Praca socjalna w Polsce. Stare problemy i nowe wyzwania w czasach pandemii COVID-19, wojny na Ukrainie i zmian organizacyjnych w pomocy społecznej

Jerzy Krzyszkowski

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie , Polska
https://orcid.org/0000-0003-4016-546X


Abstrakt

Artykuł zawiera analizę pracy socjalnej jako zawodu, którego znaczenie wzrasta w Polsce ze względu na wyzwania demograficzne (starzenie się społeczeństwa i problem opieki nad seniorami), zdrowotne (pandemia COVID-19), a także migracyjne (uchodźcy wojenni z Ukrainy). W szczególności obejmuje przedstawienie genezy i ewolucji pracy socjalnej jako zawodu pomocowego, zmian organizacyjnych w pomocy społecznej po 1989 roku, sytuacji pracowników socjalnych oraz skutków pandemii COVID-19 i kryzysu uchodźczego dla ich działalności pomocowej.

Słowa kluczowe:

pandemia COVID-19, pomoc społeczna, praca socjalna, wielokulturowość

Auleytner J., Grewiński M., Pandemia koronawirusa i ryzyka społeczne z nią związane a chaos w zarządzaniu państwem – dokąd zmierzamy, w: Wyzwania dla polityki społecznej w kontekście pandemii koronawirusa, red. N.G. Pikuła i in., Wydawnictwo „Scriptum”, Kraków 2020, s. 11–23.

Bandach K., Kompetencje do komunikacji międzykulturowej osób realizujących zadania w obszarze pracy socjalnej, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2018, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/ 11320/7591/1/M_Bandach_Kompetencje_do_komunikacji_miedzykulturowej.pdf (dostęp: 9.11.2022).

Bojanowska E., Krzyszkowski J., Pomoc społeczna: od opieki do pomocy, w: Stulecie polskiej polityki społecznej 1918-2018, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2018.

Brenk M., Chaczko K., Pląsek R., Organizacja pomocy społecznej w Polsce 1918-2018, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2018.

Bronowski P., Kaszyński H., Maciejewska O., Kryzys psychiczny. Odzyskiwanie zdrowia, wsparcie społeczne, praca socjalna, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2019.

Centrum usług społecznych: od koncepcji do wdrożenia przepisów ustawy, red. M. Rymsza, Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2021.

Doiczman-Łoboda N., Frąckowiak-Sochańska M., Hermanowski M., Kasprzak T., Kotlarska-Michalska A., Necel R., Oliwa-Ciesielska M., Zaręba M., Funkcjonowanie domów pomocy społecznej w czasie pandemii, Wydział Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2021, https://socjologia.amu.edu.pl/images/pliki/ Funkcjonowanie_dom%C3%B3w_pomocy_spo%C5%82ecznej_w_czasie_pandemii_raport_z_badania.pdf (dostęp: 9.11.2022).

Domaradzki P., Krzyszkowski J., Sosnowski M., Włoch A., Superwizja pracy socjalnej dla praktyków, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.

Frąckowiak-Sochańska M., Hermanowski M., Kasprzak T., Kotlarska-Michalska A., Necel R., Zaręba M., Instytucje pomocy społecznej w czasie pandemii. Raport z badań, część pierwsza, Wydział Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2020, https:/wrot.umww.pl/wp-content/uploads/2020/11/pfd (dostęp: 9.11.2022).

Frysztacki K., Państwo – społeczeństwo: współpraca i „konfrontacja”, w: Opiekuńczość czy solidarność, red. G. Skąpska, Fundacja „Międzynarodowe Centrum Rozwoju Demokracji”, Kraków 1998, s. 130.

Frysztacki, K., Praca socjalna, w: Encyklopedia socjologii, t. 3, red. Z. Bokszański i in., Oficyna Naukowa, Warszawa 2000.

Frysztacki K., Pragłowski T., Społeczne dzieje pomocy człowiekowi, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1998.

Fus K., Wsparcie dla uchodźców wojennych z Ukrainy w Lublinie, „Wiadomości Społeczne” 2022, nr 2 (w druku).

Głąbicka K., Praca socjalna z uchodźcami, emigrantami w środowisku lokalnym, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2014.

Gościnna Polska 2022+. Jak mądrze wesprzeć Polskę i Polaków w pomocy osobom uciekającym przed wojną w Ukrainie?, red. M. Bukowski, M. Duszczyk, Fundacja WiseEuropa, Warszawa 2022.

Granosik M., Praca socjalna. Analiza instytucjonalna z perspektywy konwersacyjnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013. (Crossref)

Grewiński M., Usługi społeczne we współczesnej polityce społecznej, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2021.

Jarkiewicz A., Granosik M., Praca środowiskowa w obszarze zdrowia psychicznego. Rekomendacje WHO a perspektywa osób doświadczających problemów ze zdrowiem psychicznym, „Praca Socjalna” 2021, nr 5, s. 59–81. (Crossref)

Kamiński T., Możliwość i konieczność pracy socjalnej w jednostkach organizacyjnych kościołów i innych związków wyznaniowych, w: Praca socjalna w poszukiwaniu tożsamości, red. J. Krzyszkowski, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2014.

Kanios A., Trudności w pracy zawodowej pracowników socjalnych – wybrane konteksty, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J” 2017, vol. 30, no. 3, s. 195–204. DOI: 10.17951/j.2017.30.3.195. (Crossref)

Kantowicz E., Pedagogika (w) pracy socjalnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2013.

Kaszyński H., Sen i istota pracy socjalnej, w: Praca socjalna. 30 wykładów, red. K. Frysztacki, Wydawnictwo

Naukowe PWN, Warszawa 2019.

Kaźmierczak T., W cieniu prawa ubogich: o źródłach i rozwoju (praktykowanej w OPS) pracy socjalnej, w: W stronę aktywnych służb społecznych, red. T. Kaźmierczak, M. Rymsza, Fundacja Instytutu Spraw Publicznych, Warszawa 2012, s. 109–131.

Krzyszkowski J., Elementy organizacji i zarządzania w pomocy społecznej, Wydawnictwo Omega Praksis, Łódź 1997.

Krzyszkowski J., Miedzy państwem opiekuńczym a opiekuńczym społeczeństwem, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010.

Kwaśniewski J., Socjologia stosowana, w: Encyklopedia socjologii, t. 4, red. Z. Bokszański i in., Oficyna Naukowa, Warszawa 2002.

Lizut J., Grewiński M., Durasiewicz A., Rabiej P., Deficyty kompetencji kadr i menedżerów instytucji społecznych w kontekście doświadczeń związanych z pandemią COVID-19, Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2022, https://ptps.org.pl/wp-content/uploads/2022/07/KOMPETENCJE-PRACOWNIKO%25CC%2581W-POMOCY-SPO%25C5%2581ECZNEJ-PO-PANDEMII.pdf&cd=2&hl=pl &ct=clnk&gl=pl (dostęp: 25.09.2022).

Metody i techniki pracy socjalnej z osobami bezrobotnymi, z niepełnosprawnościami, z osobami z zaburzeniami psychicznymi, red. E. Grudziewska, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2022.

Minister Agnieszka Ścigaj o polityce społecznej rządu i integracji uchodźców z Ukrainy, https://www.youtube.com/watch?v=rw63t_r_eC0 (dostęp: 25.09.2022).

Najwyższa Izba Kontroli, Organizacja i warunki pracy pracowników socjalnych w gminach. Od 1 stycznia 2016 r. do 30 czerwca 2018 r., Departament Pracy, Spraw Społecznych i Rodziny Najwyższej Izby Kontroli, Warszawa 2019.

O’ Leary P., Tsui M.-S., The Gentle Reminder to Social Workers in the Pandemic, „International Social Work” 2020, vol. 63, iss. 3, s. 273–274. (Crossref)

Payne M., Modern Social Work Theory, MacMillan, London 1997. (Crossref)

Podgórska-Jachnik D., Pietras T., Praca socjalna z osobami z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzinami, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2014.

Radlińska H., Pedagogika społeczna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1961.

Sadowski A., Socjologia wielokulturowości jako nowa subdyscyplina socjologiczna, „Pogranicze. Studia społeczne” 2011, t. 18, s. 5–25. (Crossref)

Smolicz J.J., Wielokulturowość, w: Encyklopedia socjologii. Suplement, red. Z. Bokszański i in., Oficyna Naukowa, Warszawa 2005, s. 376.

Superwizja pracy socjalnej. Zastosowania i dylematy, red. J. Szmagalski, Wydawnictwo Instytutu Rozwoju Służb Społecznych, Warszawa 2011.

Szmagalski, J., Praca socjalna, w: Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, red. D. Lalak, T. Pilch, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1999, s. 202–203.

Szmagalski J., Rozwój koncepcji pracy socjalnej na świecie, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2018.

United Nations High Commissioner for Refugees, Nota UNHCR w sprawie integracji uchodźców w Europie Środkowej, Przedstawicielstwo Regionalne dla Europy Środkowej UNHCR, Budapeszt 2009.

Ustawa z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1990 r. Nr 87, poz. 506).

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 2268).

Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1818).

Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 583).

Ustawodawstwo socjalne, wybór i komentarz K. Głąbicka, I. Podobas, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Warszawa 2003.

Ziębińska B., Pomoc ludziom starszym w czasie pandemii, w: Wybrane krajowe i międzynarodowe aspekty polityki społecznej w czasie pandemii koronawirusa, red. N.G. Pikuła i in., Wydawnictwo „Scriptum”, Kraków 2020, s. 51–72.

Ziębińska B., Tyszczak-Sołtysik M., Wsparcie obywateli z Ukrainy w Zawierciu, „Wiadomości Społeczne” 2022, nr 2 (w druku).

Pobierz

Opublikowane
22.12.2022


Krzyszkowski, J. (2022). Praca socjalna w Polsce. Stare problemy i nowe wyzwania w czasach pandemii COVID-19, wojny na Ukrainie i zmian organizacyjnych w pomocy społecznej. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 65(4), 107–123. https://doi.org/10.31743/znkul.14539

Jerzy Krzyszkowski  j.krzyszkowski@ujd.edu.pl
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie https://orcid.org/0000-0003-4016-546X



Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości. 

Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.