Nieformalne sieci wparcia rodziny w warunkach kryzysowych na przykładzie pandemii COVID-19

Maria Gagacka

Uniwersytet Radomski im. K. Pułaskiego , Polska
https://orcid.org/0000-0003-1274-4886

Agnieszka Zaborowska

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polska
https://orcid.org/0000-0003-2568-2688


Abstrakt

Celem artykułu jest ukazanie sieci nieformalnego wsparcia rodzin w okresie pandemii i ich trwałości w okresie post pandemicznym. Empiryczną podstawą artykułu są badania własne autorek, przeprowadzone na przełomie 2022 i 2023 roku na próbie 548 respondentów. W badaniach zdiagnozowano czynniki determinujące udział w sieciach wsparcia w warunkach kryzysowych oraz trwałość nowych form współpracy sieciowej. W opracowaniu wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego. Zebrane dane opracowano statystycznie z wykorzystaniem programu Statistica 8.0. Przeprowadzono miary tendencji centralnej i wyznaczono różnice między średnimi arytmetycznymi badanych cech oraz analizę czynnikową. Na jej podstawie skonstruowano model pomiarowy czynników determinujących uczestnictwo w sieci wsparcia i jej trwałość.

Celem artykułu jest ukazanie sieci nieformalnego wsparcia rodzin w okresie pandemii i ich trwałości w okresie post pandemicznym. Empiryczną podstawą artykułu są badania własne autorek, przeprowadzone na przełomie 2022 i 2023 roku na próbie 548 respondentów. W badaniach zdiagnozowano czynniki determinujące udział w sieciach wsparcia w warunkach kryzysowych oraz trwałość nowych form współpracy sieciowej. W opracowaniu wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego. Zebrane dane opracowano statystycznie z wykorzystaniem programu Statistica 8.0. Przeprowadzono miary tendencji centralnej i wyznaczono różnice między średnimi arytmetycznymi badanych cech oraz analizę czynnikową. Na jej podstawie skonstruowano model pomiarowy czynników determinujących uczestnictwo w sieci wsparcia i jej trwałość.

Słowa kluczowe:

wsparcie społeczne, sieci wsparcia, trauma społeczna, sprawstwo społeczne, społeczność lokalna

Bokszański Z., Zmiana społeczna i jednostka we współczesności, „Przegląd Socjologiczny” 2016, nr 3 (65), s. 9–22.

Buchner A., Majchrzak M., Wierzbicka M., Edukacja zdalna w czasie pandemii. Raport z badań, Centrum Cyfrowe, Warszawa 2020.

Danecka M., Matejek J., Mirosław J., Dylematy rodzinnej pieczy zastępczej w czasie pandemii Covid-19-Analiza jakościowa, „Polityka Spoleczna” 2021, nr 4 (565), s. 1–7.

Gagacka M., Wartość czy instrument w lokalnej polityce społecznej, w: Wokół polityki społecznej, red. K. Głąbicka, M. Grewiński, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Polskie Towarzystwo Polityki Społecznej, Radom–Warszawa 2008, s. 143–168.

Glac W., Zdebska E., Wsparcie osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin w sytuacji pandemii, w: Wyzwania dla polityki społecznej w kontekście pandemii koronawirusa, red. N. Pikuła, M. Grewiński, E. Zdebska, W. Glac, Wydawnictwo „Scriptum”, Kraków 2020, s. 109–123.

Iwińska M., Matejek J., Pomoc i wsparcie rodziny z doświadczeniem przemocy w czasie pandemii, w: Wyzwania dla polityki społecznej w kontekście pandemii koronawirusa, red. N. Pikuła, M. Grewiński, E. Zdebska, W. Glac, Wydawnictwo „Scriptum”, Kraków 2020, s. 89–108.

Kaczmarczyk S., Badania marketingowe. Metody i techniki, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003.

Knieć W., Marcysiak T., Piszczek E., Wiejskie organizacje pozarządowe w Polsce w czasie pandemii COVID-19, „Kwartalnik Trzeci Sektor” 2022, nr 1–2 (61–62), s. 36–50.

Kosewska B., Kruś-Kubaszewska K., Wolontariat w obliczu pandemii – stan, możliwości oraz wyzwania dla pokolenia X, Y, Z., „Praca Socjalna” 2021, nr 4 (36), s. 205–223.

Kotlarska-Michalska A., Wieloproblemowość sytuacji kryzysowych a system wsparcia, „Kultura-Społeczeństwo-Edukacja” 2021, nr 1 (21), s. 17–38.

Latour B., Reassembling the Social: An Introduction to Actor-Network-Theory, Oxford University Press, Oxford 2007.

Lenart-Kłoś K., Szyszka M., Zaborowska A., Coping Strategies of Social Service Clients over the Course of the COVID-19 Pandemic: Qualitative Research on Social Workers in Poland, „Health & Social Care in the Community” 2023, DOI: 10.1155/2023/7279613.

Malarecki M., Suliga K., Pracujący rodzice w dobie pandemii COVID-19 – wyzwania i perspektywy, w: Rodzina i szkoła wobec pandemii COVID-19, red. A. Regulska, M. Czarnecka, A. Najda, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2021, s. 33–41.

Mariański J., Zaręba S.H., Rodzina jako wartość w czasie pandemii, „Roczniki Nauk Społecznych” 2021, nr 2 (13), s. 5–21.

Mielczarek-Żejmo A., Pojęcie traumy w naukach społecznych, „Kultura i edukacja” 2005, nr 1, s. 7–21.

Młyński J., Rodzina w sytuacji pandemii koronawirusa COVID-19 jako wyzwanie dla polityki lokalnej, w: Wyzwania dla polityki społecznej w kontekście pandemii koronawirusa, red. N. Pikuła, M. Grewiński, E. Zdebska, W. Glac, Wydawnictwo „Scriptum”, Kraków 2020, s. 69–88.

Necel R., Lokalna wspólnota wobec kryzysu wywołanego pandemią COVID-19 na przykładzie doświadczeń współpracy pracowników wielkopolskich instytucji pomocy społecznej z lokalnym partnerami, „Rozwój regionalny i polityka regionalna” 2022, nr 5 (62), s. 13–29.

Nowak A.W., Ontologia a aksjologia—co możemy zyskać, a co stracić, używając teorii aktora-sieci? Diagnoza wstępna, „Prace Kulturoznawcze” 2015, t. 18, s. 65–79.

Opozda D., System rodzinny wobec sytuacji trudnej spowodowanej pandemią COVID-19 – perspektywa pedagogiczna, w: Rodzina i szkoła wobec pandemii COVID-19, red. A. Regulska, M. Czarnecka, A. Najda, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2021, s. 11–21.

Ptaszek G., Stunża G.D., Pyżalski J., Dębski M., Bigaj M., Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2020.

Sęk H., O wieloznacznych funkcjach wsparcia społecznego, w: Psychologia kliniczna i psychologia zdrowia, red. I. Cierpiałkowska, H. Sęk, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2001, s. 13–32.

Sęk H., Wprowadzenie do psychologii społecznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007.

Sęk H., Cieślak R., Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne, w: Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, red. H. Sęk, R. Cieślak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.

Siewiora J., Rodzina jako świadek wartości w okresie pandemii. Szkic aksjologiczny, „Roczniki Pedagogiczne” 2021, nr 2 (13), s. 91–106.

Sozański T., Sieć społeczna, w: Encyklopedia socjologii, t. 4, Oficyna Naukowa, Warszawa 2002, s. 28.

Sztompka P., Socjologia, Wydawnictwo Znak, Kraków 2003.

Sztompka P., Trauma wielkiej zmiany. Społeczne koszty transformacji, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2000.

Theiss M., Perspektywa sieci społecznych w badaniach lokalnej polityki społecznej, „Problemy Polityki Społecznej Studia i Dyskusje” 2013, nr 3 (22), s. 105–111.

Wojciszke B., Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002.

Zaręba S.H., Choczyński M., Rodzina i religia w czasie pandemii. Raport z ogólnopolskich badań socjologicznych PPPIW wśród młodzieży akademickiej w 2020 roku, „Collectanea Theologica” 2020, nr 4 (90), s. 157–172.

Ziębińska B., Pomoc ludziom starszym w czasie pandemii, w: Wyzwania dla polityki społecznej w kontekście pandemii koronawirusa, red. N.G. Pikuła, M. Grewiński, E. Zdebska, W. Glac, Wydawnictwo „Scriptum”, Kraków 2020, s. 51–72.

Żywno M., Wolontariat w dobie pandemii COVID-19, „Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne”, t. 38, s. 131–144.

Pobierz

Opublikowane
28.06.2024


Gagacka, M., & Zaborowska, A. . (2024). Nieformalne sieci wparcia rodziny w warunkach kryzysowych na przykładzie pandemii COVID-19. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 67(2), 61–81. https://doi.org/10.31743/znkul.17386

Maria Gagacka 
Uniwersytet Radomski im. K. Pułaskiego https://orcid.org/0000-0003-1274-4886
Agnieszka Zaborowska  zaborowska.a@wp.pl
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0003-2568-2688



Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości. 

Od numeru 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.

Teksty opublikowane w numerach od 3/2018 do 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych CC BY-NC-ND 4.0.

Z utworów opublikowanych w niniejszym czasopiśmie przed nr 3/2018 można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.