Relationship between alternative dispute resolution methods and effectiveness of legal protection
Renata Świrgoń - Skok
Aneta Arkuszewska
Abstract
Even though it has not been explicitly articulated in the treaties, the principle of effectiveness plays an important role in the EU system of legal protection. The problem of their effectiveness may, obviously, be examined at the stage of creating the laws, yet this study focuses on selected aspects of effective protection of subjective rights. Private law cases may be handled not only by national judicial bodies, but also by courts of arbitration appointed for the purpose by the will of the parties involved. This is enabled by the principle of party autonomy, fundamental under private law, which in proceedings under civil law is expressed e.g. by the parties’ freedom to decide whether they will turn for protection to national court of law or will pursue their claims otherwise. Hence, in addition to its function as a body resolving disputes by means of adjudication, court of arbitration should settle the matters with the interested parties so that it becomes possible to reconcile differences between them, or at least to prevent further estrangement. Given the above, it is particularly important to ensure efficiency and effectiveness of proceedings held before courts of conciliation and to look at these issues in a broader context of civil proceedings. This mainly results from the fact that although arbitration system is not part of national jurisdiction, by acting in place of national courts of justice and providing legal protection, courts of arbitration perform tasks designated to the state, therefore their operation is sanctioned by the state. Consequently, numerous problems related to the course of proceeding before common courts of law can also be identified in arbitration procedures, even though the latter, having more flexibility, may apply a wider range of means to avoid the inefficiency and lack of effectiveness in their operations. It is obviously difficult to explicitly decide whether or not arbitration proceeding is effective as this depends on a number of factors, such as the composition of the arbitration court and nature of the specific case. Another matter of importance is the competence of the arbitration body in handling claims in civil proceedings. On the one hand it is important to define and apply optimum procedures in examining such cases under arbitration proceeding (to ensure rapid and fair settlement). Any related deficiencies, despite professional expertise of the arbiters, will be an impediment to effective legal protection for the party bringing their claim to arbitration court. On the other hand, it is crucial that the adjudicating panel applies adequate approach to the relevant matter, aiming at its amicable resolution and acting with due diligence. This was already the case in Roman law, because Roman legal concepts creatively adapted to the needs of the successive generations, are also applicable to challenges of the modern civil proceeding. This also relates to the need to ensure access to jurisdiction and to enforce the right of effective civil law procedure.
Keywords:
alternative dispute resolution methods, arbitration, request for arbitration, compromissum, effective legal protectionReferences
1. Korzan K, Arbitraż i postępowanie arbitrażowe, Warszawa 1980,
2. Bełdowski J., Sześciło S., Stan wymiaru sprawiedliwości w Polsce w świetle międzynarodowych badań porównawczych, http://www.monitorprawniczy.pl/index.php?mod=m_artykuly&cid=53&id=2613, 12.12.2010
3. Błaszczak Ł., Ludwik M., Sądownictwo polubowne (arbitraż), Warszawa 2007,
4. Broniewicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2008,
5. Budniak – Rogala A., Charakter prawny zapisu na sąd polubowny w postępowaniu cywilnym, Wrocław 2015,
6. Dalka S., Sądownictwo polubowne w PRL, Warszawa 1987,
7. Efektywność a sprawiedliwość, red. J. Wilkin, Warszawa 1997,
8. Ereciński T., K. Weitz, Efektywność ochrony prawnej udzielanej przez sądy w Polsce, "Przegląd Sądowy" 2005, nr 10,
9. Ereciński T., Weitz K., Sąd arbitrażowy, Warszawa 2008,
10. Flaga - Gieruszyńska K., Problem sprawności i efektywności postępowania arbitrażowego, "Kwartalnik ADR", 2011, nr 4(16),
11. Góra – Błaszczykowska A., Zasada równości stron w procesie cywilnym, Warszawa 2008, s. 51 i n.; J. Bodio, W. Graliński, Znaczenie zasady równouprawnienia stron w procesie cywilnym, "Studia Iuridica Lublinensia" 2016, t.. XXV, 1,
12. Heumann H., Seckel E., Handlexicion zu den Quellen des römischen Rechts, Graz 1958,
13. Jakubecki A., Naczelne zasady postępowania cywilnego w świetle nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, Czterdziestolecie kodeksu postępowania cywilnego. Zjazd katedr postępowania cywilnego w Zakopanem (7-9.10.2005r.), Kraków 2006,
14. Kąkolecki A., Praktyki arbitrażu, Księga pamiątkowa 60-lecia Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, red. J. Okolski, Warszawa 2010,
15. Kierczyński Z., Czy przedsiębiorcy powinni korzystać z sądownictwa polubownego?, Mediacja i arbitraż jako sposoby polubownego rozstrzygania sporów, red. D. Czura-Kalinowska, Poznań 2009,
16. Morek R., Mediacja i arbitraż. Art. 183 1 – 183 15, 1154 – 1217 KPC. Komentarz, Warszawa 2006 ,
17. Morek R., Wyrok sądu polubownego wydany na podstawie ugody stron. Zarys problematyki, Wokół problematyki orzeczeń, red. Ł. Błaszczak, Toruń 2007,
18. Mól A., Pojęcie i znaczenie alternatywnych metod rozstrzygania sporów (ADR), "Przegląd Prawa Handlowego" 2001, nr 12,
19. Nevai L., Efektywność a demokratyzm socjalistycznego procesu cywilnego, "Państwo i Prawo" 1973, nr 7,
20. Nowy słownik języka polskiego, red. E. Sobol, Warszawa 2003,
21. Rajski J., Nowe wyzwania wobec sądów arbitrażowych, "Przegląd Prawa Handlowego" 2001, nr 1,
22. Rajski J., Regulamin ADR Międzynarodowej Izby Handlowej z 2001 roku, "Przegląd Prawa Handlowego" 2001, nr 11,
23. Sawczuk M., O efektywności socjalistycznego postępowania cywilnego, "Studia Cywilistyczne" 1975, t. XXV–XXVI,
24. Skoczylas J. J., Charakter prawny zapisu na sąd polubowny a autonomia regulacji prawnej arbitrażu (po nowelizacji z 2005 roku), Księga pamiątkowa 60-lecia Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, red. J. Okolski, A. Całus, M. Pazdan, S. Sołtysiński, E. Wardyński, S. Włodyka, Warszawa 2010,
25. Sobolewski P., Mediacja w sprawach cywilnych, "Przegląd Prawa Handlowego" 2006, nr 2,
26. Sondel J., Szczególne rodzaje depozytu w prawie rzymskim, Kraków 1967,
27. Stelmach B., Brożek B., Dziesięć wykładów o ekonomii prawa, Kraków 2007,
28. Strumiłło T., Zasady postępowania arbitrażowego, ''Kwartalnik ADR" 2009, nr 3,
29. Tomaszewski M., Skuteczność ochrony prawnej przed sądami polubownym. Doświadczenia polskie, "Przegląd Sądowy" 2006, nr 1,
30. Tomaszewski M., Umowa o arbitraż, System Prawa Handlowego. Arbitraż handlowy. red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 8, Warszawa 2010,
31. Wach A., Alternatywne formy rozwiązywania sporów sportowych, Warszawa 2005,
32. Wardyński T., Kilka uwag o istocie arbitrażu, Księga pamiątkowa 60-lecia Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, red. J. Okolski, Warszawa 2010,
33. Weitz K., Sądownictwo polubowne a sądownictwo państwowe, "Przegląd Sądowy" 2007, nr 3,
34. Wengerek E., Zasada równości stron w procesie cywilnym, "Państwo i Prawo" 1955, z. 11,
35. Wojciechowski B., Rozpoznanie sprawy w rozsądnym terminie. Uwagi na tle tworzenia europejskiego kodeksu postępowania cywilnego i orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Teoretycznoprawne problemy integracji europejskiej, red. L. Leszczyński, Lublin 2004,
36. Zedler F., Zapis na sąd polubowny, Umowy w obrocie gospodarczym, red. A. Koch, J. Napierała, Warszawa 2006,
37. Żołnierczuk M., Rzymskie sądownictwo polubowne (okres przedklasyczny i klasyczny), Lublin 1978, ,
Orzecznictwo:
1. Orzeczenie 222/84 Marguerite Johnston υ. Chief Constable of the Royal Ulster Constabulary [1986] ECR 1651, pkt 14
2. Orzeczenie 222/84 Marguerite Johnston υ. Chief Constable of the Royal Ulster Constabulary [1986] ECR 1651, pkt 14
Akty prawne:
1. Ustawa z dnia 17.11.1964r., - Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. z 2016, poz. 1822 ze zm.).
2. Ustawa z dnia 23.09.2016r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich (Dz. U. z 2016r., poz. 1823)
License
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
