Care activities as an aducative factor in partitioned Poland

Wiesław Partyka




Abstract

Caring for others stems from the natural law and is one of the fundamental social functions. For centuries, the Church has been engaged in providing care rooted in the evangelical commandment to love your neighbor as yourself. Over time, lay people influenced by the Enlightenment ideals got increasingly involved in it. During the Partitions, health care organizations not only cared for people in need, but also had a much broader mission. Caring activities significantly shaped upbringing and built a moral value-based sense of community and responsibility for others to create social solidarity and bring up the young as people sensitive to others’ needs.

Keywords:

social care, upbringing, Partitions



Gazeta Lubelska, 1876, no. 8.
Archiwum Państwowe in Lublin, Kancelaria Marszałka Szlachty Guberni Lubelskiej, ref. no. 35, Akta tyczące się zaprowadzenia i budowy szpitala w Hrubieszowie 1849-1858.
Barnaś-Baran E., Dobroczynny nurt opieki, wychowania i kształcenia dzieci i młodzieży w Galicji – stan badań, in: Galicja 1772-1918. Problemy metodologiczne, stan i potrzeby badań, eds. A. Kawalec, W. Wierzbieniec, L. Zaszkilniak, vol. 1, Rzeszów 2011, pp. 274-295.
Bogucka M., Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI-XVIII wieku na tle porównawczym, Warszawa 1998.
Dąbrowski Z., Terminologia pedagogiki opiekuńczej, w: Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, eds. E. Jundziłł, R. Pawłowska, Gdańsk 2008, pp. 423-473.
Dola K., Opieka społeczna Kościoła, in: Historia Kościoła w Polsce, eds. B. Kumor, Z. Obertyński, vol. II, part 1, Poznań-Warszawa 1979, pp. 343-345, 699-712.
Dola K., Szpitale w średniowiecznej Polsce pod zarządem kościelnym, w: Studia i Materiały, Rzym 1972, pp. 173-212.
Geremek B., Litość i szubienica. Dzieje nędzy i miłosierdzia, Warszawa 1989.
Glemma T., Z dziejów miłosierdzia chrześcijańskiego w Polsce, Kraków 1947.
Horoch E., Koprukowniak A., Szczygieł R., Dzieje Parczewa 1401-2001, Parczew-Lublin 2001.
Huszał G., Przygotowanie do śmierci w XVII w., Roczniki Humanistyczne, 1983, 31, no. 2, p. 105-149.
Kępski C., Lubelskie Towarzystwo Dobroczynności (1815-1952), Lublin 1990.
Kępski C., Towarzystwa dobroczynności w Królestwie Polskim (1815-1914), Lublin 1993.
Kurdybacha Ł., Staropolski ideał wychowawczy, Lwów 1938.
Lewalski K., Kościół rzymskokatolicki a władze carskie w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, Gdańsk 2008.
Litak S., Historia wychowania, Kraków 2005.
Łobocki M., Altruizm a wychowanie, Lublin 2004.
Markiewiczowa H., Charytatywna działalność duchowieństwa na ziemiach polskich pod zaborami, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 2005, no. 7, pp. 51-55.
Mazur E., Szpitale w Królestwie Polskim w XIX wieku, Warszawa 2008.
Mazur E., Zmiana funkcji szpitala w XIX wieku (na przykładzie szpitali warszawskich), in: Szpitalnictwo w dawnej Polsce, eds. M. Dąbrowska, J. Kruppé, Warszawa 1998, pp. 221-240.
Partyka W., Opieka społeczna w Ordynacji Zamojskiej w XVII-XVIII wieku, Lublin 2008.
Piotrowska-Marchewa M., Nędzarze i filantropi. Problem ubóstwa w polskiej opinii publicznej w latach 1815-1863, Toruń 2004.
Przegaliński A., Społeczna działalność ziemiaństwa lubelskiego w latach 1864-1914, Lublin 2009.
Radwan-Pragłowski J., Frysztacki K., Społeczne dzieje pomocy człowiekowi: od filantropii greckiej do pracy socjalnej, Katowice 1998.
Senkowa-Gluck M., Żyć po rewolucji. Przemiany mentalności i obyczaju w napoleońskiej Francji, Wrocław-Warszawa 1994.
Smolińska-Theiss B., Źródła do pracy socjalnej. Od chrześcijańskiego miłosierdzia do liberalnej demokracji, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 1994, no 5, pp. 3-10.
Surdacki M., Ustrój polskich szpitali potrydenckich, Roczniki Humanistyczne, 2000, 48, no. 2, pp. 543-560.
Śmidoda F., Szpitalnictwo Polski przedrozbiorowej w opiece Kościoła, Caritas, 1948, no. 4, pp. 94-97.
Urbanek B., Idea opieki nad chorymi na ziemiach polskich w latach 1809-1914, Wrocław 2001.
Wójcik W., Z dziejów kościelnego szpitalnictwa. Archidiakonat sandomierski, „Ateneum Kapłańskie”, 1949, 41, no. 51, pp. 265-274.
Zych A., Dobroczynność, in: Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, eds. D. Lalak, T. Pilch, Warszawa 1999, p. 55.
Żołądź-Strzelczyk D., Wychowanie dziecka w świetle staropolskiej teorii pedagogicznej, in: Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, part 1: Od średniowiecza do wieku XVIII, eds. M. Dąbrowska, A. Klonder, Warszawa 2002, pp. 96-108.

Published
2020-10-09


Partyka, W. (2020). Działalność opiekuńcza jako czynnik wychowawczy na ziemiach polskich pod zaborami. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 61(3), 225–234. https://doi.org/10.31743/zn.2018.61.3.225-234

Wiesław Partyka  jezowe@kul.lublin.pl


License

This is an open access journal.

Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence

The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence

For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.