The preservation of the dignity of the sentenced person in executive penal law. Selected aspects
Marek Bielecki
Abstract
The subject of the present study is the preservation of the dignity of sentenced person in executive penal law. The main purpose is the answer to the question, if penal law preserves this value in adequate measure? The author undertakes the analysis of the issue in such approach, which so far now has not been developed in the literature on the subject. The suggested systematics is based on the hierarchy of needs of the American philosopher Abraham Maslow. The author assigns individual guarantees in the field of religious freedom to the needs of lower and higher order.
Keywords:
the dignity of sentenced person, executive penal lawReferences
I Źródła:
Akty normatywne
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., nt 78, poz. 483 ze zm.);
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 4 listopada 1950 r.(Dz. U. z 1993 r., nr 61, poz. 284 ze zm.);
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r., nr 38, poz. 167.).
Konwencję z 10 grudnia 1984 r. w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (Dz. U. z 1989 r., nr 63, poz. 378);
Europejska Konwencja 26 listopada 1987 r. o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu (Dz. U. z 1995 r., nr 46, poz. 238 ze zm.)u (Dz. U. z 1995 r., nr 46, poz. 238 ze zm.);
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r., Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459 j.t. ze zm.);
Ustawa z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. z 1993 r., nr 17, poz. 78 ze zm.);
Ustawa z 6 czerwca 1997 r., Kodeks karny (Dz. U. z 2016 r., poz. 1137 ze zm.);
Ustawa z 28 sierpnia 1997 r. o zatrudnianiu osób pozbawionych wolności (u.z.o.p.w.) (Dz. U. z 2014 r.,poz. 1116 j.t. ze zm.);
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 września 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. z 2003 r., nr 159, poz. 1546).
Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 19 lutego 2016 r. w sprawie wyżywienia osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. z 2016 r., poz. 302);
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 19 grudnia 2016 r. w sprawie warunków bytowych osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2224).
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 21 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz. U. z 2016 r., poz. 2231); Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 22 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania (Dz. U. z 2016 r., poz. 2290);
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 28 grudnia 2016 r. w sprawie współdziałania podmiotów w wykonywaniu kar, środków karnych, kompensacyjnych, zabezpieczających, zapobiegawczych oraz przepadku, a także społecznej kontroli nad ich wykonywaniem (Dz. U. z 2016 r., poz. 2305);
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 30 maja 2017 r. w sprawie Funduszu Aktywizacji Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy (Dz. U. z 2017 r., poz. 1069).
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 21 sierpnia 2017 r. w sprawie trybu wyznaczania podmiotów, na rzecz których skazani mogą wykonywać prace na cele społeczne, oraz czynności tych podmiotów w zakresie wykonywania pracy (Dz. U. z 2017 r., poz. 1676);
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r., tekst za: A. Przyborowska – Klimczak, Prawo Międzynarodowe Publiczne. Wybór Dokumentów, Lublin 1998, s. 154-159.
II Orzecznictwo
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 9 października 2001 r. (SK 8/00 – OTK 2001/7/211);
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 31 marca 2015 r. (U 6/14- OTK 2015/3/34);
Wyrok Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 1989 r.( I CR 143/89, (OSP z 1990 r., nr 9, poz. 330; z 7 listopada 2000 r.);
Wyrok Sądu Najwyższego z 2 października 2007 r.(II CSK 269/07 - LEX nr 440384
Wyrok Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2001 r., III CKN 323/00, (M.P. z 2012 r., nr 22, poz. 1208);
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 14 listopada 2012 r., (I ACa 539/12-LEX nr 1289355);
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21 lutego 2013 r. (I ACa 1184/12 - LEX nr 1311989);
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 10 kwietnia 2013 r., (I ACa 224/13, Lex nr 1439083);
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 31 marca 2016 r. ( I ACa 1437/15 – LEX nr 2044388);
Wyrok Sądu Okręgowego w Koszalinie z 11 lutego 2010 r.,( I C 639/09-LEX nr 1713915).
III Literatura
Bedyński K., Duszpasterstwo więzienne w Polsce - zarys historyczny, Warszawa 1994’
Bielecki M., Ochrona godności osoby ludzkiej w związku z jej zatrzymaniem przez Policję – wybrane aspekty, w: Przegląd Prawno-Ekonomiczny 2016/4/37, s. 53-71;
Bieńkowska, J. Poszukiwanie metod skutecznego motywowania pracowników, w: Acta Universitatis Lodziensis, 2010/234, s. 397-407;
Budyn-Kulik M., Komentarz aktualizowany do art. 152 Kodeksu karnego, w: Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, Lex/El 2017 - http://lex.online.wolterskluwer.pl/ - [dostęp 25.11.2017 r.];
Bulle J. L., Godność osoby ludzkiej wymiarem podmiotowości człowieka w gospodarce, w: Annales. Etyka w życiu gospodarczym 2012/15, s. 49-57;
Cekiera Cz., O godność i autorytet osoby w zakładach penitencjarnych – aspekt psychologiczny i historyczny, w: Przestępca i skazany nie tracą godności osoby red. W. Woźniak, Olecko 2005, s. 81- 96.
Chudy W., Personalistyczne określenie wychowania, w: Filozofia i edukacja. Materiały z sympozjum z cyklu „Przyszłość cywilizacji Zachodu” zorganizowanego przez Katedrę Filozofii Kultury KUL, Lublin 2005;
Duszpasterstwo więzienne w pracy penitencjarnej, red. M. Kuć i J. Świtka, Lublin 2007;
Hofmański P., Zasada humanizmu w prawie karnym, w: Profesor Marian Cieślak – osoba, dzieło, kontynuacje, red. W. Cieślak i S. Steinborn, Lex 2013 - http://lex.online.wolterskluwer.pl/ [dostęp: 29.11.2017 r.];
Izdebki H., Godność i prawa człowieka w nauczaniu Jana Pawła II. Wykład inauguracyjny roku akademickiego 2005/2006 na Wydziale Prawa i Administracji UW, w: Studia Iuridica 2006/ XLV;
Konarska-Wrzosek V., Komentarz do art. 157 a Kodeksu karnego, w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, WK 2016 - http://lex.online.wolterskluwer.pl/ - [dostęp 25.11.2017 r.];
Komadowska A., Karnoprawna ochrona godności człowieka (w:) Normatywny wymiar godności człowieka, red. W. Lis, A. Balicki, Lublin 2012;
Kuć M., Prawo karne wykonawcze, Warszawa 2017;
Lasocik Z. Praktyki religijne więźniów, Warszawa 1993.
Maslov A., Motywacja i osobowość, Warszawa 2009;
Mazurek F. J., Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka, Lublin 2001;
Mazurek;J.F., Godność osoby ludzkiej jako wartość absolutna, w: Roczniki Nauk Prawnych, Lublin 1993;
Miler Zawodniak A., Teorie potrzeb jako współczesne teorie motywacji, w: Obronność. Zeszyty Naukowe 2012/4, s. 101-116;
Nikołajew J., Wolność sumienia i religii skazanych i tymczasowo aresztowanych, Lublin 2012;
Nowicki M. A., Komentarz do art. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, w: A. M. Nowicki, Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, WKP 2017 - http://lex.online.wolterskluwer.pl/ [dostęp 30.11.2017 r.];
Postulski K., Wykonalność orzeczeń karnych w aspekcie zasady humanitaryzmu i poszanowania godności ludzkiej skazanego, Palestra 2013/1-2, s. 155-167.
Sadowski M., Godność człowieka – aksjologiczna podstawa państwa i prawa, w: Studia Erasmiana Wratislaviensia - Wrocławskie Studia Erazmiańskie. Zeszyt naukowy studentów, doktorantów i pracowników Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007/1, s. 8-28;
Sobczak W., Komentarz do art. 10 Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, w: Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych. Komentarz red. R. Wieruszewski, Lex 2012 - http://lex.online.wolterskluwer.pl/ [dostęp: 29.11.2017 r.];
Szymański T., Migdał J., Prawo karne wykonawcze i polityka penitencjarna, Warszawa 2014;
Ściślicki p., Refleksja filozoficzna jako źródło współczesnego rozumienia godności człowieka i dyrektyw interpretacyjnych art. 30 Konstytucji RP, w: Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Humanistyczne, Nr specjalny 3 (2011/2), s. 243 – 268;
Trzódek J., Filozofie psychologii. Naturalistyczne i antynaturalistyczne podstawy psychologii współczesnej, Kraków 2006;
Wąsek A., Kodeks karny. Komentarz, t. 1, Gdańsk 1999;
Zoll A., Wymiar kary w aspekcie godności człowieka (w: ) Godność człowieka a prawa ekonomiczne i socjalne. Księga Jubileuszowa wydana w piętnastą rocznicę ustanowienia Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2003.
Akty normatywne
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., nt 78, poz. 483 ze zm.);
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 4 listopada 1950 r.(Dz. U. z 1993 r., nr 61, poz. 284 ze zm.);
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r., nr 38, poz. 167.).
Konwencję z 10 grudnia 1984 r. w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (Dz. U. z 1989 r., nr 63, poz. 378);
Europejska Konwencja 26 listopada 1987 r. o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu (Dz. U. z 1995 r., nr 46, poz. 238 ze zm.)u (Dz. U. z 1995 r., nr 46, poz. 238 ze zm.);
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r., Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459 j.t. ze zm.);
Ustawa z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. z 1993 r., nr 17, poz. 78 ze zm.);
Ustawa z 6 czerwca 1997 r., Kodeks karny (Dz. U. z 2016 r., poz. 1137 ze zm.);
Ustawa z 28 sierpnia 1997 r. o zatrudnianiu osób pozbawionych wolności (u.z.o.p.w.) (Dz. U. z 2014 r.,poz. 1116 j.t. ze zm.);
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 września 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad wykonywania praktyk religijnych i korzystania z posług religijnych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. z 2003 r., nr 159, poz. 1546).
Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 19 lutego 2016 r. w sprawie wyżywienia osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. z 2016 r., poz. 302);
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 19 grudnia 2016 r. w sprawie warunków bytowych osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2224).
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 21 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz. U. z 2016 r., poz. 2231); Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 22 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania (Dz. U. z 2016 r., poz. 2290);
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 28 grudnia 2016 r. w sprawie współdziałania podmiotów w wykonywaniu kar, środków karnych, kompensacyjnych, zabezpieczających, zapobiegawczych oraz przepadku, a także społecznej kontroli nad ich wykonywaniem (Dz. U. z 2016 r., poz. 2305);
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 30 maja 2017 r. w sprawie Funduszu Aktywizacji Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy (Dz. U. z 2017 r., poz. 1069).
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 21 sierpnia 2017 r. w sprawie trybu wyznaczania podmiotów, na rzecz których skazani mogą wykonywać prace na cele społeczne, oraz czynności tych podmiotów w zakresie wykonywania pracy (Dz. U. z 2017 r., poz. 1676);
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r., tekst za: A. Przyborowska – Klimczak, Prawo Międzynarodowe Publiczne. Wybór Dokumentów, Lublin 1998, s. 154-159.
II Orzecznictwo
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 9 października 2001 r. (SK 8/00 – OTK 2001/7/211);
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 31 marca 2015 r. (U 6/14- OTK 2015/3/34);
Wyrok Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 1989 r.( I CR 143/89, (OSP z 1990 r., nr 9, poz. 330; z 7 listopada 2000 r.);
Wyrok Sądu Najwyższego z 2 października 2007 r.(II CSK 269/07 - LEX nr 440384
Wyrok Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2001 r., III CKN 323/00, (M.P. z 2012 r., nr 22, poz. 1208);
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 14 listopada 2012 r., (I ACa 539/12-LEX nr 1289355);
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 21 lutego 2013 r. (I ACa 1184/12 - LEX nr 1311989);
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 10 kwietnia 2013 r., (I ACa 224/13, Lex nr 1439083);
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 31 marca 2016 r. ( I ACa 1437/15 – LEX nr 2044388);
Wyrok Sądu Okręgowego w Koszalinie z 11 lutego 2010 r.,( I C 639/09-LEX nr 1713915).
III Literatura
Bedyński K., Duszpasterstwo więzienne w Polsce - zarys historyczny, Warszawa 1994’
Bielecki M., Ochrona godności osoby ludzkiej w związku z jej zatrzymaniem przez Policję – wybrane aspekty, w: Przegląd Prawno-Ekonomiczny 2016/4/37, s. 53-71;
Bieńkowska, J. Poszukiwanie metod skutecznego motywowania pracowników, w: Acta Universitatis Lodziensis, 2010/234, s. 397-407;
Budyn-Kulik M., Komentarz aktualizowany do art. 152 Kodeksu karnego, w: Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, Lex/El 2017 - http://lex.online.wolterskluwer.pl/ - [dostęp 25.11.2017 r.];
Bulle J. L., Godność osoby ludzkiej wymiarem podmiotowości człowieka w gospodarce, w: Annales. Etyka w życiu gospodarczym 2012/15, s. 49-57;
Cekiera Cz., O godność i autorytet osoby w zakładach penitencjarnych – aspekt psychologiczny i historyczny, w: Przestępca i skazany nie tracą godności osoby red. W. Woźniak, Olecko 2005, s. 81- 96.
Chudy W., Personalistyczne określenie wychowania, w: Filozofia i edukacja. Materiały z sympozjum z cyklu „Przyszłość cywilizacji Zachodu” zorganizowanego przez Katedrę Filozofii Kultury KUL, Lublin 2005;
Duszpasterstwo więzienne w pracy penitencjarnej, red. M. Kuć i J. Świtka, Lublin 2007;
Hofmański P., Zasada humanizmu w prawie karnym, w: Profesor Marian Cieślak – osoba, dzieło, kontynuacje, red. W. Cieślak i S. Steinborn, Lex 2013 - http://lex.online.wolterskluwer.pl/ [dostęp: 29.11.2017 r.];
Izdebki H., Godność i prawa człowieka w nauczaniu Jana Pawła II. Wykład inauguracyjny roku akademickiego 2005/2006 na Wydziale Prawa i Administracji UW, w: Studia Iuridica 2006/ XLV;
Konarska-Wrzosek V., Komentarz do art. 157 a Kodeksu karnego, w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, WK 2016 - http://lex.online.wolterskluwer.pl/ - [dostęp 25.11.2017 r.];
Komadowska A., Karnoprawna ochrona godności człowieka (w:) Normatywny wymiar godności człowieka, red. W. Lis, A. Balicki, Lublin 2012;
Kuć M., Prawo karne wykonawcze, Warszawa 2017;
Lasocik Z. Praktyki religijne więźniów, Warszawa 1993.
Maslov A., Motywacja i osobowość, Warszawa 2009;
Mazurek F. J., Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka, Lublin 2001;
Mazurek;J.F., Godność osoby ludzkiej jako wartość absolutna, w: Roczniki Nauk Prawnych, Lublin 1993;
Miler Zawodniak A., Teorie potrzeb jako współczesne teorie motywacji, w: Obronność. Zeszyty Naukowe 2012/4, s. 101-116;
Nikołajew J., Wolność sumienia i religii skazanych i tymczasowo aresztowanych, Lublin 2012;
Nowicki M. A., Komentarz do art. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, w: A. M. Nowicki, Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, WKP 2017 - http://lex.online.wolterskluwer.pl/ [dostęp 30.11.2017 r.];
Postulski K., Wykonalność orzeczeń karnych w aspekcie zasady humanitaryzmu i poszanowania godności ludzkiej skazanego, Palestra 2013/1-2, s. 155-167.
Sadowski M., Godność człowieka – aksjologiczna podstawa państwa i prawa, w: Studia Erasmiana Wratislaviensia - Wrocławskie Studia Erazmiańskie. Zeszyt naukowy studentów, doktorantów i pracowników Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007/1, s. 8-28;
Sobczak W., Komentarz do art. 10 Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, w: Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych. Komentarz red. R. Wieruszewski, Lex 2012 - http://lex.online.wolterskluwer.pl/ [dostęp: 29.11.2017 r.];
Szymański T., Migdał J., Prawo karne wykonawcze i polityka penitencjarna, Warszawa 2014;
Ściślicki p., Refleksja filozoficzna jako źródło współczesnego rozumienia godności człowieka i dyrektyw interpretacyjnych art. 30 Konstytucji RP, w: Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Humanistyczne, Nr specjalny 3 (2011/2), s. 243 – 268;
Trzódek J., Filozofie psychologii. Naturalistyczne i antynaturalistyczne podstawy psychologii współczesnej, Kraków 2006;
Wąsek A., Kodeks karny. Komentarz, t. 1, Gdańsk 1999;
Zoll A., Wymiar kary w aspekcie godności człowieka (w: ) Godność człowieka a prawa ekonomiczne i socjalne. Księga Jubileuszowa wydana w piętnastą rocznicę ustanowienia Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2003.
Bielecki, M. (2020). Ochrona godności osoby skazanej w prawie karnym wykonawczym. Wybrane aspekty. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 61(1), 159–178. https://doi.org/10.31743/zn.2018.61.1.159-178
Marek Bielecki
bieleckim@wp.pl
License
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
