Zagadnienie modernizacji w pismach wybranych przedstawicieli Ośrodka Myśli Politycznej
Marek Pabich
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-5358-0051
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony zagadnieniu modernizacji w ujęciu wybranych autorów publikujących w Ośrodku Myśli Politycznej. W swoich rozważaniach zwracają oni uwagę na różne aspekty omawianego pojęcia: wysiłki na rzecz osiągnięcia poziomu cywilizacyjnego charakterystycznego dla krajów zachodnich, przyspieszenie tempa zmian owocujące pojawieniem się nowych zjawisk społecznych,
zerwanie z dotychczasowym porządkiem społecznym i dążenie do jego głębokiego przeobrażenia, przenoszenie na polski grunt rozwiązań instytucjonalnych z krajów zachodnich, jak również wielość możliwych wariantów modernizacji. W odniesieniu do polskiej ścieżki modernizacji omawiani autorzy zauważają zwłaszcza jej imitacyjny charakter, przejawiający się w przeszczepianiu na rodzimy
grunt wzorców politycznych, gospodarczych i kulturowych zaczerpniętych z krajów zachodnich. W takim ujęciu polska kultura uważana jest za przeszkodę na drodze do nowoczesności. Tego rodzaju tendencje oceniają oni negatywnie. Modernizacja bowiem nie musi zakładać odrzucenia rodzimej tradycji, która może stać się jej integralnym składnikiem.
Słowa kluczowe:
modernizacja, nowoczesność, tradycja, imitacjaBibliografia
Balcerowicz L., Socjalizm, kapitalizm, transformacja. Szkice z przełomu epok, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, tłum. S. Cieśla, Scholar, Warszawa 2004.
Casanova J., Religie publiczne w nowoczesnym świecie, tłum. T. Kunz, Nomos, Kraków 2005.
Cichocki M., Polskie zmagania z nowoczesnością, „Teologia Polityczna” 2019–2020, nr. 12, s. 71–91.
Eisenstadt S., Multiple Modernities, Transaction Publishers, New Brunswick 2002.
Eisenstadt S., Paradoxes of Democracy, Woodrow Wilson Center Press, Washington D.C. 1999.
Eisenstadt S., Patterns of Modernity, t. 1 i 2, New York University Press, New York 1987.
Eisenstadt S., Revolution and the Transformations of Societies. A Comparative Study of Civilizations, The Free Press, New York 1978.
Eisenstadt S., Utopia i nowoczesność. Porównawcza analiza cywilizacji, tłum. A. Ostolski, Oficyna Naukowa, Warszawa 2009.
Giddens A., Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, tłum. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
Giddens A., Pierson Ch., Conversations with Anthony Giddens: Making Sense of Modernity, Stanford University Press, Stanford 1998.
Kieżun W., Patologia transformacji, Poltext, Warszawa 2013.
Kizwalter T., Modernizacja z polskiej perspektywy: wiek XIX, w: Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej, red. J. Kloczkowski, M. Szułdrzyński, OMP, Wyższa Szkoła Europejska im. ks. J. Tichnera, Kraków 2006, s. 45–54.
Knöbl W., Spielräume der Modernizierung. Das Ende der Eindeutigkeit, Velbrück, Weilerswist 2001.
Kofman J., Nacjonalizm gospodarczy – szansa czy bariera rozwoju. Przypadek Europy Środkowo-Wschodniej w okresie międzywojennym, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
Krasnodębski Z., Demokracja peryferii, Słowo/Obraz, Terytoria, Gdańsk 2005.
Krasnodębski Z., Modernizacja po polsku, w: Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej, red. J. Kloczkowski, M. Szułdrzyński, Ośrodek Myśli Politycznej, Wyższa Szkoła Europejska im. ks. J. Tichnera, Kraków 2006, s. 193–209.
Krasnodębski Z., Przedmowa. Weber po komunizmie, w: Polityka jako zawód i powołanie, red. M. Weber, tłum. A. Kopacki, P. Dybel, Znak, Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków–Warszawa 1998, s. 5–33.
Krasnodębski Z., Szacki J., Eisenstadt: wierny i niewierny uczeń Maxa Webera, „Kultura i Społeczeństwo” 2006, nr 3, s. 241–257.
Krasnodębski Z., Większego cudu nie będzie. Zebrane eseje i szkice IV, OMP, Kraków 2011.
Krzysztofek K., Szczepański M., Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005.
Kucharczyk G., Czy zaborcy zmodernizowali Polskę?, „Teologia Polityczna” 2019–2020, nr 12, s. 145–156.
Kula W., Historia, zacofanie, rozwój, Czytelnik, Warszawa 1983.
Kula W., Kształtowanie się kapitalizmu w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1955.
Kuniński M., Wizje modernizacji Polski i ich realizacja, w: Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej, red. J. Kloczkowski, M. Szułdrzyński, OMP, Wyższa Szkoła Europejska im. ks. J. Tichnera, Kraków 2006, s. 175–192.
Legutko R., Esej o duszy polskiej, OMP, Kraków 2008.
Legutko R., Raj przywrócony, OMP, Wyższa Szkołą Europejska im. ks. Józefa Tischnera, Kraków 2005.
Legutko R., Triumf człowieka pospolitego, Zysk i S-ka, Poznań 2012.
Luba I., Sztuka II Rzeczypospolitej a kategoria nowoczesności, „Teologia Polityczna” 2019–2020, nr 12, s. 199–207.
Małowist M., Wschód a Zachód Europy w XIII–XVI wieku: konfrontacja struktur społeczno-gospodarczych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Mędrzecki W., Odzyskany śmietnik. Jak radziliśmy sobie z niepodległością w II Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 2022.
Münch R., Die Kultur der Moderne, Suhrkamp, München 1986.
Pabich M., Elementy aksjologii w pismach Ryszarda Legutki i Zdzisława Krasnodębskiego, „Zeszyty Naukowe KUL” 2020, nr 2 (63), s. 61–75. (Crossref)
Pabich M., Państwo w pismach wybranych przedstawicieli polskiej myśli konserwatywnej, „Roczniki Nauk Społecznych” 2018, nr 4 (10), s. 147–164. (Crossref)
Pabich M., Przyczyny braku zaufania obywateli do państwa w pismach przedstawicieli Ośrodka Myśli Politycznej, w: Zaufanie społeczne. Teoria – idee – praktyka, red. J. Szymczyk, Oficyna Naukowa, Warszawa 2016, s. 270–284.
Pabich M., Rola religii w życiu współczesnych społeczeństw w ujęciu przedstawicieli Ośrodka Myśli Politycznej, „Studia Oecumenica” 2020, t. 20, s. 383–400. (Crossref)
Pabich M., Wybrane aspekty koncepcji państwa w ujęciu przedstawicieli Ośrodka Myśli Politycznej, w: Myśl polityczna w XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia. T. 2. Wokół polskiej myśli politycznej, red. A. Wojtaszak, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Szczecińskiego MINERWA, Szczecin 2015, s. 195–212.
Pabich M., Życie społeczno-polityczne w ujęciu przedstawicieli Ośrodka Myśli Politycznej. Wybrane aspekty, „Roczniki Nauk Społecznych” 2015, nr 4 (7), s. 251–269. (Crossref)
Shils E., Center and Periphery, w: The Constitution of Society, red. tenże, Chicago-London 1972, s. 93–109.
Sosnowska A., Zrozumieć zacofanie. Spory historyków o Europę Wschodnią (1947-1994), Trio, Warszawa 2004.
Szczepański M., Ani Elizjum, ani Hades. Piętnastolecie polskiej transformacji w perspektywie socjologicznych teorii zmiany, w: Współczesne społeczeństwo polskie. Dynamika zmian, red. J. Wasilewski, Scholar, Warszawa 2006, s. 13–46.
Szczepański M., Modernizacja, w: Encyklopedia socjologii, t. 2, Oficyna Naukowa, Warszawa 1999, s. 268–274.
Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, Znak, Kraków 2010.
Wallerstein I., The Modern World-System, Academic Press, New York 1974.
Waśko A., O modernizacji Polski w epoce kryzysu suwerenności państwa (1698–1795), w: Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej, red. J. Kloczkowski, M. Szułdrzyński, OMP, Wyższa Szkoła Europejska im. ks. J. Tichnera, Kraków 2006, s. 13–28.
Westney E., Imitation and Innovation. The Transferof Western Organizational Patterns to Meiji Japan, Harvard University Press, Cambridge, MA 1987. (Crossref)
Wildstein B., III RP – zderzenie z nowoczesnością, „Teologia Polityczna” 2019–2020, nr 12, s. 285–290.
Wołek A., Modernizacja instytucji, w: Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej, red. J. Kloczkowski, M. Szułdrzyński, OMP, Wyższa Szkoła Europejska im. ks. J. Tichnera, Kraków 2006, s. 210–223.
Wołek A., Od kogo się uczymy, co i jak kopiujemy?, w: Nieodrobiona lekcja. Polityki publiczne w Czechach i Polsce, red. O. Krutilek, A. Wołek, OMP, Kraków 2013, s. 7–17.
Ziółkowski M., O imitacyjnym modelu modernizacji społeczeństwa polskiego, w: Imponderabilia wielkiej zmiany, red. P. Sztompka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 38–64.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0001-5358-0051
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Od numeru 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
Teksty opublikowane w numerach od 3/2018 do 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych CC BY-NC-ND 4.0.
Z utworów opublikowanych w niniejszym czasopiśmie przed nr 3/2018 można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
