MARRIAGE AND FAMILY IN THE PERCEPTION OF THE POLISH PEOPLE. A SOCIOLOGICAL ANALYSIS
Janusz Mariański
Abstract
The article primarily concerns the perception of marriage and family life among both young and adult Polish people. We focus on family consciousness or the pro-family ideology, recognized values and pro-family norms. The subjective and conscious dimension of marriage and family life is conditioned by a variety of references in the macro and microstructure. However, marriage and family life as such also affects the attitudes and behavior of people, especially family members. Our study shows that about 25% of young people in Poland approve of the values and norms of Catholic ethics of marriage and family; about 50% take a selective attitude, and about 25% have completely departed from Catholic morality. With regard to the entire Polish society, acceptance of these values and norms stands at about 40%; partial approval and partial disapproval (a selective attitude) – 40%, and total disapproval – 20%. The approval of the pro-family values and norms among practicing Catholics only, would come out to be, at least, 5% greater.
Keywords:
marriage and family, moral values and norms, pro-family awareness, in vitro fertilizationReferences
Adamczyk G., Kondycja moralna społeczeństwa polskiego w świetle wyników badań socjologicznych, w: Sprawności moralne w wychowaniu – wyzwania i rzeczywistość, red. I. Jazukiewicz, E. Kwiatkowska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2012, s. 111–143.
Baniak J., Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży gimnazjalnej na tle kryzysu jej tożsamości osobowej. Studium socjologiczne, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2010.
Biernat T., Dyczewski L., Sobierajski P., Szulich-Kałuża J., Wyobrażenia młodzieży w Polsce o małżeństwie, „Paedagogia Christiana” 2007, nr 1, s. 137–155.
Boguszewski R., Kontrowersje wokół różnych zjawisk dotyczących życia małżeńskiego i rodzinnego, Komunikat z badań CBOS nr 54/2008, Warszawa 2008.
Boguszewski R., Rodzina – jej współczesne znaczenie i rozumienie, Komunikat z badań CBOS” CBOS nr 33/2013,
Warszawa 2013. Boguszewski R., (Nie) religijna moralność katolików w Polscei, „Zeszyty Naukowe KUL” 2014, 54, nr 1. Boguszewski R., Religijność a zasady moralne, Komunikat z badań CBOS nr 15/2014, Warszawa 2014.
Boguszewski R., Opinie o dopuszczalności stosowania zapłodnienia in vitro, Komunikat z badań CBOS nr 96/2015, Warszawa 2015.
Boguszewski R., Feliksiak M., Gwiazda M., Kalka J., Młodzież o sobie: wartości, obyczajowość, grupy odniesienia, w: Młodzież 2013. Opinie i Diagnozy nr 28, red. M. Grabowska, J. Kalka, Warszawa 2014, s. 112–159.
Bruce S., Socjologia. Bardzo krótkie wprowadzenie, tłum. M. Stopa, Wydawca Prószyński i S-ka, Warszawa 2000.
Budzyńska E., Rodzina jako wartość? Dylematy socjologa, w: Rodzina jako wartość: wzory – modele – redefinicje, red. W. Muszyński, Wydawnictwo Adam Marszałek. Toruń 2015, s. 21–37.
Czapiński J., Indywidualna jakość i styl życia, w: Diagnoza Społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, red. J. Czapiński, T. Panek, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2015, s. 183–313.
Donati P. [wystąpienie dyskusyjne], w: Rodzina we współczesnej Europie. Rola Kościoła katolickiego w procesie integracji europejskiej, red. R. Budnik, M. Góra, Wydawnictwo „Wokół nas”, Gliwice 2014, s. 135–140.
Dyczewski L., Rodzina, społeczeństwo, państwo, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1994.
Dyczewski L., Wyobrażenia młodzieży o małżeństwie i rodzinie pomiędzy tradycją a nowoczesnością, Wydawnictwo KUL, Lublin 2009.
Guzik A., Marzęcki R., Stach Ł., Pokolenie ’89. Aksjologia i aktywność młodych Polaków, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2015.
Hipsz N., Prawo a moralność – opinie o zachowaniach kontrowersyjnych społecznie, Komunikat z badań CBOS nr 153/2014, Warszawa 2014.
Hipsz N., Społeczne oceny alternatyw życia małżeńskiego, Komunikat z badań CBOS nr 32/2013, Warszawa 2013.
Jaguś I., Plany matrymonialne młodzieży akademickiej w Lublinie, „Małżeństwo i Rodzina” 2005, 4, nr 1–2, s. 65–68.
Jaguś I., Małżeństwo w opinii lubelskich studentów, w: Moralność współczesnego społeczeństwa polskiego. Założenia i rzeczywistość, red. J. Baniak, Redakcja Wydawnictw UAM – Wydział Teologiczny, Poznań 2008, s. 155–167.
Jasińska-Kania A., Orientacje aksjologiczne Polaków na tle europejskim, w: Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowania społeczne, red. A. Kojder, Wydawnictwo WAM. Komitet Socjologii PAN, Kraków 2007, s. 111–131.
Jasińska-Kania A., Dynamika zmian wartości Polaków na tle europejskim: EVS 1990 – 1999 – 2008, w: Polska po 20 latach wolności, red. M. Bucholc, S. Mandes, T. Szawiel, J. Wawrzyniak, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, s. 225–239.
Jasińska-Kania A., Zmiany wartości Polaków a proces transformacji, europeizacji i globalizacji, w: Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, red. A. Jasińska-Kania, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2012, s. 318–341.
Jasińska-Kania A., Przemiany wartości Polaków, „Instytut Idei” 2014, nr 5, s. 52–58. Kamiński K., Wpływ religijności narzeczonych na poglądy dotyczące regulacji poczęć i przerywania ciąży, „Rocznik Teologii Katolickiej” 2014, T. 13, nr 2, s. 101–114.
Kamiński K., Małżeństwo i rodzina w świadomości nupturientów. Studium socjologiczne, Lublin, 2015 (mps pracy doktorskiej).
Komorska-Pudło M., Psychospołeczne uwarunkowania postaw młodzieży wobec seksualności, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2015.
Kowalczuk K., Cele i dążenia życiowe Polaków, Komunikat z badań CBOS nr 161/2010, Warszawa 2010.
Kozak J., Dzieci postmoderny? Studium socjologiczne nad religijnością studentów, Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, Sandomierz 2014.
Kozak J., Małżeństwo i rodzina w świadomości nupturientów w Polsce i Wielkiej Brytanii. Studium socjologiczne na 120-lecie istnienia Polskiej Misji Katolickiej Anglii i Walii, Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, Lublin 2015.
Kwak A., Od i do małżeństwa i rodziny: „czas” rodziny – „czas” jednostki, w: Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę, red. A. Kwak, M. Bieńko, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012, s. 39–60.
Kwak A., Współczesny świat zmian – alternatywy dla małżeństwa, w: Kobiety i mężczyźni w „postrodzinnym” świecie, red. E. Paprzycka, J. Czerniecka, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014, s. 5–19.
Lewicka M., Wzory życiowe studentów. Małżeństwo – rodzina – formy alternatywne, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2014.
Lewicka M., Rodzina nadal wartością najwyższą? Kierunki przemian współczesnej rodziny, w: Rodzina jako wartość: wzory – modele – redefinicje, red. W. Muszyński. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015 s. 38–49.
Majchrzak K., Kiełtyka E., Krzysiak Sz., Kobiela K., Materek M., Postawy społeczne i obyczajowe studentów Instytutu Politologii, w: Kim jesteśmy? Studenci Instytutu Politologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie w świetle badań ankietowych, red. R. Marzęcki, Ł. Stach, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2011, s. 92–116.
Mariański J., Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży maturalnej – stabilność i zmiana, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
Marody M., Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2014.
„Relatio Synodi” III Nadzwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów: „Wyzwania duszpasterskie dla rodziny w kontekście nowej ewangelizacji” (5–19 października 2014 r.), „Wiadomości KAI” 2014, nr 44, s. 14–22.
Rola M., Świadomość moralna maturzystów lubelskich, w: Religijne wymiary życia społecznego, red. H. Mielicka-Pawłowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce 2013, s. 193–207.
Skoczylas K., Młodzież wiejska Kujaw Wschodnich wobec wybranych wartości moralnych, „Ateneum Kapłańskie” 2015, 164, nr 3, s. 536–551.
Sowa-Behtane E., Młodzież ponowoczesna, Wydawnictwo WAM, Kraków 2015, s. 71–77. Styk J., Role społeczne rodziny. Refleksje socjologiczne, „Twórczość Ludowa” 1996, nr 4, s. 9–10.
Szafraniec K., Młodzi 2011, Wydawca: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa 2011.
Święs K., Obraz współczesnej młodzieży w Polsce, „Warszawskie Studia Pastoralne” 2014, 9, nr 2, s. 33–54.
Tułowiecki D., Bez Boga, Kościoła i zasad? Studium socjologiczne nad religijnością młodzieży, Wydawnictwo PETRUS, Kraków 2012.
Tyszka Z., System metodologiczny wieloaspektowy integralnej analizy życia rodzinnego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.
Więckiewicz B., Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży akademickiej. Stacjonarni studenci dziennikarstwa UKSW i UW (w druku).
Wyniki badania „Aktualne problemy i wydarzenia” (nr 289). Komunikat z badań CBOS (do użytku wewnętrznego), Warszawa 2014.
Wyniki badania „Aktualne problemy i wydarzenia” (nr 305). Komunikat z badań CBOS (do użytku wewnętrznego), Warszawa 2015.
Zieliński J., Działalność resocjalizacyjna Ochotniczych Hufców Pracy w kontekście świadomości istotnych obowiązków małżeńskich młodzieży OHP, w: Rodzina jako wartość: wzory – modele – redefinicje, red. W. Muszyński, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015, s. 227–245.
Baniak J., Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży gimnazjalnej na tle kryzysu jej tożsamości osobowej. Studium socjologiczne, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2010.
Biernat T., Dyczewski L., Sobierajski P., Szulich-Kałuża J., Wyobrażenia młodzieży w Polsce o małżeństwie, „Paedagogia Christiana” 2007, nr 1, s. 137–155.
Boguszewski R., Kontrowersje wokół różnych zjawisk dotyczących życia małżeńskiego i rodzinnego, Komunikat z badań CBOS nr 54/2008, Warszawa 2008.
Boguszewski R., Rodzina – jej współczesne znaczenie i rozumienie, Komunikat z badań CBOS” CBOS nr 33/2013,
Warszawa 2013. Boguszewski R., (Nie) religijna moralność katolików w Polscei, „Zeszyty Naukowe KUL” 2014, 54, nr 1. Boguszewski R., Religijność a zasady moralne, Komunikat z badań CBOS nr 15/2014, Warszawa 2014.
Boguszewski R., Opinie o dopuszczalności stosowania zapłodnienia in vitro, Komunikat z badań CBOS nr 96/2015, Warszawa 2015.
Boguszewski R., Feliksiak M., Gwiazda M., Kalka J., Młodzież o sobie: wartości, obyczajowość, grupy odniesienia, w: Młodzież 2013. Opinie i Diagnozy nr 28, red. M. Grabowska, J. Kalka, Warszawa 2014, s. 112–159.
Bruce S., Socjologia. Bardzo krótkie wprowadzenie, tłum. M. Stopa, Wydawca Prószyński i S-ka, Warszawa 2000.
Budzyńska E., Rodzina jako wartość? Dylematy socjologa, w: Rodzina jako wartość: wzory – modele – redefinicje, red. W. Muszyński, Wydawnictwo Adam Marszałek. Toruń 2015, s. 21–37.
Czapiński J., Indywidualna jakość i styl życia, w: Diagnoza Społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, red. J. Czapiński, T. Panek, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2015, s. 183–313.
Donati P. [wystąpienie dyskusyjne], w: Rodzina we współczesnej Europie. Rola Kościoła katolickiego w procesie integracji europejskiej, red. R. Budnik, M. Góra, Wydawnictwo „Wokół nas”, Gliwice 2014, s. 135–140.
Dyczewski L., Rodzina, społeczeństwo, państwo, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1994.
Dyczewski L., Wyobrażenia młodzieży o małżeństwie i rodzinie pomiędzy tradycją a nowoczesnością, Wydawnictwo KUL, Lublin 2009.
Guzik A., Marzęcki R., Stach Ł., Pokolenie ’89. Aksjologia i aktywność młodych Polaków, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2015.
Hipsz N., Prawo a moralność – opinie o zachowaniach kontrowersyjnych społecznie, Komunikat z badań CBOS nr 153/2014, Warszawa 2014.
Hipsz N., Społeczne oceny alternatyw życia małżeńskiego, Komunikat z badań CBOS nr 32/2013, Warszawa 2013.
Jaguś I., Plany matrymonialne młodzieży akademickiej w Lublinie, „Małżeństwo i Rodzina” 2005, 4, nr 1–2, s. 65–68.
Jaguś I., Małżeństwo w opinii lubelskich studentów, w: Moralność współczesnego społeczeństwa polskiego. Założenia i rzeczywistość, red. J. Baniak, Redakcja Wydawnictw UAM – Wydział Teologiczny, Poznań 2008, s. 155–167.
Jasińska-Kania A., Orientacje aksjologiczne Polaków na tle europejskim, w: Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowania społeczne, red. A. Kojder, Wydawnictwo WAM. Komitet Socjologii PAN, Kraków 2007, s. 111–131.
Jasińska-Kania A., Dynamika zmian wartości Polaków na tle europejskim: EVS 1990 – 1999 – 2008, w: Polska po 20 latach wolności, red. M. Bucholc, S. Mandes, T. Szawiel, J. Wawrzyniak, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, s. 225–239.
Jasińska-Kania A., Zmiany wartości Polaków a proces transformacji, europeizacji i globalizacji, w: Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, red. A. Jasińska-Kania, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2012, s. 318–341.
Jasińska-Kania A., Przemiany wartości Polaków, „Instytut Idei” 2014, nr 5, s. 52–58. Kamiński K., Wpływ religijności narzeczonych na poglądy dotyczące regulacji poczęć i przerywania ciąży, „Rocznik Teologii Katolickiej” 2014, T. 13, nr 2, s. 101–114.
Kamiński K., Małżeństwo i rodzina w świadomości nupturientów. Studium socjologiczne, Lublin, 2015 (mps pracy doktorskiej).
Komorska-Pudło M., Psychospołeczne uwarunkowania postaw młodzieży wobec seksualności, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2015.
Kowalczuk K., Cele i dążenia życiowe Polaków, Komunikat z badań CBOS nr 161/2010, Warszawa 2010.
Kozak J., Dzieci postmoderny? Studium socjologiczne nad religijnością studentów, Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, Sandomierz 2014.
Kozak J., Małżeństwo i rodzina w świadomości nupturientów w Polsce i Wielkiej Brytanii. Studium socjologiczne na 120-lecie istnienia Polskiej Misji Katolickiej Anglii i Walii, Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, Lublin 2015.
Kwak A., Od i do małżeństwa i rodziny: „czas” rodziny – „czas” jednostki, w: Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę, red. A. Kwak, M. Bieńko, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012, s. 39–60.
Kwak A., Współczesny świat zmian – alternatywy dla małżeństwa, w: Kobiety i mężczyźni w „postrodzinnym” świecie, red. E. Paprzycka, J. Czerniecka, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014, s. 5–19.
Lewicka M., Wzory życiowe studentów. Małżeństwo – rodzina – formy alternatywne, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2014.
Lewicka M., Rodzina nadal wartością najwyższą? Kierunki przemian współczesnej rodziny, w: Rodzina jako wartość: wzory – modele – redefinicje, red. W. Muszyński. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015 s. 38–49.
Majchrzak K., Kiełtyka E., Krzysiak Sz., Kobiela K., Materek M., Postawy społeczne i obyczajowe studentów Instytutu Politologii, w: Kim jesteśmy? Studenci Instytutu Politologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie w świetle badań ankietowych, red. R. Marzęcki, Ł. Stach, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2011, s. 92–116.
Mariański J., Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży maturalnej – stabilność i zmiana, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
Marody M., Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2014.
„Relatio Synodi” III Nadzwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów: „Wyzwania duszpasterskie dla rodziny w kontekście nowej ewangelizacji” (5–19 października 2014 r.), „Wiadomości KAI” 2014, nr 44, s. 14–22.
Rola M., Świadomość moralna maturzystów lubelskich, w: Religijne wymiary życia społecznego, red. H. Mielicka-Pawłowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce 2013, s. 193–207.
Skoczylas K., Młodzież wiejska Kujaw Wschodnich wobec wybranych wartości moralnych, „Ateneum Kapłańskie” 2015, 164, nr 3, s. 536–551.
Sowa-Behtane E., Młodzież ponowoczesna, Wydawnictwo WAM, Kraków 2015, s. 71–77. Styk J., Role społeczne rodziny. Refleksje socjologiczne, „Twórczość Ludowa” 1996, nr 4, s. 9–10.
Szafraniec K., Młodzi 2011, Wydawca: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa 2011.
Święs K., Obraz współczesnej młodzieży w Polsce, „Warszawskie Studia Pastoralne” 2014, 9, nr 2, s. 33–54.
Tułowiecki D., Bez Boga, Kościoła i zasad? Studium socjologiczne nad religijnością młodzieży, Wydawnictwo PETRUS, Kraków 2012.
Tyszka Z., System metodologiczny wieloaspektowy integralnej analizy życia rodzinnego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.
Więckiewicz B., Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży akademickiej. Stacjonarni studenci dziennikarstwa UKSW i UW (w druku).
Wyniki badania „Aktualne problemy i wydarzenia” (nr 289). Komunikat z badań CBOS (do użytku wewnętrznego), Warszawa 2014.
Wyniki badania „Aktualne problemy i wydarzenia” (nr 305). Komunikat z badań CBOS (do użytku wewnętrznego), Warszawa 2015.
Zieliński J., Działalność resocjalizacyjna Ochotniczych Hufców Pracy w kontekście świadomości istotnych obowiązków małżeńskich młodzieży OHP, w: Rodzina jako wartość: wzory – modele – redefinicje, red. W. Muszyński, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015, s. 227–245.
Mariański, J. (2020). MAŁŻEŃSTWO I RODZINA W ŚWIADOMOŚCI POLAKÓW – ANALIZA SOCJOLOGICZNA. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 58(4), 77–103. Retrieved from https://czasopisma.kul.pl/index.php/znkul/article/view/11404
Janusz Mariański
januszm@kul.lublin.pl
License
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
