Nowy ład instytucjonalny w pomocy społecznej w ocenie pracowników socjalnych
Maria Gagacka
Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu , PolskaAbstrakt
Celem artykułu jest analiza czynników determinujących postrzeganie kierunku instytucjonalnych przemian sektora pomocy społecznej przez pracowników socjalnych. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdzają, że proces percepcji tak wielowymiarowego konstruktu, jak aprobata dla zmian w systemie pomocy społecznej został zdominowany przez perspektywę własnych możliwości rozwojowych i warunków osiągania sprawstwa i podmiotowości. Selektywność czynników percepcji zmian w systemie pomocy społecznej odzwierciedla orientację aksjologiczną, oczekiwania i doświadczenia pracowników socjalnych. W badaniach zidentyfikowano także dziewięć wymiarów postrzegania zmian w systemie pomocy społecznej, które wyjaśniają 61,84% całkowitej wariancji, oraz skonstruowano model pomiarowy. Dzięki niemu ustalono, że najwyżej ocenianym wymiarem zmian w systemie pomocy społecznej jest możliwość rozwoju osobistego, poczucie sprawstwa i podmiotowości. Wymiarami o nieco niższym poziomie są te odnoszące się do organizacyjnego uczenia się, nowych akcentów w zasadach pracy socjalnej, takich jak indywidualizacja, decentralizacja, nacisk na prace środowiskową, solidaryzm i wspólnotowość. Uzyskane wyniki pokazują głębokie zakorzenienie pracowników socjalnych w wartościach, na których opiera się środowiskowa praca socjalna.
Słowa kluczowe:
centra usług społecznych, praca socjalna, pracownicy socjalni, usługi społeczne, zasady pracy socjalnejBibliografia
Budnik M., Struktura sektora pomocy społecznej w koncepcji centrów usług społecznych, „Rozprawy Społeczne” 2020, t. 14, nr 2, s. 27–43. DOI: https://doi.org/10.29316/rs/122021
Gagacka M., Wsparcie bez stygmatyzacji, „Wiadomości Społeczne” 2021, nr 1, s. 41.
Głąbicka K., Europejski model socjalny, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom 2012.
Grewiński M., Wielosektorowa polityka społeczna. O przeobrażeniach państwa opiekuńczego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Warszawa 2009.
Grewiński M., Szanse i bariery we wdrażaniu instytucji centrów usług społecznych, „Wiadomości Społeczne” 2021, nr 1, s. 19–20.
Hausner J., Zarządzanie publiczne, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008.
Judycki S., Percepcja zmysłowa, w: tegoż, Epistemplogia, t. 1, Wydawnictwo W drodze, Instytut Tomistyczny, Poznań – Warszawa 2020, s. 297–362.
Kaczmarczyk S., Badania marketingowe. Metody i techniki, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003.
Kanios A., Wokół profesjonalizmu pracowników socjalnych – analiza badawcza, „Praca Socjalna” 2012, nr 3, s. 81–94.
Kawczyńska-Butrym Z., Pracownicy socjalni, w: Koncepcje opieki i zawody opiekuńcze. Pracownicy socjalni i pielęgniarki, red. Z. Kawczyńska-Butrym, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2000, s. 167–196.
Kazimierczak T., Refleksja o ryzyku fasadyzacji CUS-ów i znaczeniu jej następstw, „Wiadomości Społeczne” 2021, nr 1, s. 16–18.
Kotlarska-Michalska A., Trudności w pracy zawodowej pracowników socjalnych w świetle badań socjologicznych, w: Problemy kształcenia i doskonalenia pracowników socjalnych, red. J. Brągiel, I. Mudrecka, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1998, s. 243–254.
Kotlarska-Michalska A., Refleksje na temat modelu kształcenia pracowników socjalnych w Polsce, w: Przeobrażenia w pomocy społecznej a edukacja i doskonalenie zawodowe pracowników socjalnych w Polsce i Republice Słowackiej, red. K. Wódz, K. Faliszek, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2010, s. 35–42.
Krzyszkowski J., Zagrożenia dla centrów usług społecznych, „Wiadomości Społeczne” 2021, nr 1, s. 23–24.
Księżpolski M., Europejski model socjalny, w: Polityka społeczna, red. G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018, s. 525–540.
Olech A., Praca socjalna a inne profesje: punkty styczne i rozłączne, w: Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Między służbą społeczną a urzędem, red. M. Rymsza, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2012, s. 331–348.
Rymsza M., Pomoc społeczna i praca socjalna w Polsce: perspektywy i bariery rozwoju, w: Współczesne tendencje w pomocy społecznej i pracy socjalnej, red. M. Grewiński, J. Krzyszkowski, Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej, Warszawa 2012, s. 32–41.
Rymsza M., Jaka profesjonalizacja pracy socjalnej w Polsce i jaki rozwój służb społecznych?, „Problemy Polityki Społecznej. Studia i dyskusje” 2016, vol. 35, s. 25–42.
Rymsza M., Centra usług społecznych: krocząca zmiana systemowa, „Wiadomości Społeczne” 2021, nr 1, s. 8–11.
Sęk H., Cieślak R., Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne, w: Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, red. H. Sęk, R. Cieślak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, s. 11–28.
Statistica PL, t. 3, Statystyki II, oprac. E. Lesińska i in., StatSoft Polska, Kraków 1997.
Szarfenberg R., Definicje, zakres i konteksty polityki społecznej, w: Polityka społeczna, red. G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018, s. 25–44.
Sztumski J., Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2010.
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.).
Ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728, z późn. zm.).
Ustawa z 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1818).
Waszak Ł., Wejcman Z., Współpraca międzysektorowa w ramach centrum usług społecznych, Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2020.
Weber E., Efektywność pracy socjalnej w środowisku lokalnym, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i zarzadzanie” 2014, nr 69, s. 107–108.
Zalewski D., Centra usług społecznych a reforma systemu pomocy społecznej, „Wiadomości Społeczne” 2021, nr 1, s. 14–15.
Zbyrad T., Stres i wypalenie zawodowe pielęgniarek, pracowników socjalnych i policjantów. Raport z badań, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Zamiejscowy Nauk o Społeczeństwie w Stalowej Woli, Stalowa Wola 2009.
Zdebska E., Nowe wyzwania dla pracowników zatrudnionych w ramach Centrum Usług Społecznych,
„Edukacja Ustawiczna Dorosłych” 2021, nr 3, s. 125–132.
Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu https://orcid.org/0000-0003-1274-4886
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Przesyłając artykuł do publikacji, autor oświadcza, że posiada pełnię autorskich praw majątkowych oraz osobistych do utworu, a jego opublikowanie nie naruszy praw osób trzecich.
Przesłanie przez autora artykułu do publikacji w czasopiśmie „Zeszyty Naukowe KUL” traktowane będzie jako udzielenie licencji do eksploatacji praw autorskich do przesłanego utworu na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-NC-ND 4.0).
