Sukces małżeński w nowej odsłonie – interpretacje postbadawcze
Anna Linek
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-0883-8698
Abstrakt
Współczesna codzienność ukierunkowana jest na realizację sukcesu, który niejednokrotnie dominuje w kreowaniu dążeń jednostki, często z egocentrycznym nastawieniem na uszczęśliwienie samego siebie. Tymczasem stworzenie długotrwałego związku małżeńskiego, czy choćby partnerskiego, skłania raczej do dwustronnych wzajemnych odniesień, które zwykle wykluczają skupienie uwagi tylko na sobie i stawiają znak zapytania w polu interpretacji tego, czym jest sukces w związku małżeńskim, co o nim dziś decyduje, co utrudnia jego realizację i wreszcie – jakie strategie wydają się najbardziej skuteczne, gdy sukces nie nadejdzie. Takie właśnie pytania postawiono, realizując projekt badawczy dotyczący m.in. pojmowania sukcesu na gruncie relacji małżeńskich i partnerskich. W celu uzyskania odpowiedzi na postawione pytania przeprowadzono badanie ilościowe na reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków (N = 1121) zrealizowane za pomocą panelu Ariadna w okresie lipiec – sierpień 2022 roku, z wykorzystaniem metody CAWI. Pozwoliło ono na zarysowanie pewnych trendów w kreowaniu pojęcia sukcesu i jego wyznaczników oraz trudności i strategii, jakie w jego zakresie są podejmowane, a które – jak wynika z przeprowadzonych analiz, w dużym stopniu wciąż zasadzają się na tradycyjnym ujęciu aksjologicznym, choć posiadają jednocześnie pewne wyraźne tendencje wynikające z cech ponowoczesności. Wciąż aktualne pozostaje – widziane jako sukces – zbudowanie związku opartego na przyjaźni, wsparciu i miłości, z ważnym wymiarem relacji uczuciowej, ale też seksualnej. Jednak trudniej jest dziś podejmować działania na rzecz zmian własnego zachowania. Obecny jest także wysoki stopień akceptacji dla uwagi skupionej na realizacji własnych dążeń i przyjemności. Zauważono też ciekawe rozbieżności dotyczące wychowania dzieci jako ważnego wymiaru sukcesu w związku oraz liczne istotne statystycznie różnice wskazujące na rolę zmiennych społeczno-demograficznych (płeć, wiek, wykształcenie, stan cywilny, posiadanie dzieci, wiara i praktyki religijne), które różnicują respondentów w pojmowaniu podjętych w badaniu kwestii. Tym samym obraz sukcesu w związku małżeńskim wydaje się mienić różnymi odcieniami indywidualnie dobranych barw, z wyraźnym jednak tradycyjnym zarysem.
Słowa kluczowe:
sukces, małżeństwo, związek partnerskiBibliografia
Adamski F., Socjologia małżeństwa i rodziny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1984.
Aronson E., Wilson T.D., Akert R.M., Psychologia społeczna. Serce i umysł, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1997.
Batorski D., Olcoń- Kubicka M., Prowadzenie badań przez Internet – podstawowe zagadnienia metodologiczne, „Studia Socjologiczne” 2006, nr 3 (182), s. 99–132.
Beck U., Beck-Gernscheim E., Miłość na odległość. Modele życia w epoce globalnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
Beck U., Giddens A., Lash S., Modernizacja refleksyjna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Bieńko M., Kwak A., Zakończenie. Bliskie związki w nowym paradygmacie, w: Publiczny i prywatny obraz bliskich związków, A. Kwak, M. Bieńko, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Warszawa 2020, s. 289–295.
Bieńko M., Niezwykła i banalna codzienność w intymnym związku kobiety i mężczyzny, „Societas Communitas” 2016, nr 1 (21), s. 99–116.
Bieńko M., Osobiste i społeczne projekty bliskości we współczesnych intymnych biografiach, w: Publiczny i prywatny obraz bliskich związków, A. Kwak, M. Bieńko, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Warszawa 2020, s. 21–41.
Błachnio A., Psychologia zdrady, Difin, Warszawa 2008.
Braun-Gałkowska M., Miłość aktywna. Psychologiczne uwarunkowania powodzenia małżeństwa, Wydawnictwo Pax, Warszawa 1985.
CBOS, Wartości w czasach zarazy. Komunikat z badań BS/160/2020, oprac. B. Badora, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2020.
CBOS, Zdrady i romanse. Komunikat z badań BS/90/2011, oprac. N. Hipsz, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2011.
Dąbrowska Z., Małżeństwa w Polsce współczesnej. Studium empiryczne, „Rodzina w czasach szybkich przemian. Roczniki Socjologii Rodziny”, t. 13, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań 2009.
Domański W., Prestiż, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Wrocław 1999.
Duch-Krzysztoszek D., Małżeństwo, seks, prokreacja. Analiza socjologiczna, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1995.
Dyczewski L., Wyobrażenia młodzieży o małżeństwie i rodzinie. Pomiędzy tradycją a ponowoczesnością, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2009.
Giddens A., Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
Grzeszczyk E., Sukces. Amerykańskie wzory, polskie realia, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2003.
Harwas-Napierała B., Specyfika komunikacji interpersonalnej w rodzinie ujmowanej jako system, w: Psychologia rodziny, red. I. Janicka, H. Liberska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014, s. 47–72.
Jacyno M., Kultura indywidualizmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Janicka I., Niebrzydowski L., Psychologia małżeństwa. Zafascynowanie partnerem, otwartość, empatia, miłość, seks, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1994.
Januszkiewicz K., Dylematy charakterystyki sukcesu, „Acta Universitati Lodziensis. Folia Oeconomica” 2010, nr 234, s. 289–297.
Kaufmann J.C., Niezwykła historia szczęśliwej miłości, Oficyna Naukowa, Warszawa 2012.
Kwak A., Rodzina i jej przemiany, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1994.
Liberska H., Matuszewska M., Wybrane psychologiczno-społeczne mechanizmy funkcjonowania małżeństwa, w: Małżeństwo: męskość, kobiecość, miłość, konflikt, red. H. Liberska, M. Matuszewska, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2001, s. 14–46.
Linek A., Kurtyka-Chałas, Rodzina przed lustrem. Analiza codziennych problemów z perspektywy matek i ojców, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Wydawnictwo Rys, Warszawa–Poznań 2019.
Linek A., Związki małżeńskie i partnerskie – przetrwać razem czy osobno?, w: Między światem realnym a wirtualnym. Mieszkańcy Warszawy w czasie pandemii, red. S.H. Zaręba, J. Wróblewska-Skrzek, Wydawnictwo Rys, Poznań 2021, s. 109–126.
Mariański J., Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży maturalnej – stabilność i zmiana, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
Mider D., Jak badać opinię publiczną w Internecie. Ewaluacja wybranych technik badawczych, „Przegląd Socjologiczny” 2013, nr 1 (62), s. 209–224.
Miluska J., Małżeństwo w perspektywie badań międzykulturowych, „Edukacja międzykulturowa” 2018, nr 1 (8), s. 42–60. (Crossref)
Panel Badawczy Ariadna, „Badania CAWI”, https://panelariadna.pl/wiedza/badania-cawi (dostęp: 20.09.2023).
Plopa M., Psychologia rodziny. Teoria i badania, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2015.
Popiołek K., Wsparcie społeczne w małżeństwie, „Chowanna”, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, R. XLVIII, t. 2 (23), cz. I, Katowice 2004, s. 118–128, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Chowanna/Chowanna-r2004-t2/Chowanna-r2004-t2-s118-128/Chowanna-r2004-t2-s118-128.pdf (dostęp: 21.08.2021).
Przybył I., Atrakcyjność instytucji małżeństwa w społeczeństwie ponowoczesnym, „Societas Communitas” 2016, nr 1 (21), s. 117–135.
Ryś M., Psychologia małżeństwa w zarysie, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 1999.
Satir V., Terapia rodziny. Teoria i praktyka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2000.
Szewczyk M., Szczęście małżeńskie w perspektywie psychologiczno-socjologicznej, w: Kocha się raz?, red. W. Muszyński, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009, s. 33–43 .
Szlendak T., Socjologia rodziny. Ewaluacja, historia, zróżnicowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
Szyszka M., Znaczenie małżeństwa i rodziny współcześnie, w: Obrazy życia rodzinnego i intymności, red. M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2020, s. 57–68. (Crossref)
Tryjarska B., Skrypty życiowe a konflikty jawne i ukryte w małżeństwie, Oficyna Wydawnicza Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1995.
Turner J., Stets J., Socjologia emocji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Wróblewska-Skrzek J., (Nie)stałe uczucia i (nie)wierność w teorii i praktyce, w: Wolność wyboru czy przymus zwyczaju, t. 1, Młodzież akademicka w dobie pandemii o związkach, intymności i więziach rodzinnych, red. M. Kawińska, J. Wróblewska-Skrzek, A. Linek, Wydawnictwo Rys, Poznań 2020, s. 51–92.
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie https://orcid.org/0000-0002-0883-8698
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
