Dojrzałość osobowości, cel życia i system wartości u zakonnic w okresie kryzysu wieku średniego
Erika Vavreková
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie , PolskaMarek Wodawski
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-0452-5440
Abstrakt
Niniejszy artykuł ma na celu pogłębienie naszego zrozumienia kryzysu wieku średniego u zakonnic (grupa badana) i kobiet żyjących samotnie (grupa kontrolna). Przedstawiamy wyniki badania empirycznego przeprowadzonego na grupie 100 kobiet w wieku 35–45 lat. Badanie to miało na celu sprawdzenie, czy życie w klasztorze, wraz z jego formacją duchowo-religijną, może mieć pozytywny wpływ na zdolność kobiet do radzenia sobie z kryzysem wieku średniego i wspomagać rozwój ich dojrzałej osobowości poprzez wzmacnianie poczucia celu i kształtowanie systemów wartości. Problem poruszony w niniejszym artykule można zawrzeć w pytaniu: czy formacja zakonna, centralna dla życia klasztornego, jest w stanie wesprzeć osobę w kryzysie wieku średniego w uzyskaniu wyższego stopnia dojrzałości osobowej? Odpowiedź na to pytanie staraliśmy się uzyskać, sprawdzając, czy zakonnice zaangażowane w taką formację religijną, w porównaniu z kobietami żyjącymi samotnie, wykazują jakiekolwiek różnice w dojrzałości osobistej oraz w poczuciu celu życia i przyjmowanym systemie wartości.
Słowa kluczowe:
kryzys wieku średniego, wartości, dojrzałość osobowości, zakonniceBibliografia
Birch A., Malim T., Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 1995.
Brzozowski P., Problemy pomiaru wartości, “Studia Psychologiczne” 1992, vol. 30, p. 43–67.
Brzozowski P., Skala Wartości Schelerowskich – SWP, Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warsaw 1995.
Caplan G., Principles of Preventive Psychiatry, Basic Books, New York 1964.
Cekiera C., Psychoprofilaktyka uzależnień oraz terapia i resocjalizacja osób uzależnionych, Wydawnictwo KUL, Lublin 1981.
Ciernia J.R., Myth about Mid-Life Crisis, “Psychological Reports” 1985, vol. 56, no. 3, p. 1003–1007. (Crossref)
Crumbaugh J.C., Maholick L.T., Manual of Instructions for the Purpose in Life Test, Wydawnictwo KUL, Lublin 1981.
Człowiek – pytanie otwarte. Studia z logoteorii i logoterapii, ed. K. Popielski, Wydawnictwo KUL, Lublin 1987.
Dąbrowski K., Dezintegracja pozytywna, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warsaw 1979.
Erikson E.H., Dopełniony cykl życia, Wydawnictwo Helion, Poznań 2012.
Erikson E.H., Dzieciństwo i społeczeństwo, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 1997.
Erikson E.H., Tożsamość a cykl życia, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2004.
Figler H.R., Overcoming Executive Mid-Life Crisis, J. Wiley and Sons, New York 1978.
Firkel E., Emotività femminile e crestia spirituale, Città Nuova, Milan 1985.
Frankl V.E., Człowiek w poszukiwaniu sensu, Czarna Owca, Warsaw 2012.
Frankl V.E., Homo patiens, Instytut Wydawniczy Pax, Warsaw 1998.
Gasiul H., Psychologia osobowości, Wydawnictwo Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warsaw 2006.
Gasiul H., Teorie emocji i motywacji. Rozważania psychologiczne, Wydawnictwo UKSW, Warsaw 2002.
Giordani B., Wybrane przez Chrystusa. Kobiety konsekrowane. Studium psychologiczne, Wydawnictwo Świętego Pawła, Częstochowa 2008.
Gwiazdowska D., Wpływ programu formacyjnego Katolickiej Szkoły Ewangelizacji na wybrane elementy osobowości, Archiwum UKSW, Warsaw 2006, unpublished MA dissertation.
Halpern H.A., Crisis Theory: A Definitional Study, “Community Mental Health Journal” 1973, no. 9, p. 342–349. (Crossref)
Havighurst R.J., Developmental Tasks and Education, McKay, New York 1953.
Heckhausen J., Adaptation and Resilience in Midlife, in: Handbook of Midlife Development, ed. M.E. Lachman, J. Wiley and Sons, New York 2001, p. 345–394.
Jaques E., Death and the Mid-Life Crisis, “The International Journal of Psycho-Analysis” 1965, vol. 46, no. 4, p. 502–514.
Jung G.K., The Stages of Life, in: The Portable Jung, ed. J. Campbell, Penguin, New York 1971, p. 3–22.
Kuderowicz Z., Scheler – personalizm etyczny, in: Filozofia i socjologia XX w., ed. B. Baczko, Wiedza Powszechna, Warsaw 1965, p. 331–353.
Lazarus R.P., Paradygmat stresu i radzenia sobie, “Nowiny Psychologiczne” 1986, no. 3–4, p. 2–29.
Levinson D.J., A Conception of Adult Development, “American Psychologist” 1986, vol. 41, no. 1, p. 3–13. (Crossref)
Lindemann E., Symptomatology and Management of Acute Grief, “American Journal of Psychiatry” 1944, no. 101, p. 141–148. (Crossref)
Livson F.B., Paths to Psychological Health in the Middle Years: Sex Differences, in: Present and Past in Middle Life, eds. D.H. Eichorn, J.A. Clausen, N. Haan, M.P. Honzik, P.B. Mussen, Academic Press, New York 1981, p. 195–221. (Crossref)
Matignon R., Vie consacrée et équilibre psychique, Privat, Toulouse 1965.
McAdams D.P., The Person: An Introduction to Personality Psychology, Harcourt Brace College Publishers, Fort Worth 1994.
Montepare J.M., Actual and Subjective Age-Related Differences in Women’s Attitudes toward Their Bodies across the Life Span, “Journal of Adult Development” 1996, vol. 3, no. 3, p. 171–182. (Crossref)
Niemczyński A., Procesy rozwojowe człowieka w pełnym cyklu życia indywidualnego, in: Rozwój psychiczny człowieka w ciągu życia: Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, ed. M. Tyszkowa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warsaw 1988.
Oleś P., Psychologia przełomu połowy życia, Wydawnictwo KUL, Lublin 2000.
Oleś P., Z zagadnień psychologii wartości, “Roczniki Filozoficzne” 1984, vol. 32, no. 4, p. 67–95.
Pietrasiński Z., Rozwój człowieka dorosłego, “Wiedza Powszechna”, Warsaw 1990.
Pilecka B., Test Poczucia Sensu Życia – Purpose – In – Life – Test (PLT) by J. C. Crumbaugh, L.T. Maholicka, in: Osobowościowe i środowiskowe korelaty poczucia sensu życia, ed. B. Pilecka, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, Rzeszów 1986.
Pinkus L., Le parole della psicologia, “Consacrazione e Servizio” 1997, vol. 46, p. 33.
Popielski K., Logoteoria i logoterapia w kontekście psychologii współczesnej, in: Człowiek – pytanie otwarte. Studia z logoteorii i logoterapii, ed. K. Popielski, Wydawnictwo KUL, Lublin 1987, p. 22–65.
Scheler M., Aprioryczne powiązania o charakterze starszeństwa między modalnościami wartości, in: A. Węgrzecki, Scheler, Wiedza Powszechna, Warsaw 1975, p. 61–168.
Sęk H., Kryzys wieku średniego a funkcjonowanie w społecznych rolach rodzinnych, CPBP, Poznań 1990.
Shek D.L., A Scale for the Assessment of Midlife Crisis in Chinese People, “Psychologia” 1995, vol. 38, p. 164–173.
Sheldon K.M., Optimal Human Being. An Integrated Multi-Level Perspective, Lawrence Erlbaum Associates, New York 2004. (Crossref)
Siek P., Wybrane metody badania osobowości, Wydawnictwa Akademii Teologii Katolickiej, Warsaw 1993.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warsaw 1970.
Tischner J., Etyka wartości i nadziei, in: Wobec wartości, eds. D. von Hildebrand, J.A. Kłoczowski, J. Paściak, J. Tischner, Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów “W drodze”, Poznań 1984, p. 53–149.
Tokarski P., Dojrzałość religijna osób należących do Wspólnot Neokatechumenalnych, Płocki Instytut Wydawniczy, Płock 2001.
Tokarski P., Obraz Boga a dojrzałość osobowościowa, Wydawnictwo UKSW, Warsaw 2011.
Uchnast Z., Koncepcja człowieka jako osoby w psychologii humanistyczno-egzystencjalnej, in: Człowiek – pytanie otwarte. Studia z logoteorii i logoterapii, ed. K. Popielski, Wydawnictwo KUL, Lublin 1987, p. 77–100.
Ward C., Mid-Life Crisis in Women – A Cross-Cultural Phenomenon?, in: Growth and Progress in Cross-Cultural Psychology, ed. C. Kagitçibasi, Swets North America, Berwyn 1987, p. 218–226.
Waskel P.A., Intensity of Midlife Crisis on Responses to the Death Concern Scale, “Journal of Psychology” 1992, vol. 126, no. 2, p. 147–154. (Crossref)
Węgrzecki A., Scheler, Wiedza Powszechna, Warsaw 1975.
Whitbourne P.K., The Me I Know: A Study of Adult Identity, Springer, New York 1986. (Crossref)
Wink P., Transition from the Early 40s to the Early 50s in Self-Directed Women, “Journal of Personality” 1996, vol. 64, no. 1, p. 49–69. (Crossref)
Wolff H., Gesù, la maschilità esemplare, Queriniana, Brescia 1979.
Zagórska W., Migut M., Jelińska M., Wocial M., Kwestionariusz Integracji Osobowej KIntO(f) – wersja pilotażowa, Wydawnictwo UKSW, Warsaw 2012.
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-0452-5440
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Od numeru 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
Teksty opublikowane w numerach od 3/2018 do 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych CC BY-NC-ND 4.0.
Z utworów opublikowanych w niniejszym czasopiśmie przed nr 3/2018 można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
