EVOLUTIONISTIC THEORY OF CULTURE IN SOCIAL ANTHROPOLOGY

Wojciech Daszkiewicz





Abstract

The evolutionism was the first attempt to synthesize and build theory of the culture in cultural anthropology as a science. Later generations refer to this theoretical direction by making adjustments and  additions. Evolutionists have given first attempt of theoretical approach. They envisioned the unity  of human psyche and using comparative studies. They have developed a conceptual apparatus, which  entered into the composition of each anthropologist (endo-and egzogamia, totemism, tabu, animism,  mana, etc.). Today the evolutionism is rather a history of cultural anthropology.

Keywords:

cultural evolution, cultural relic, exogamy, taboo, totemism, theory of culture

Bachofen J.J., Das Mutterrecht: eine Untersuchung über die Gynaikokratie der alten Welt nach ihrer religiösen und rechtlichen Natur, Stuttgart 1861.
Bachofen J.J., Matriarchat, Studium na temat ginajkokracji świata starożytnego podług natury religijnej i prawnej, tłum. R. Reszke, Warszawa 2007.
Bastian A., Ethnische Elementargedanken in der Lehre vom Menschen, Berlin 1896.
Barnard A., Antropologia. Zarys teorii i historii, przeł. S. Szymański, Warszawa 2006.
Chmielewski P., Kultura i ewolucja, Warszawa 1988.
Frazer J.G., Złota gałąź, przeł. H. Krzeczkowski, Warszawa 1978.
Gładkowski K., Etnologia. Koncepcja teoretyczno-metodologiczna Stanisława Poniatowskiego 1884–1945, Olsztyn 2001.
Graebner F., Methode der Ethnologie, Heidelberg 1911.
Gruchoła M., Kultura w ujęciu socjologicznym, „Roczniki Kulturoznawcze” 1 (2010), s. 95–113.
Krawczak E., Antropologia kulturowa. Klasyczne kierunki, szkoły i orientacje, Lublin 2007.
Lowie R.H., The History of Ethnological Theory, New York 1937.
Mach Z., Metoda intensywnych badań terenowych w historii antropologii społecznej, w: Antropologia społeczna Bronisława Malinowskiego, red. M. Flis, A. Paluch, Warszawa 1985, s. 34–49.
Malinowski B., Kultura, tłum. A. Waligórski, w: A. Paluch, Malinowski, Warszawa 1981.
Malinowski B., Szkice z teorii kultury, tłum. H. Buczyńska, H. Stasiak, T. Święcka, Warszawa 1958.
Malinowski B., Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji. Miłość, małżeństwo i życie rodzinne u krajowców z Wysp Trobrianda Brytyjskiej Nowej Gwinei, tłum. J. Chałasiński, A. Waligórski, (Dzieła, t. 2), Warszawa 1980.
McLennan J.F., Primitive Marriage, An Inquiry into the Origin of the Form of Capture in Marriage Ceremonies, Edinburgh 1865.
Morgan L.H., Społeczeństwo pierwotne, czyli badanie postępu ludzkiego od dzikości, poprzez barbarzyństwo do cywilizacji, tłum. A. Bąkowska, Warszawa 1887.
Morgan L.H., Liga Ho-de’no-sau-nee, czyli Irokezów, tłum. B. Hlebowicz, Kęty 2011.
Nowicka E., Głowacka-Grajper M., Słowo wstępne, w: Świat człowieka – świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii, red. E. Nowicka, M. Głowacka-Grajper, Warszawa 2009, s. 9–67.
Olszewska-Dyoniziak B., Bronisław Malinowski twórca nowoczesnej antropologii społecznej, Zielona Góra 1996.
Paluch A., Mistrzowie antropologii społecznej, Warszawa 1991. Poniatowski S., O metodzie historycznej w etnologii i znaczeniu jej wyników dla historii, „Przegląd Historyczny” 21 (1917–1918), s. 303–319.
Poniatowski S., Semantyka zagadnień i kierunków socjologicznych, „Przegląd Filozoficzny” 25 (1922), s. 157–183.
Powell J.W., Sketch of Lewis H. Morgan, President of the American Association for the Advancement of Science, „The Popular Science Monthly” 18 (1880), s. 114–121.
Radziszewski I., Geneza religii w świetle nauki i filozofii, Włocławek 1911. Schmidt W., Die kulturhistorische Methode in der Ethnologie, „Anthropos” 6 (1911), s. 1010–1036.
Schmidt W., Der Ursprung der Gottesidee. Eine historisch-kritische und positive Studie, Bd. 1, Münster 1912.
Schmidt W., Handbuch der vergleichenden Religionsgeschichte; Handbuch der Methode der kulturhistorischen Ethnologie, Münster 1937.
Tooker E., Lewis H. Morgan on Iroquois Material Culture, Tuscon-London 1994. Tylor E.B., Antropologia. Wstęp do badania człowieka i cywilizacji, tłum A. Bąkowska, Warszawa 1889.
Tylor E.B., Cywilizacja pierwotna. Badania rozwoju mitologji, filozofji, wiary, mowy, sztuki i zwyczajów, t. 1, tłum. Z.A. Kowerska, Warszawa 1896.
Waligórski A., Antropologiczna koncepcja człowieka, Warszawa 1973.

Published
2020-11-17


Daszkiewicz, W. (2020). EWOLUCJONISTYCZNA TEORIA KULTURY W ANTROPOLOGII SPOŁECZNEJ. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 58(3), 69–84. Retrieved from https://czasopisma.kul.pl/index.php/znkul/article/view/11423

Wojciech Daszkiewicz 



License

This is an open access journal.

Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence

The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence

For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.