Religijność głęboko wierzącej młodzieży

Wojciech Klimski

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego , Polska
https://orcid.org/0000-0002-2337-0691


Abstrakt

Artykuł przedstawia charakterystykę religijności uczniów szkół średnich i studentów, którzy w badaniach socjologicznych zdeklarowali, że są głęboko wierzącymi. W opisie i wnioskowaniu sięgnięto do zastanych, choć relatywnie najmłodszych badań ogólnopolskich (2017 rok), które opisywały religijność w jej różnych wymiarach. Na opracowany portret pobożności składały się takie aspekty religijności jak: globalny stosunek do wiary, ideologia religijna, praktyki i moralność religijna oraz sensotwórcza rola religii. Został on uwyraźniony przez porównanie religijności głęboko wierzących z pobożnością wierzących i niezdecydowanych, ale przywiązanych do tradycji religijnej. Badania pokazują, że kategoria głęboko wierzących nie jest liczna, więc ich religijność nie jest powszechna. Pewne jej wymiary charakteryzuje wysoki poziom konformizmu wobec nauczania Kościoła, a inne są naznaczone selektywnością. To pierwszy typ religijności najczęstszy wśród głęboko wierzących. Mniejszość z nich prezentuje inny typ – kościelny, pozbawiony wybiórczości i możliwie najpełniej odwzorowujący instytucjonalny model pobożności. Te dwa typy religijności są także formami religijnego etosu i wpisują się w warunki pluralizmu społeczno-kulturowego w Polsce.

Słowa kluczowe:

głęboko wierzący, studenci, uczniowie szkół średnich, religijność selektywna, religijność kościelna, etos religijny, pluralizm społeczno-kulturowy

Baniak J., Desakralizacja kultu religijnego w Polsce. Studium socjologiczne, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2007.

Baniak J., Religijność i moralność młodzieży polskiej w latach 1956–2018 na tle przemian cywilizacyjnych i społecznych. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2022.

Berger P.L., Further Thoughts on Religion and Modernity, “Society” 2012, no. 49, s. 313–316. (Crossref)

Bertram Ł., Wyrodne dzieci nowoczesności. Indultowi tradycjonaliści katoliccy w Warszawie, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2016.

Borowik I., O zróżnicowaniu katolików w Polsce, „Chrześcijaństwo–Świat–Polityka. Zeszyty Społecznej Myśli Kościoła” 2008, nr 2, s. 23–27.

Domaradzki J., Ethos pracy w doktrynie i praktyce Opus Dei, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2010.

Fedyszak-Radziejowska B., Etos pracy rolnika. Modele społeczne a rzeczywistość, PAN. IRWIR, Warszawa 1992.

Giza-Poleszczuk A., Brzydkie kaczątko Europy czyli Polska po czternastu latach transformacji,

w: Zmiana czy stagnacja? Społeczeństwo polskie po czternastu latach transformacji, red. M. Marody, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2004, s. 247–270.

Głowacki A., Religijność młodzieży i uczestnictwo w lekcjach religii w szkołach, w: Młodzież 2018, red. M. Grabowska, M. Gwiazda, CBOS, Warszawa 2019, s. 153–169.

Grabowska M., Bóg a sprawa polska. Poza granicami teorii sekularyzacji, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2018.

Grabowska M., Charakterystyka potocznego języka religijnego, „Kultura i Społeczeństwo” 1989, nr 1, s. 185–197.

Grabowska M., Religia, jednostka, wspólnota, „Chrześcijaństwo-Świat-Polityka. Zeszyty Społecznej Myśli Kościoła” 2008, nr 2, s. 5–22.

Kantor R., Społeczeństwo konsumpcji zabawy. Przypadek Polski, w: Wąż w raju. Zabawa w społeczeństwie konsumpcyjnym, red. R. Kantor, T. Paleczny, M. Banaszkiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011, s. 31–55.

Karkowska M., Socjologia wychowania. Wybrane elementy. Mechanizmy socjalizacji i edukacji szkolnej, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2007.

Klimski W., Pluralizm religijny w Polsce. Wymiary fenomenu społecznego, w: Pluralizm religijny i odmiany ezoteryzmu, red. A. Wójtowicz, W. Klimski, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa

, s. 7–35.

Klimski W., Przyszłość lekcji religii w trzydziestą rocznicę powrotu do szkoły. Konteksty socjologiczne, „Studia Humanistyczne AGH” 2021, nr 20 (3), s. 33–50. (Crossref)

Klimski W., Religijność Polaków jako ich styl życia, w: Wartości i styl życia Polaków, red. tenże, Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej, Wydział Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa-Olecko 2007, s. 138–409.

Klimski W., Religijność w czasach zarazy Covid-19, w: Między światem realnym a wirtualnym. Mieszkańcy Warszawy w czasie pandemii, red. S.H. Zaręba, J. Wróblewska-Skrzek, Wydawnictwo RYS, Poznań 2021, s. 93–108.

Mariański J., Emigracja z Kościoła. Religijność młodzieży polskiej w warunkach zmian społecznych, Wydawnictwo KUL, Lublin 2008.

Mariański J., Katolicyzm polski, ciągłość i zmiana. Studium socjologiczne, WAM, Kraków 2011.

Mariański J., Kondycja religijna i moralna młodzieży szkół średnich w latach 1988–1998–2005–2017 (raport z ogólnopolskich badań socjologicznych), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2018.

Mariański J., Religijność młodzieży polskiej w procesie przemian w XXI wieku (analizy socjologiczne), Akademia Nauk Społecznych i Medycznych w Lublinie, Lublin 2023.

Między konstrukcją a dekonstrukcją uniwersum znaczeń. Badania religijności młodzieży akademickiej w latach 1988–1998–2005–2017, red. H.S. Zaręba, M. Zarzecki, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2018.

Pańczyszyn K., Religijność jako styl życia. Studium przypadku młodzieżowej wspólnoty protestanckiej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2016. (Crossref)

Pawluczuk W., Duchowość, w: Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie, red. M. Libiszowska-Żółtkowska, J. Mariański, Verbinum, Warszawa 2004, s. 90–92.

Piwowarski W., Religijność miejska w rejonie uprzemysłowionym. Studium socjologiczne, Biblioteka Więzi, Warszawa 1977.

Piwowarski W., Socjologia religii, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1996.

Potocki A., Niewierzący a praktykujący. Materiały do refleksji nad pozorną aktywnością religijną, „Przegląd Socjologiczny” 2009, nr 1, s. 91–106.

Potocki A., O Kościele także socjologicznie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.

Potocki A., Wychowanie religijne w polskich przemianach. Studium socjologiczno-pastoralne, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2007.

Schulze G., Die Erlebnisgesellschaft. Kultursoziologie der Gegenwart, Campus Verlag, Frankfurt am Main–New York 1992.

Sroczyńska M., Sacrum a młodzież, Wydawnictwo Libron, Kraków 2021.

Szawiel T., Struktura społeczna i postawy a grupy ethosowe (O możliwościach ewolucji społecznej), „Studia Socjologiczne” 1982, nr 1–2, s. 157–178.

Zaręba H.S, Uczestnictwo w kulcie jako kanał komunikacji z sacrum w projekcie płynnej nowoczesności, w: Między konstrukcją a dekonstrukcją uniwersum znaczeń. Badania religijności młodzieży akademickiej w latach 1988–1998–2005–2017, red. S.H. Zaręba, M. Zarzecki, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2018, s. 139–160.

Zaręba H.S., Zarzecki M., Homo consumens, homo eligens, homo creator – procesy fragmentyzacji życia religijnego w zbiorowości młodzieży akademickiej, w: Między konstrukcją a dekonstrukcją uniwersum znaczeń. Badania religijności młodzieży akademickiej w latach 1988–1998–2005–2017, red. S.H. Zaręba, M. Zarzecki, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2018, s. 9–27.

Pobierz

Opublikowane
10.10.2023


Klimski, W. (2023). Religijność głęboko wierzącej młodzieży. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 66(3), 47–62. https://doi.org/10.31743/znkul.16391

Wojciech Klimski  w.klimski@wp.pl
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego https://orcid.org/0000-0002-2337-0691



Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości. 

Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.