Motherhood in Philosophical, Social and Individual Perspectives. Theoretical Analysis Based on the Literature on the Subject
Abstract
Motherhood is the subject of analyses by many researchers, most often it remains in the area of interest of demographers, psychologists, sociologists or pedagogues. Pedagogical literature describes this issue extensively, among others in the context of family pedagogy, social pedagogy, but also in developmental or care and educational pedagogy. This study, which is a review of the literature in the social sciences, particularly in the field of pedagogy, is an attempt to discuss three perspectives: the philosophical one, in the context of motherhood as a value; the social one, concerning the practical image of motherhood and the individual perspective, understood as an woman's individual experience and understanding of motherhood. The modern woman is constantly expanding her range of social roles, which is reflected in the scope of her duties and responsibilities. Numerous theoretical or popular studies and publications, as well as empirical studies, treat motherhood not only as a social role, but above all as a multidimensional experience. What emerges from the analyses presented below is a picture of contemporary motherhood as a complex phenomenon, constantly topical and changing, popular in both scientific discourse and social discussion, but above all as a unique, individual experience of a woman who ensures the continuity of the human species.
Keywords:
maternity, multidimensionality of motherhood, the role of a mother, literature analysisReferences
Bachofen J.J., Das Mutterrecht. Eine Untersuchung über die Gynaikokratie der alten Welt nach ihrer religiösen und rechtlichen Natur, Krais & Hoffmann, Stuttgart 1861.
de Beauvoir S., Druga płeć, tłum. K. Pączkowska, Wydawnictwo KR, Warszawa 1996.
Best D.L., Williams J.E., Perspektywa międzykulturowa, w: Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenia i różnice, red. B. Wojciszke, tłum. S. Pikiel, E. Wojtych, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002, s. 138–139.
Bratton H., Macierzyństwo. Zostajesz mamusią i wszystko się zmienia, tłum. J. Kołacz, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005.
Breen D., The Birth of a First Child: Towards an Understanding of Femininity, Tavistock Publications, London 1975.
Budrowska B., Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Wydawnictwo Funna, Wrocław 2000.
Dzięcioł B., Poza kontrolą. Funkcjonowanie kontroli społecznej wobec dziecka w wielkim mieście, Wydawnictwo Garmond, Poznań 2002.
Ecler-Nocoń B., Macierzyństwo jako przełom i kapitał biograficzny, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2016, nr 4, s. 32–37.
Ellison K., Umysł mamy. Jak macierzyństwo rozwija naszą inteligencję, tłum. O. Waśkiewicz, Wydawnictwo Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza, Warszawa 2008.
Fromm E., Miłość, płeć i matriarchat, tłum. B. Radomska, Biblioteka Nowej Myśli, Poznań 1999.
Fromm E., O sztuce miłości, PIW, Poznań 1971.
Genevie L., Masrgolies E., The Motherhood Report. How Women Feel About Being Mothers, McGraw-Hill Publishing Company, New York 1989.
Gromkowska-Melosik A., Edukacja i (nie)równość społeczna kobiet. Studium dynamiki dostępu, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2013.
Jan Paweł II, List do Kobiet na IV Międzynarodową Konferencję ONZ w Pekinie na temat Kobiet, Pekin 1995.
Jan Paweł II, Orędzie na XXVIII Światowy Dzień Pokoju. Kobieta wychowawczynią do życia w pokoju, Rzym 1994.
Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska Christifideles Laici, Rzym 1988.
Józefowicz A., Rola społeczna matki w rodzinie wiejskiej w Drugiej Rzeczpospolitej, Trans Humana, Białystok 2011.
Kornas-Biela D., Ku dojrzałemu przeżywaniu ludzkiej płciowości, w: Płciowość ludzka w kontekście miłości. Przesłanie moralne Kościoła, red. J. Nagórny, M. Pokrywka, Wydawnictwo KUL, Lublin 2005, s. 119–164.
Kornas-Biela D., Macierzyństwo w nauczaniu Jana Pawła II, w: Oblicza macierzyństwa, red. taż, Wydawnictwo KUL, Lublin 1999, s. 13–41.
Kornas-Biela D., Pedagogika prenatalna. Nowy obszar nauk o wychowaniu, Wydawnictwo KUL, Lublin 2009, .
Kornas-Biela D., Rodzina w procesie prokreacji, w: Rodzina. Bezcenny dar i zadanie, red. J. Stala, E. Osewska, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne Polwen, Radom 2006, s. 481–539.
Kornas-Biela D., Wokół początku życia ludzkiego, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2002.
Krause E., Macierzyństwo kobiet-naukowców – o konflikcie roli rodzicielskiej i zawodowej, „Szkoła – Zawód – Praca” 2016, nr 12, s. 153–167.
Krause E., Współczesna kobieta w kontekście macierzyństwa i roli matki, „Wychowanie w Rodzinie” 2020, t. 22, nr 1, s. 31–56. (Crossref)
Kusio U., Współczesna kobieta wobec macierzyństwa, „Kultura i Edukacja” 2004, nr 4, s. 40–47.
Levinas E., Całość i nieskończoność Esej o zwewnętrzności, tłum. M. Kowalska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
Lopata H., Occupation: Housewife, Oxford University Press, New York 1971.
Łukasik J., Macierzyństwo jako źródło życia i rozwoju kobiet, „Wychowawca” 2020, nr 1, s. 8–9. (Crossref)
Maciarz A., Macierzyństwo w kontekście zmian społecznych, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2004.
Maciąg-Budkowska M., Rzepa T., Jaka jest „idealna matka”? Rozumienie roli matki przez współczesne kobiety, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J. Paedagogia-Psychologia” 2017, t. 30, nr 3, s. 93–107. (Crossref)
Mandal E., Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2000.
Marszałek L., Kulturowe uwarunkowania roli kobiety we współczesnym społeczeństwie, „Seminare.Poszukiwania naukowe” 2008, nr 25, s. 267–279. (Crossref)
Mika S., Psychologia społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1982.
Miluska J., Tożsamość kobiet i mężczyzn w cyklu życia, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1996.
Muszyński H., Zarys teorii wychowania, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa 1977.
Olko P., Filip G., Role społeczne odgrywane przez kobietę na przykładzie wybranych czasopism kobiecych, „Studia Językoznawcze” 2016, nr 7, s. 7–24. (Crossref)
Półtawska W., Zarobić na niebo, „Tak Rodzinie” 2015, nr 4, s. 25, http://www.takrodzinie.pl/artykul/zarobic-na-niebo (dostęp: 8.06.2025).
Rich A., Zrodzone z kobiety, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 1976.
Russo N.F., The Motherhood Mandate, „Journal of Social Issues” 1976, t. 32, nr 3, s. 143–154. (Crossref)
Skorny Z., Proces socjalizacji dzieci i młodzieży, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1976.
Sobolewski Z., Nowe macierzyństwo i ojcostwo w nauczaniu Jana Pawła II, „Studia Teologiczne. Białystok – Drohiczyn – Łomża” 2000, nr 18, s. 109–122.
Socha-Kołodziej K., Badora S., Oczekiwania oraz potrzeby uczniów w zakresie przygotowania do życia rodzinnego i seksualnego, w: Edukacja prorodzinna. Księga dedykowana profesorowi Marianowi Śnieżyńskiemu, red. M. Chymuk, D. Topa, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2000.
Sosnowska M., „Zgubiły siebie bez obrazu, bez lustra, odsyłającego do ich własnej tożsamości”: Kobiece ciało w koncepcjach Freuda i Irigaray, w: Konteksty feministyczne. Gender w życiu społecznym i kulturze, red. P. Chudzicka-Dudzik, E. Durys, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014, s. 41–53. (Crossref)
Szukalski P., Późne macierzyństwo we współczesnej Polsce, „Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny” 2012, nr 6, s. 2–6.
Ziemska M., Rodzina a osobowość, Wiedza Powszechna, Warszawa 1977.
University of Białystok
Mgr, Uniwersytet w Białymstoku
https://orcid.org/0000-0003-4366-2250License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
