Zachowania prospołeczne studentów pracy socjalnej Uniwersytetu Wrocławskiego
Abstrakt
Temat zachowań prospołecznych oraz ich wpływ na rozwój i kształtowanie postaw człowieczeństwa był na przełomie ostatnich dekad w zainteresowaniu wielu badaczy. Zarówno koncepcje wyjaśniające altruizm jako uwarunkowany biologicznie lub osobowościowo, jak i podejście, które tłumaczy, że zjawisko pomagania jest wynikiem wychowania, są niezwykle różnorodne i stanowią szeroki zakres aktualnej wiedzy. W pracy poszukiwano odpowiedzi na pytanie, czy osoby, pomimo potencjalnych zasobów do wykonywania pracy „dla innych”, są podatne na wpływ czynników zewnętrznych. Ważna jest zatem zależność i stopień, jak element zewnętrzny będzie oddziaływać na ocenę własnego altruizmu. Przyjęto w związku z tym hipotezę, że po zaktywizowaniu badanych treści zachowań prospołecznych metodą torowania, nastąpi wzrost samooceny. W celu weryfikacji pytań i hipotez przeprowadzono badanie w grupie studentów pierwszego roku pracy socjalnej na Uniwersytecie Wrocławskim. Przebadano 45 losowo wybranych studentów, z podziałem na dwie grupy, sprawdzając za pomocą ankiety internetowej pomiar altruizmu. Do badania wykorzystano kwestionariusz A-N Jacka Śliwaka. Ankieta składała się z dwóch części, pomiędzy którymi wyświetlano badanym filmy o treści ukazującej zachowania altruistyczne oraz neutralne, dla grupy kontrolnej. Po obejrzeniu filmu badani wypełniali część drugą kwestionariusza. Badania były realizowane na przełomie grudnia 2020 roku i stycznia 2021 roku. Wyniki badań nie potwierdziły zakładanej hipotezy, że zaktywizowanie osób poprzez zjawisko torowania w istotny sposób będzie wpływać na samoocenę altruizmu wśród studentów. To pokazuje, jak złożonym do badania zjawiskiem jest altruizm. Stopień trudności wynika z konieczności uwzględnienia wielu czynników, które w efekcie analiz mogą mieć kluczowe znaczenie dla uzyskanych konkluzji.
Słowa kluczowe:
altruizm, zachowania prospołeczne, studenci kierunku praca socjalna, eksperymentBibliografia
Amato P.R., Helping Behavior in Urban and Rural Environments: Field Studies Based on a Taxonomic Organization of Helping Episodes, “Journal of Personality and Social Psychology” 1983, vol. 45, no. 3, s. 571–586. (Crossref)
Aronson E., Wilson D.T., Akert R.M., Psychologia społeczna, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2006.
Bargh J.A., Automatyzmy dnia powszedniego, „Czasopismo Psychologiczne” 1999, t. 5, nr 3, s. 209–256.
Batson C.D., Lishner A.D., Stocks E.L., The Empathy–Altruism Hypothesis, Oxford Handbooks Online. Oxford University Press (2014), DOI: 10.1093/oxfordhb/9780195399813.013.023. (Crossref)
Brickman P., Coates D., Janoff-Bulman R., Lottery Winners and Accident Victims: Is Happiness Relative?, “Journal of Personality and Social Psychology” 1978, vol. 36, no. 8, s. 917–927. (Crossref)
Cialdini R., Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.
Darley J.M., Batson C.D., „From Jerusalem to Jericho”. A Study of Situational and Dispositional Variables in Helping Behavior, “Journal of Personality and Social Psychology” 1973, vol. 27, no. 1, s. 100–108. (Crossref)
DuBois B., Miley K.K., Praca socjalna. Zawód, który dodaje sił, tłum. K. Czekaj, Wyd. Śląsk, Katowice 1999.
Karyłowski J., O dwóch typach altruizmu, Wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1982.
Kaźmierczak T., Łuczyńska M., Wprowadzenie do pomocy społecznej, Wyd. Śląsk, Katowice 1998.
Piliavin J.M., Rodin J., Piliavin J.A., Good Samaritanism: An Underground Phenomenon?, “Journal of Personality and Social Psychology” 1969, vol. 4, no. 13, s. 289–299. (Crossref)
Rushton J.P., Genetic Similarity, Human Altruism, and Group Selection, “Behavioral and Brain Sciences” 1989, vol. 12, no. 3, s. 503–559. (Crossref)
Strelau J., Doliński D., Psychologia akademicka. Podręcznik, Wyd. GWP, Gdańsk 2016.
Śliwak J., Osobowość altruistyczna, Wyd. KUL, Lublin 2001.
Śliwak J., Społeczne i sytuacyjne uwarunkowania zachowań altruistycznych. Przegląd badań, „Roczniki Psychologiczne”, t. 3, 2000, s. 35–47.
Śliwak J., Altruizm i jego pomiar. Kwestionariusz A-N, „Roczniki Psychologiczne” t. 8, 2005, nr 1, s. 121–144.
Trzebiński J., Antczak E., Narrative mode in impression formation, “Psychology of Language and Communication” 2007, vol. 11, no. 2, s. 21–35.
Trzebiński J., Zięba M., Narracyjne rozumienie innego człowieka a jakość więzi społecznych, „Psychologia jakości życia” 2006, t. 5, nr 2, s. 143–160.
Wojciszke B., Psychologia społeczna, Wyd. Scholar, Warszawa 2011.
Zbyrad T., Uwarunkowania wypalenia zawodowego pracowników socjalnych, „Praca Socjalna” 2006, nr 1, s. 3–26.
Uniwersytet Wrocławski https://orcid.org/0000-0001-6843-4946
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
