja modelu, red. P. Błędowski, B. Szatur-Jaworska, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2016, s. 47–64.
Błędowski P., Potrzeby opiekuńcze, w: Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem, red. P. Błędowski, T. Grodzicki, M. Mossakowska, T. Zdrojewski, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2021, s. 913–931.
Boczkowska M., Lada A., Aktywizacja społeczna jako element polityki senioralnej, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2018, t. 23, s. 119–131.
Cęcelek G., Ubóstwo materialne osób starszych jako czynnik ograniczający ich dostęp do edukacji, „Społeczeństwo i Polityka” 2019, nr 2, s. 87–101.
Chabior A., Nowe spojrzenie na wolontariusza-seniora, w: Wolontariat jako działanie prospołeczne w obszarze pomocy społecznej i pracy socjalnej, red. B. Matyjas, Wszechnica Świętokrzyska, Kielce 2009, s. 231–237.
Czerniawska O., Uczestnictwo w działalności Uniwersytetu Trzeciego Wieku, „Oświata Dorosłych” 1982, nr 6, s. 329–333.
Dubas E., Edukacyjny paradygmat badawczy w geragogice, w: Edukacja do i w starości, red. M. Kuchcińska, Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej, Bydgoszcz 2008, s. 45–65.
Dubas E., Starość – darem, zadaniem i wyzwaniem. Rola aktywności i edukacji (wybrane wątki), w: Obiektywny i subiektywny wymiar starości, red. E. Dubas, M. Muszyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016, s. 233–246. (Crossref)
Fabiś A., Edukacja – odpowiedź na wymagania współczesności, „Edukacja Dorosłych” 2006, nr 1–2, s. 33–41.
Fabiś A., Edukacja osób starszych, w: A. Fabiś, J.K. Wawrzyniak, A. Chabior, Ludzka starość. Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2015, s. 171–197.
Fabiś A., Kędzior S., Wolontariat hospicyjny seniorów, w: Aktywność społeczna, kulturalna i oświatowa seniorów, red. A. Fabiś, Wyższa Szkoła Administracji w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2008, s. 73–83.
Gazetka „Nasze Łabędy”, http://naszelabedy.pl/wordpress/?page_id=65 (dostęp: 27.03.2022).
Gołdys A. i in., Zoom na UTW. Raport z badania, Warszawa 2012, https://nck.pl/upload/ attachments/302534/zoom_na_utw_raport_calosciowy_www.pdf (dostęp: 8.05.2022).
Halicki J., Edukacja seniorów w aspekcie teorii kompetencyjnej. Studium historyczno-porównawcze, Trans Humana, Białystok 2000.
Halicki J., Edukacja w starości jako działanie poprawiające jakoś życia seniorów, „Chowanna” 2009, nr 2, s. 203–213.
Kalachea A., Kickbusch I., A Global Strategy for Healthy Ageing, „World Health” July-August 1997, https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/330616/WH-1997-Jul-Aug-p4-5-eng.pdf (dostęp: 11.04.2022).
Kobiałka A., Uniwersytety III wieku szansą na reintegrację środowiska osób starszych, na przykładzie UTW w Myślenicach, w: Senior i rodzina, red. M. Banach, A. Szwedzik, Wydawnictwo „Scriptum”, Kraków 2013, s. 79–91.
Leszczyńska-Rejchert A., Edukacja międzypokoleniowa oraz integracja międzypokoleniowa jako wyzwania współczesnej gerontologii, „Gerontologia Polska” 2014, nr 2, s. 76–83.
Majewska-Kafarnowska A., Edukacja (seniorów?) w procesie rewalidacji społecznej starzejącego się społeczeństwa, „Chowanna” 2009, nr 2, s. 213–224.
Malik M., Moje/nasze Gliwice. Ocalić od zapomnienia, Caritas Diecezji Gliwickiej, Gliwice 2017.
Malik M., Ocalić od zapomnienia. Klub seniora jako miejsce edukacji ustawicznej, „Refleksje. Zachodniopomorski dwumiesięcznik oświatowy” 2019, nr 5, s. 23–27.
Malik M., Udział seniorów i uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej w projekcie edukacyjnym na terenie Gliwic i Zabrza, „Wychowanie na co Dzień” 2019, nr 6, s. 18–22.
Mandrzejewska-Smól I., Aktywizacja zawodowa seniorów, w: Wokół podstawowych zagadnień pedagogiki pracy, red. R. Gerlach, R. Tomaszewska-Lipiec, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2017, s. 454–479.
Miszczuk R., Kobiałka A., Aktywność edukacyjna na przykładzie UTW w województwie świętokrzyskim, „Edukacja Ustawiczna Dorosłych” 2021, nr 4, s. 101–115. DOI: 10.34866/1x2g-p612.
Ogłoszenie edycji 2018 Programu ASOS 2014-2020, http://senior.gov.pl/program_asos/ pokaz/328 (dostęp: 21.04.2022).
Pakuła M., Postawy osób starszych wobec edukacji. Studium teoretyczno-diagnostyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010.
Pikuła N.G., Poczucie sensu życia osób starszych. Inspiracje do edukacji w starości, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2016.
Richert-Kaźmierska A., Forkiewicz M., Kształcenie osób starszych w koncepcji aktywnego starzenia się, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2013, s. 12–139.
Rokicki A., Starość nie znaczy bierność-współczesne metody aktywizowania seniorów, „Annales Uniwersitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J. Paedagogia-psychologia” 2016, vol. 29, no. 1, s. 185–198. DOI. 10.17951/j.2016.29.1.185. (Crossref)
Rudnik A., Edukacja w starości – życzenie czy szansa na przeciwdziałanie marginalizacji osób starszych?, „Pedagogika Społeczna” 2017, nr 1 (63), s. 111–128.
Rynkowska D., Rola i znaczenie aktywności społecznej seniorów, „Philosophy and Sociology” 2016, no. 2, s. 92–101. (Crossref)
Szarota A., Uczenie się starości, „Edukacja Dorosłych” 2015, nr 1, s. 27–35.
Szatur-Jaworska B., Polityka społeczna wobec starzenia się ludności – propozycja konceptualizacji pojęcia, „Studia Oeconomica Posnaniensia” 2016, vol. 4, no. 9, s. 7–27. DOI: 10.18559/SOEP.2016.9.1. (Crossref)
Szukalski P., Zagrożenie czy wyzwanie – proces starzenia się ludności, „Polityka Społeczna” 2006, nr 9, s. 6–10.
Warach-Kardas H., Aktywność społeczna i zawodowa w późnej dorosłości. Między możliwościami a ograniczeniami, w: Aktywność seniora jako wartość podmiotowa, red. M. Kapica, T. Olewicz, Wydawnictwo Instytut Śląski, Opole 2016, s. 21–34.
World Health Organization, Active Ageing: A Policy Framework, https://apps.who.int/ iris/bitstream/handle/10665/67215/WHO_NMH_NPH_02.8.pdf?sequence=1&isAllowed= (dostęp: 1.04.2022).
Zych A.A., Demograficzne i indywidualne starzenie się. Wyzwania edukacyjne, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2001.
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu https://orcid.org/0000-0002-1545-5708
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
