Predyktory wrażliwości moralnej pielęgniarek i położnych w praktyce klinicznej – badanie przekrojowe
Magdalena Dziurka
Unwersytet Medyczny w Lublinie , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-7371-1418
Anna Jedynak
Wojewódzki Szpital Zespolony w Skierniewicach , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-0699-3819
Krzysztof Jurek
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-2641-0510
Beata Dobrowolska
Uniwersytet Medyczny w Lublinie , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-9178-9534
Abstrakt
Wrażliwość moralna, która obejmuje zdolność do identyfikowania i reagowania na kwestie etyczne w opiece, jest niezbędna dla pracowników ochrony zdrowia do skutecznego zarządzania złożonymi sytuacjami klinicznymi i wspierania autonomii pacjentów. Celem niniejszego badania była ocena wrażliwości moralnej pielęgniarek i położnych oraz jej predyktorów, a także ocena właściwości psychometrycznych polskiej wersji Kwestionariusza Wrażliwości Moralnej (MSQ-R-Pol). Badanie przekrojowe przeprowadzono wśród 683 położnych i pielęgniarek pracujących w szpitalach w Polsce. Dwuskładnikowy 9-czynnikowy MSQ-R-Pol jest rzetelnym narzędziem o zadowalających właściwościach psychometrycznych. Predyktorami wrażliwości moralnej były: wyższy wiek, posiadanie dzieci, bardzo dobre warunki materialne, praca z dorosłymi pacjentami w wieku od 18 do 65 lat oraz z noworodkami/niemowlętami. Wyniki ujawniły negatywną korelację między wrażliwością moralną a różnymi kwestiami związanymi z miejscem pracy, takimi jak relacje w zespole i ograniczenia kompetencji zawodowych. Nie stwierdzono różnicy między wrażliwością moralną pielęgniarek i położnych, a także wrażliwością tej grupy mierzoną przed i podczas pandemii COVID-19. MSQ-R-Pol jest rzetelnym i trafnym narzędziem dostosowanym do warunków kulturowych. Zarządzający szpitalami i decydenci powinni skoncentrować swoje przyszłe działania na predyktorach wrażliwości moralnej, takich jak kwestie organizacyjne, specyfika pracy na danym oddziale i populacje pacjentów, wspierając pielęgniarki i położne w etycznym podejmowaniu decyzji, rozwoju ich kompetencji etycznych, pozytywnym przywództwie i rozwoju odporności.
Słowa kluczowe:
etyka, pielęgniarstwo, psychometria, badanie walidacyjne, pielęgniarki, położnictwoBibliografia
Arslan F.T., Calpbinici P., Moral Sensitivity, Ethical Experiences and Related Factors of Pediatric Nurses: A Cross-Sectional, Correlational Study, “Acta Bioethica” 2018, vol. 24, no. 1, p. 9–18. (Crossref)
Baykara Z.G., Demir S.G., Yaman S., The Effect of Ethics Training on Students Recognizing Ethical Violations and Developing Moral Sensitivity, “Nursing Ethics” 2015, vol. 22, no. 6, p. 661–675. (Crossref)
Bayoumy H.M., Halabi J., Esheaba O., Translation, Cultural Adaptation, Validity and Reliability of the Moral Sensitivity Questionnaire for Use in Arab Countries, “Saudi Journal for Health Sciences” 2017, vol. 6, p. 151–162. (Crossref)
Borhani F., Abbaszadeh A., Mohsenpour M., Nursing Students’ Understanding of Factors Influencing Ethical Sensitivity: A Qualitative Study, “Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research” 2013, vol. 18, no. 4, p. 310–315.
Borhani F., Mohsenpour M., Barrier to Acquiring Ethical Sensitivity: Perceptions of Nursing Students, “Journal of Medical Ethics” 2011, vol. 5, no. 15, p. 83–104.
Cannaerts N., Gastmans C., Casterlé B.D., Contribution of Ethics Education to the Ethical Competence of Nursing Students: Educators’ and Students’ Perceptions, “Nursing Ethics” 2014, vol. 21, no. 8, p. 861–878. (Crossref)
Cerit B., Özveren H., Effect of Hospital Ethical Climate on the Nurses’ Moral Sensitivity, “The European Research Journal” 2019, vol. 5, no. 2, p. 282–290. (Crossref)
Dalla Nora C.R., Zoboli E.L., Vieira M.M., Validation of a Brazilian Version of the Moral Sensitivity Questionnaire, “Nursing Ethics” 2019, vol. 26, no. 3, p. 823–832. (Crossref)
Darzi-Ramandi M., Sadeghi A., Tapak L., Purfarzad Z., Relationship Between Moral Sensitivity of Nurses and Quality of Nursing Care for Patients With COVID-19, “Nursing Open” 2023, vol. 10, no. 8, p. 5252–5260. DOI: 10.1002/nop2.1763. (Crossref)
Dyer J.G., McGuinness T.M., Resilience: Analysis of the Concept, “Archives of Psychiatric Nursing” 1996, vol. 10, p. 276–282. (Crossref)
Dziurka M., Dobrowolska B., Determinants of Moral Sensitivity of Midwives and Nurses – Current State of Knowledge, “Pielegniarstwo XXI wieku/Nursing in the 21st Century” 2023, vol. 22, no. 1, p. 41–47. (Crossref)
von Elm E., Altman D.G., Egger M., Pocock S.J., Gøtzsche P.C., Vandenbroucke J.P., STROBE Initiative The Strengthening the Reporting of Observational Studies in Epidemiology (STROBE) Statement: Guidelines for Reporting Observational Studies, “Journal of Clinical Epidemiology” 2008, vol. 61, no. 4, p. 344–349. DOI: 10.1016/j.jclinepi.2007.11.008. (Crossref)
Gilligan C., Male Orientation and Moral Development, in: Women and Moral Theory, eds. E. Kittay, D. Meyers, Harvard University Press, Cambridge 1987.
González Y.C., Prieto A.M., Nurses’ Moral Sensitivity Regarding the Terminally Ill, “Investigación y Educación en Enfermería” 2019, vol. 37, no. 3, p. e07. (Crossref)
Han S.S., Kim J., Kim Y.S., Ahn S., Validation of a Korean Version of the Moral Sensitivity Questionnaire, “Nursing Ethics” 2010, vol. 17, no. 1, p. 99–105. DOI: 10.1177/0969733009349993. (Crossref)
Huang F.F., Yang Q., Zhang J., Zhang Q.H., Khoshnood K., Zhang J.P., Cross-Cultural Validation of the Moral Sensitivity Questionnaire-Revised Chinese Version, “Nursing Ethics” 2016, vol. 23, no. 7, p. 784–793. DOI: 10.1177/0969733015583183. (Crossref)
International Test Commission, International Test Commission Guidelines for Translating and Adapting Tests, Second Edition, 2017, http://www.intestcom.org (accessed: 25.07.2024).
Jiménez-Herrera M.F., Font-Jimenez I., Bazo-Hernández L., Roldán-Merino J., Biurrun-Garrido A., Hurtado-Pardos B., Moral Sensitivity of Nursing Students. Adaptation and Validation of the Moral Sensitivity Questionnaire in Spain, “PLoS One” 2022, vol. 17, no. 6, p. e0270049. DOI: 10.1371/journal.pone.0270049. (Crossref)
Kim Y.S., Kang S.W., Ahn J.A., Moral Sensitivity Relating to the Application of the Code of Ethics, “Nursing Ethics” 2013, vol. 20, no. 4, p. 470–478. DOI: 10.1177/0969733012455563. (Crossref)
Kohanová D., Solgajova A., Bartoníčková D., The Association of Rationed Nursing Care and the Level of Teamwork in Acute Care Setting: A Cross-Sectional Study, “Pielegniarstwo XXI wieku/ Nursing in the 21st Century” 2024, vol. 23, no. 2, p. 100–105. (Crossref)
Kulakaç N., Uzun S., The Effect of Burnout and Moral Sensitivity Levels of Surgical Unit Nurses on Job Satisfaction, “Journal of PeriAnesthesia Nursing” 2023, vol. 38, no. 5, p. 768–772. DOI:10.1016/j.jopan.2023.01.012. (Crossref)
Lim A., Kim S., Nurses’ Ethical Decision-Making During End of Life Care in South Korea: A Cross-Sectional Descriptive Survey, “BMC Medical Ethics” 2021, vol. 22, p. 94. DOI: 10.1186/s12910-021-00665-9. (Crossref)
Lützén K., Dahlqvist V., Eriksson S., Norberg A., Developing the Concept of Moral Sensitivity in Health Care Practice, “Nursing Ethics” 2006, vol. 13, no. 2, p. 187–196. DOI: 10.1191/0969733006ne837oa. (Crossref)
Lützén K., Johanson A., Nardüstrom G., Moral Sensitivity: Some Differences Between Nurses and Physicians, “Nursing Ethics” 2000, vol. 7, no. 6, p. 520–530. (Crossref)
Lützén K., Nordin C., Brolin G., Conceptualization and Instrumentation of Nurses’ Moral Sensitivity in Psychiatric Practice, “International Journal of Methods in Psychiatric Research” 1994, vol. 4, p. 241–248. (Crossref)
Lützén K., Nordström G., Evertzon M., Moral Sensitivity in Nursing Practice, “Scandinavian Journal of Caring Sciences” 1995, vol. 4, no. 9, p. 131–138. DOI: 10.1111/j.1471-6712.1995.tb00403.x. (Crossref)
Muramatsu T., Nakamura M., Okada E., Katayama H., Ojima T., The Development and Validation of the Ethical Sensitivity Questionnaire for Nursing Students, “BMC Medical Education” 2019, vol. 19, no. 215, p. 1–8. (Crossref)
Nobahar M., Ameri M., Goli S., The Relationship Between Teamwork, Moral Sensitivity, and Missed Nursing Care in Intensive Care Unit Nurses, “BMC Nursing” 2023, vol. 22, no. 1, p. 241. DOI: 10.1186/s12912-023-01400-y. (Crossref)
O’Connell C.B., Gender and the Experience of Moral Distress in Critical Care Nurses, “Nursing Ethics” 2015, vol. 22, no. 1, p. 32–42. DOI: 10.1177/0969733013513216. (Crossref)
Öztürk E.A., Şener A., Koç Z., Duran L., Factors Influencing the Ethical Sensitivity of Nurses Working in a University Hospital, “Eastern Journal Of Medicine” 2019, vol. 24, no. 3, p. 257–264. DOI: 10.5505/ejm.2019.05025. (Crossref)
Park M., Kjervik D., Crandell J., Oermann M.H., The Relationship of Ethics Education to Moral Sensitivity and Moral Reasoning Skills of Nursing Students, “Nursing Ethics” 2012, vol. 19, no. 4, p. 568–580. DOI: 10.1177/0969733011433922. (Crossref)
Rest J., Development in Judging Moral Issues, University of Minnesota Press, Minneapolis 1979.
Seo H., Kim K., Factors Influencing Public Health Nurses’ Ethical Sensitivity During the Pandemic, “Nursing Ethics” 2022, vol. 29, no. 4, p. 858–871. DOI: 10.1177/09697330211072367. (Crossref)
Shayestehfard M., Torabizadeh C., Gholamzadeh S., Ebadi A., Ethical Sensitivity in Nursing Students: Developing a Context–Based Education, “Electronic Journal of General Medicine” 2020, vol. 17, no. 2, p. em195. (Crossref)
Supreme Chamber of Nurses and Midwives, Number of Nurses and Midwives Registered and Employed, https://nipip.pl/liczba-pielegniarek-poloznych-zarejestrowanych-zatrudnionych/(accessed: 25.07.2024).
Tosun H., Determining Sensitivity of the Nurses and the Physicians Against the Ethical Dilemmas which Experienced at the Health Care Practices, PhD Thesis, İstanbul University, İstanbul 2005.
Tuvesson H., Lützén K., Demographic Factors Associated with Moral Sensitivity Among Nursing Students, “Nursing Ethics” 2016, vol. 28, p. 847–855. (Crossref)
Weaver K., Morse J., Mitcham C., Ethical Sensitivity in Professional Practice: Concept Analysis, “Journal of Advanced Nursing” 2008, vol. 62, no. 5, p. 607–618. DOI: 10.1111/j.1365-2648.2008.04625.x. (Crossref)
Yılmaz S., Özbek Güven G., Demirci M., Karataş M., The Relationship between Covid-19 Burnout and the Moral Sensitivity of Healthcare Professionals, “Acta Bioethica” 2023, vol. 29, no. 2, p. 229–236. (Crossref)
Unwersytet Medyczny w Lublinie https://orcid.org/0000-0001-7371-1418
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Od numeru 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
Teksty opublikowane w numerach od 3/2018 do 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych CC BY-NC-ND 4.0.
Z utworów opublikowanych w niniejszym czasopiśmie przed nr 3/2018 można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
