Praca socjalna z migrantami/uchodźcami jako obszar bezpieczeństwa socjalnego wyzwaniem dla polityki społecznej
Abstrakt
Artykuł podejmuje zagadnienie pracy socjalnej z migrantami/uchodźcami w obszarze bezpieczeństwa socjalnego. Celem jest ukazanie bezpieczeństwa socjalnego migrantów/uchodźców jako wyzwania dla polityki społecznej w środowisku lokalnym. Na wstępie przedstawiono postrzeganie uchodźcy w świadomości społecznej, kolejno omówiono uchodźstwo jako wyzwanie dla polityki społecznej; następnie ukazano rolę i zadania pomocy społecznej w realizacji bezpieczeństwa socjalnego w ramach pracy socjalnej, pokazano pracę socjalną z uchodźcami z perspektywy środowiska lokalnego. Jako wnioski, innowacje, rekomendacje wskazano, iż zaleca się poszerzenie oferty poradnictwa specjalistycznego, w tym poradnictwa rodzinnego o wsparcie emocjonalne, stanowiące podstawowy etap zabezpieczenia socjalnego i zdrowotnego. Rozwinięcie oferty o udzielanie porad z zakresu rynku pracy, porad edukacyjnych (językowych), oraz asystenturę kulturową. Ten rodzaj pomocy stanowi deficyt osobowy oraz wykracza poza obowiązki kompetencyjne pracowników socjalnych. Zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego migrantom/uchodźcom nie zawsze jest komplementarne i spójne ze społecznym postrzeganiem uchodźców i zalecanymi formami pomocy.
PROBLEM i METODY BADAWCZE: Uchodźstwo jako wyzwanie dla polityki społecznej. Zastosowano analizę literatury przedmiotu, ilościową i jakościową analizę zawartości i treści raportów CBOS i OBOP.
PROCES WYWODU: na wstępie przedstawiono postrzeganie uchodźcy w świadomości społecznej, kolejno omówiono uchodźstwo jako wyzwanie dla polityki społecznej; następnie ukazano rolę i zadania pomocy społecznej w realizacji bezpieczeństwa socjalnego w ramach pracy socjalnej, pokazano pracę socjalną z uchodźcami z perspektywy środowiska lokalnego.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Praca socjalna domaga się podejścia skoncentrowanego na indywidualnych rozwiązaniach z dostosowaniem odpowiednich form metodycznego postępowania. Pracownik socjalny powinien pełnić rolę animatora lokalnego reprezentującego polską rzeczywistość usług społecznych, reprezentującego uchodźców w urzędach lokalnych. Prowadzić holistyczny wymiar wsparcia w obszarze proponowanych programów integracyjnych. Powinien łączyć pracę terenową z pracą administracyjną z zachowaniem przepisów i norm prawnych.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Rekomenduje się poszerzenie oferty poradnictwa specjalistycznego, w tym poradnictwa rodzinnego o wsparcie emocjonalne, stanowiące podstawowy etap zabezpieczenia socjalnego i zdrowotnego. Rozwinięcie oferty o udzielanie porad z zakresu rynku pracy, porad edukacyjnych (językowych), oraz asystenturę kulturową. Brakuje wykwalifikowanych pracowników socjalnych w obszarze zindywidualizowanego poradnictwa. Ten rodzaj pomocy, stanowi deficyt osobowy oraz wykracza poza obowiązki kompetencyjne pracowników socjalnych. Zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego migrantom/uchodźcom nie zawsze jest komplementarne i spójne ze społecznym postrzeganiem uchodźców i zalecanymi formami pomocy.
Słowa kluczowe:
bezpieczeństwo socjalne, migranci, praca socjalna, polityka społeczna, uchodźcyBibliografia
„Bezpieczeństwo socjalne”, w: Nowa encyklopedia powszechna PWN, t. 1, red. B. Petrozalin-Skowrońska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Centrum Badania Opinii Społecznej, Opinia publiczna wobec uchodźców i sytuacji migrantów na granicy z Białorusią. Komunikat z badań: nr 2021/111, oprac. M. Feliksiak, Warszawa 2021.
Centrum Badania Opinii Społecznej, Polacy wobec problemu uchodźstwa. Komunikat z badań nr 81/2015, oprac. K. Kowalczuk, Warszawa 2015.
Centrum Badania Opinii Społecznej, Polacy wobec uchodźców. Komunikat z badań: nr BS/155/97, Warszawa 1997.
Domański Z., Bezpieczeństwo socjalne, „Journal of Modern Science” 2017, nr 2 (33), s. 367–384.
Florczak A., Uchodźstwo, w: Organizacje międzynarodowe w działaniu, red. A. Florczak, A. Lisowska, Wydawnictwo OTO, Wrocław 2014, s. 374–395.
Głąbicka K., Praca socjalna z uchodźcami, emigrantami w środowisku lokalnym, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2014.
Głąbicka-Auleytner K., Polityka bezpieczeństwa socjalnego obywateli polskich Przyszłość i teraźniejszość, Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu, Radom 2022.
Głąbicka-Auleytner K., Wybrane aspekty bezpieczeństwa socjalnego państwa polskiego, Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu, Radom 2022.
Grewiński M., Usługi społeczne we współczesnej polityce społecznej, Wydawnictwo ELIPSA, Warszawa 2021.
GUS, Sytuacja demograficzna Polski w latach 2000–2019. Migracje zagraniczne ludności w latach 2000–2019, Warszawa 2020.
Klaus W., Chrzanowska A., Integracja i pomoc społeczna wobec uchodźców w Polsce, „Analizy. Raporty. Ekspertyzy” 2007, nr 8, s. 2–26.
Klorek N., Analiza poradnictwa prawnego świadczonego migrantom przymusowym przez organizacje pozarządowe w Polsce. Raport z badań, Warszawa 2022, https://www.isp.org.p.pdf (dostęp: 24.02.2022).
Konwencja dotycząca statusu uchodźców sporządzona w Genewie z dnia 28 lipca 1951 roku (Dz. U. z 1991 r. Nr 119, poz. 515 i 517).
Kozdrowicz E., Poradnictwo w teorii i praktyce, w: Pedagogika społeczna, red. T. Pilch, I. Lepalczyk, Wydawnictwo ŻAK, Warszawa 1995, s. 319–340.
Krzyszkowski J., Inkluzywne wspólnoty. Czyli o roli polityki społecznej w samorządzie, e-bit Wydawnictwo & Logistyka, Warszawa 2014.
Krzyszkowski J., Praca socjalna w Polsce. Stare problemy i nowe wyzwania w czasach pandemii COVID-19, wojny na Ukrainie i zmian organizacyjnych w pomocy społecznej, „Zeszyty Naukowe KUL” 2022, nr 4 (260), s. 107–123. (Crossref)
Kurzynowski A., Polityka społeczna – podstawowe pojęcia i zakres, w: Polityka społeczna, red. tenże, Wydawnictwo SGH, Warszawa 2001, s. 8–20.
Łaska T., Praktyczny wymiar integracji cudzoziemców z ochroną międzynarodową. Przykład warszawskiego centrum pomocy rodzinie, w: Pomoc społeczna i praca socjalna w dobie dynamicznych przemian społecznych, red. E. Grudziewska, M. Mikołajczyk, J. Zozula, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2019, s. 277–296.
Marynowicz-Hetka E., Pedagogika społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Mikołajczyk B., Osoby ubiegające się o status uchodźcy. Ich prawa i standardy traktowania, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2000
Nowa encyklopedia powszechna, Uchodźca, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
Okła W., Poradnictwo terapeutyczne, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013.
Ośrodek Badania Opinii Publicznej, Uchodźcy w świadomości społecznej 2–5.10.98, Warszawa 1998.
Podolski K., Turnowiecki W., Polityka społeczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2003.
Rajkiewicz A., Istota polityki społecznej – wczoraj i dziś, w: Polityka społeczna, red. A. Rajkiewicz, J. Supińska, M. Księżopolski, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice 1998, s. 18–31.
Rajkiewicz A., Polityka społeczna wobec procesów migracyjnych, w: Polityka społeczna, red. G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 303–316.
Rymsza M., Aktywizacja w polityce społecznej. W stronę rekonstrukcji europejskich welfare states?, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2013.
Rysz-Kowalczyk B., Leksykon polityki społecznej, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2002.
Skrabacz A., Bezpieczeństwo społeczne – podstawy teoretyczne i praktyczne, Wydawnictwo ELIPSA, Warszawa 2012.
Szmagalski J., Praca socjalna. Poszukiwania tożsamości: duchowość, radykalizm, scjentyzm… i nowe kierunki, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Warszawa 2022.
Trębski K., The Counseling – A Useful Tool in Helping Professions, “Charity, Philanthropy and Social Work” 2015, no. 2, s. 19–28.
Ustawa o cudzoziemcach mających trudności w integracji ze środowiskiem z dnia 12 grudnia 2013 roku (Dz. U. 2013 poz. 1650).
Ustawa o pomocy społecznej z dn. 12 marca 2004 roku (Dz. U. z 2004 r. Nr 64, poz. 593).
Zaborowska A., Państwowe i pozarządowe sieci wsparcia dla bezdomnych na przykładzie miasta Radomia, w: Lokalne sieci wsparcia, red. M. Gagacka, K. Głąbicka, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Radom 2010, s. 336–354.
Zybała A., Polityki publiczne. Doświadczenia w tworzeniu i wykonywaniu programów publicznych w Polsce i w innych krajach, Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, Warszawa 2012.
Uniwersytet Pedagogiczny Kraków https://orcid.org/0000-0002-2475-9658
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
