Nasilenie wymiarów konstytuujących postawę wobec edukacji a percepcja źródeł własnej skuteczności u osób odbywających karę pozbawienia wolności
Piotr Maziarczyk
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , PolskaMateusz Mikołajczak
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , PolskaMirosław Kalinowski
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-4611-3380
Iwona Niewiadomska
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-0244-2748
Krzysztof Jurek
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-2641-0510
Abstrakt
W ramach niniejszej pracy podjęto problematykę wyzwań i perspektyw edukacji w kontekście systemu więziennego, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb więźniów oraz dostępnych zasobów i możliwości. Celem badania było określenie relacji między nasileniem różnych aspektów postawy wobec edukacji u więźniów a percepcją własnej skuteczności. Badanie przeprowadzono na 115 osobach odbywających karę pozbawienia wolności w jednostkach penitencjarnych Okręgu Lubelskiego Służby Więziennej. Analizy empiryczne wykazały istotne korelacje między emocjonalnym aspektem postawy wobec edukacji a percepcją własnych sukcesów i porażek, poziomem odczuwanego stresu oraz perswazjami ze strony innych osób. Intensywność poznawczego wymiaru postawy wobec edukacji istotnie koreluje z poziomem percepcji perswazji ze strony innych osób, z kolei intensywność wymiaru behawioralnego koreluje z poziomem doświadczanego stresu. Więźniowie mogą równocześnie wykazywać sprzeczne przekonania na temat edukacji, które mogą być zarówno pozytywne, jak i negatywne, jednocześnie doświadczając dużego poziomu stresu, co wskazuje na straty zasobów, oraz odnosząc sukcesy, co odbija się na zyskach kapitałowych.
Słowa kluczowe:
źródła poczucia własnej skuteczności, sukcesy, porażki, nasilenie stresu, perswazje ze strony innych, wymiary postawy wobec edukacji, więźniowieBibliografia
Bandura A., Teoria społecznego uczenia się, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Centralny Zarząd Służby Więziennej, Nowy rok szkolny w więzieniu, 2020, https://www.sw.gov.pl/aktualnosc/centralny-zarzad-sluzby-wieziennej-rozpoczęcie-roku-szkolnego-w-wiezieniu (dostęp: 2.03.2020).
Hobfoll, S.E., Teoria zachowania zasobów i jej implikacje dla problematyki stresu, zdrowia i odporności, w: Teoria zachowania zasobów Stevana E. Hobfolla – polskie doświadczenia, red. E. Bielawska-Batorowicz, B. Dudek, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012, s. 17–50.
Hobfoll S.E., Halbesleben J., Neveu J.-P., Westman M., Conservation of Resources in the Organizational Context: The Reality of Resources and Their Consequences, „Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior” 2018, nr 5, s. 103–128. DOI: 10.1146/annurev-orgpsych-032117-104640.
Jędryszek A., Straty i zyski zasobów osobistych a wypalenie zawodowe u pracowników Służby Więziennej, „The Prison Systems Review” 2020, nr 107, s. 175–218.
Juczyński Z., Poczucie własnej skuteczności: teoria i pomiar, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica” 2000, nr 4, s. 11–23.
Resocjalizacyjne programy penitencjarne realizowane przez służbę więzienną w Polsce, red. M. Marczak, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2009.
Niewiadomska I., Osobowościowe uwarunkowania skuteczności kary pozbawienia wolności, Wydawnictwo KUL, Lublin 2007.
Niewiadomska I., Znaczenie zasobów psychospołecznych w procesie resocjalizacji, w: Problemy współczesnej resocjalizacji, red. L. Pytka, B.M. Nowak, Wydawnictwo Pedagogium, Warszawa 2010, s. 57–65.
Niewiadomska I., Zasoby psychospołeczne czynnikiem warunkującym pozytywną adaptację człowieka, w: Skazani na wykluczenie!? Zasoby adaptacyjne osób zagrożonych marginalizacją społeczną, red. M. Kalinowski, I. Niewiadomska, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010, s. 15–38.
Niewiadomska I., Zasoby adaptacyjne przestępców odbywających kary izolacyjne, w: Skazani na wykluczenie!? Zasoby adaptacyjne osób zagrożonych marginalizacją społeczną, red. M. Kalinowski, I. Niewiadomska, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010, s. 329–355.
Niewiadomska I., Zasoby adaptacyjne osób opuszczających zakłady karne, w: Skazani na wykluczenie!? Zasoby adaptacyjne osób zagrożonych marginalizacją społeczną, red. M. Kalinowski, I. Niewiadomska, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010, s. 357–386.
Niewiadomska I., Chwaszcz J., Augustynowicz W., Bartczuk R., Readaptacja społeczno-zawodowa więźniów. Narzędzia do diagnozowania potencjału readaptacyjnego i kapitału wspierającego, Instytut Psychoprofilaktyki i Psychoterapii, Stowarzyszenie Natanaelum, Lublin 2014.
Niewiadomska I., Experiencing Stress as an Influence Factor on the Level of Psychosocial Adaptation in One-Time and Repeated Offenders Punished with Imprisonment, „Polish Journal of Social Rehabilitation” 2015, nr 10, s. 427–452.
Niewiadomska I., Fel S., Realizacja zasady sprawiedliwości w karaniu przestępców, „Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II” 2016, nr 3 (59), s. 59–75.
Niewiadomska I., Mechanizmy generujące wielowymiarowe wsparcie rodzicielskie w warunkach stresu wywołanego przez pandemię COVID-19. Analiza zależności wynikających z poszerzonego modelu dopasowania zasobów Stevana Hobfolla, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2022.
Niewiadomska I., Jurek K., Mechanizmy regulujące wsparcie psychologiczno-pedagogiczne w czasie pandemii COVID-19. Analiza zależności wynikających z zasad teorii zachowania zasobów Stevana Hobfolla, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2022.
Pajares F., Schunk D.H., Self-Beliefs and School Success: Self-Efficacy, Self-Concept, and and School Achievement, w: Self Perception, red. R.J. Riding, S.G. Rayner, Ablex Publishing, London 2001, s. 239–265.
Szecówka A., E-learning jako czynnik wspierający edukację osadzonych i ich readaptację społeczną, w: Kara pozbawienia wolności a readaptacja społeczna skazanych, red. A. Szerląg, Wydawnictwo Atut, Wrocław 2011, s. 225–243.
Witting A.B., Tambling R., Hobfoll S., Resource Loss, Gain, and Traumatic Stress in Couples During COVID-19, „Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy” 2023, nr 3 (15), s. 502–510.
Kulik P., Edukacja osadzonych w polskich zakładach karnych i aresztach śledczych, „Krakowskie Studia Małopolskie” 2022, nr 4 (36), s. 107–121.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Uczestnik seminarium magisterskiego z opieki społecznej, paliatywnej i hospicyjnej na kierunku nauki o rodzinie w Centrum Studiów KUL przy Areszcie Śledczym w Lublinie, prowadzonym przez ks. prof. dr. hab. Mirosława Kalinowskiego.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Uczestnik seminarium magisterskiego z psychologii różnic indywidualnych w Instytucie Psychologii KUL, prowadzonym przez prof. dr. hab. Andrzeja Sękowskiego.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-4611-3380
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-0244-2748
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0003-2641-0510
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Od numeru 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
Teksty opublikowane w numerach od 3/2018 do 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych CC BY-NC-ND 4.0.
Z utworów opublikowanych w niniejszym czasopiśmie przed nr 3/2018 można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
