AXIOLOGY OF LIBERAL AND COMMUNITARIAN VISIONS OF CIVIC SOCIETY SEEN FROM THE PERSPECTIVE OF ALFRED SCHUTZ'S CONCEPTION OF MOTIVES FOR ACTION
Wioletta Szymczak
Abstract
The aim of the article is to analyze the axiological foundations and purposes of social engagement in two directions in the reflection on civil society: the republican and liberal. The article seeks to answer the questions: what ideas of motives of contextual and goal-oriented citizen actions emerge from these two concepts of civil society? What values would create the constitutive elements of potential motives relating to the past as well as the objectives of the action in these discussed trends? What values would point to the goal of citizen engagement in a certain type of society? The analysis has been performed from the perspective and application of the concepts of sociology of understanding, and in particular Alfred Schütz’s concept of motivation to act. This discussion is supplemented with the specifics of civil societies in post-communist countries.
Keywords:
civil society, motivations to act, axiological bases for action, sociology of understanding, axiological vacuumReferences
Blumer H., Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda, tłum. G. Woroniecka, Kraków 2007. de Tocqueville A., O demokracji w Ameryce, t. 1–2, przekł. B. Janicka, M. Król, Warszawa-Kraków 1996.
Dziubka K., Teoria demokratycznej obywatelskości – zarys problemu, w: Społeczeństwo obywatelskie, red. W. Bokajło, K. Dziubka, Wrocław 2001, s. 85–130. Galston W.A., Cele liberalizmu, tłum. A. Pawelec, Kraków-Warszawa 1999.
Gauthier D., Liberalne indywiduum, w: Komunitarianie. Wybór tekstów, tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka, red. P. Śpiewak, Warszawa 2004, s. 115–129.
Gawkowska A., Biorąc wspólnotę poważnie? Komunitarystyczne krytyki liberalizmu, Warszawa 2004.
Gebhard J., Michael Walzer: Radikaler Dissentier und demokratischer Sozialist, w: Freiheit, soziale Guter und Gerechtigkeit. Michaels Walzers Staats- und Gesellschaftsverständnis, hrsg. K.H. Nusser, Baden-Baden 2012, s. 31–56.
Gliński P., Idealna wizja polskiego sektora obywatelskiego. Jak mogłoby być i dlaczego tak nie jest?, „Trzeci Sektor” 2012 (wiosna), nr 26, s. 8–21.
Holmes S., Anatomia antyliberalizmu, Kraków-Warszawa 1998.
Kaiser A., Der Kommunitarismus und seine Rezeption in Deutschland, Göttingen 2008, s. 151–152.
Knoblauch H., Phänomenologische Soziologie, w: Handbuch Soziologische Theorien, Wiesbaden 2009, s. 299–322.
Kowalczyk S., Liberalizm i jego filozofia, Katowice 1995.
Krasnodębski Z., Rozumienie ludzkiego zachowania. Rozważania o filozoficznych podstawach nauk humanistycznych i społecznych, Warszawa 1986.
Kymlicka W., Współczesna filozofia polityczna, tłum. A. Pawelec, Kraków-Warszawa 1998.
Macedo S., Cnoty liberalne, tłum. G. Łuczkiewicz, Kraków 1995.
MacIntyre A., Czy patriotyzm jest cnotą?, w: Komunitarianie. Wybór tekstów, tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka, red. P. Śpiewak, Warszawa 2004, s. 285–304.
MacIntyre A., Dziedzictwo cnoty, tłum. A. Chmielewski, Warszawa 1996.
MacIntyre A., Etyka i polityka, tłum. A. Chmielewski, Warszawa 2009.
Mandes S., Świat przeżywany w socjologii, Warszawa 2012.
Mariański J., Socjologia moralności, Lublin 2006.
Nowak S., System wartości społeczeństwa polskiego, „Studia Socjologiczne” 1979, nr 4, s. 155–172.
Pietrzyk-Reeves D., Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła, Wrocław 2004.
Sandel M.J., Republika proceduralna i nieuwarunkowana jaźń, w: Komunitarianie. Wybór tekstów, tłum. P. Rymarczyk,T. Szubka, red. P. Śpiewak, Warszawa 2004, s. 71–90.
Schütz A., Fenomenologia i nauki społeczne, w: Fenomenologia i socjologia. Zbiór tekstów, red. Z. Krasnodębski, Warszawa 1989,
Schütz A., O wielości światów, tłum. B. Jabłońska, Kraków 2008.
Schütz A., Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania, w: Kryzys i schizma 1. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, red. E. Mokrzycki, Warszawa 1984, s. 137–192.
Schütz A., Świat społeczny i teoria działania społecznego, w: Metodologiczne podstawy socjologii. Wybór tekstów, tłum. i red. P. Sztompka, Kraków 1980, s. 158. Siciński A., Europejskie społeczeństwo obywatelskie: instytucje i kultura, w: Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: III sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie, red. P. Gliński, B. Lewenstein, A. Siciński, Warszawa 2004, s. 15–24.
Steinert H., Die Reise nach Amerika, damals und heute. Tocquevilles Forschungsprogrammund kulturindustrielle Politik, „Berliner Journal für Soziologie” 2005, nr 4, s. 541–550.
Szacki J., Historia myśli socjologicznej. Wydanie nowe, Warszawa 2002.
Szacki J., Wstęp. Powrót idei społeczeństwa obywatelskiego, w: Ani książę, ani kupiec, obywatel, red. J. Szacki, Kraków-Warszawa 1997, s. 56–57.
Szahaj A., Jednostka czy wspólnota? Spór liberałów z komunitarianami a „sprawa polska”, Warszawa 2000.
Świda-Ziemba H., Człowiek wewnętrznie zniewolony. Mechanizmy i konsekwencje minionej formacji – analiza psychosocjologiczna, Warszawa 1997.
Taylor Ch., Jak wiele wspólnoty potrzeba w demokracji, w: Wspólnotowość wobec wyzwań liberalizmu, red. T. Buksiński, Poznań 1995, s. 51–66.
Taylor Ch., Nieporozumienia wokół debaty liberalno-komunitariańskiej, w: Komunitarianie. Wybór tekstów, tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka, red. P. Śpiewak, Warszawa 2004, s. 37–69.
Tracz-Tryniecki M., Myśl polityczna i prawna Alexisa de Tocqueville, Kraków 2009. Walzer M., Komunitariańska krytyka liberalizmu, w: Komunitarianie. Wybór tekstów, tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka, red. P. Śpiewak, Warszawa 2004, s. 91–113.
Walzer M., Polityka i namiętność. O bardziej egalitarny liberalizm, przekł. H. Jankowska, Warszawa 2006.
Walzer M., Spór o społeczeństwo obywatelskie, w: Ani książę, ani kupiec, obywatel, red. J. Szacki, Kraków-Warszawa 1997, s. 84–106.
Wnuk-Lipiński E., Meandry formowania się społeczeństwa obywatelskiego w Europie Środkowej i Wschodniej, „Chrześcijaństwo – Świat – Polityka” 2007, nr 1 (2), s. 13–14.
Wnuk-Lipiński E., Socjologia życia publicznego, Warszawa 2005.
Zemło M., Socjologia wiedzy w tradycji interakcyjno-fenomenologicznej, Lublin 2003.
Ziółkowski M., Znaczenie, interakcja, rozumienie: studium z symbolicznego interakcjonizmu i socjologii fenomenologicznej jako wersji socjologii humanistycznej, Warszawa 1981.
Ziółkowski M., Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego, Poznań 2000.
Znaniecki F., Fakty i przedmioty kulturowe, w: Socjologia. Lektury, red. P. Sztompka, M.Kucia, Kraków 2006, s. 60–70.
Dziubka K., Teoria demokratycznej obywatelskości – zarys problemu, w: Społeczeństwo obywatelskie, red. W. Bokajło, K. Dziubka, Wrocław 2001, s. 85–130. Galston W.A., Cele liberalizmu, tłum. A. Pawelec, Kraków-Warszawa 1999.
Gauthier D., Liberalne indywiduum, w: Komunitarianie. Wybór tekstów, tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka, red. P. Śpiewak, Warszawa 2004, s. 115–129.
Gawkowska A., Biorąc wspólnotę poważnie? Komunitarystyczne krytyki liberalizmu, Warszawa 2004.
Gebhard J., Michael Walzer: Radikaler Dissentier und demokratischer Sozialist, w: Freiheit, soziale Guter und Gerechtigkeit. Michaels Walzers Staats- und Gesellschaftsverständnis, hrsg. K.H. Nusser, Baden-Baden 2012, s. 31–56.
Gliński P., Idealna wizja polskiego sektora obywatelskiego. Jak mogłoby być i dlaczego tak nie jest?, „Trzeci Sektor” 2012 (wiosna), nr 26, s. 8–21.
Holmes S., Anatomia antyliberalizmu, Kraków-Warszawa 1998.
Kaiser A., Der Kommunitarismus und seine Rezeption in Deutschland, Göttingen 2008, s. 151–152.
Knoblauch H., Phänomenologische Soziologie, w: Handbuch Soziologische Theorien, Wiesbaden 2009, s. 299–322.
Kowalczyk S., Liberalizm i jego filozofia, Katowice 1995.
Krasnodębski Z., Rozumienie ludzkiego zachowania. Rozważania o filozoficznych podstawach nauk humanistycznych i społecznych, Warszawa 1986.
Kymlicka W., Współczesna filozofia polityczna, tłum. A. Pawelec, Kraków-Warszawa 1998.
Macedo S., Cnoty liberalne, tłum. G. Łuczkiewicz, Kraków 1995.
MacIntyre A., Czy patriotyzm jest cnotą?, w: Komunitarianie. Wybór tekstów, tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka, red. P. Śpiewak, Warszawa 2004, s. 285–304.
MacIntyre A., Dziedzictwo cnoty, tłum. A. Chmielewski, Warszawa 1996.
MacIntyre A., Etyka i polityka, tłum. A. Chmielewski, Warszawa 2009.
Mandes S., Świat przeżywany w socjologii, Warszawa 2012.
Mariański J., Socjologia moralności, Lublin 2006.
Nowak S., System wartości społeczeństwa polskiego, „Studia Socjologiczne” 1979, nr 4, s. 155–172.
Pietrzyk-Reeves D., Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła, Wrocław 2004.
Sandel M.J., Republika proceduralna i nieuwarunkowana jaźń, w: Komunitarianie. Wybór tekstów, tłum. P. Rymarczyk,T. Szubka, red. P. Śpiewak, Warszawa 2004, s. 71–90.
Schütz A., Fenomenologia i nauki społeczne, w: Fenomenologia i socjologia. Zbiór tekstów, red. Z. Krasnodębski, Warszawa 1989,
Schütz A., O wielości światów, tłum. B. Jabłońska, Kraków 2008.
Schütz A., Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania, w: Kryzys i schizma 1. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, red. E. Mokrzycki, Warszawa 1984, s. 137–192.
Schütz A., Świat społeczny i teoria działania społecznego, w: Metodologiczne podstawy socjologii. Wybór tekstów, tłum. i red. P. Sztompka, Kraków 1980, s. 158. Siciński A., Europejskie społeczeństwo obywatelskie: instytucje i kultura, w: Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: III sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie, red. P. Gliński, B. Lewenstein, A. Siciński, Warszawa 2004, s. 15–24.
Steinert H., Die Reise nach Amerika, damals und heute. Tocquevilles Forschungsprogrammund kulturindustrielle Politik, „Berliner Journal für Soziologie” 2005, nr 4, s. 541–550.
Szacki J., Historia myśli socjologicznej. Wydanie nowe, Warszawa 2002.
Szacki J., Wstęp. Powrót idei społeczeństwa obywatelskiego, w: Ani książę, ani kupiec, obywatel, red. J. Szacki, Kraków-Warszawa 1997, s. 56–57.
Szahaj A., Jednostka czy wspólnota? Spór liberałów z komunitarianami a „sprawa polska”, Warszawa 2000.
Świda-Ziemba H., Człowiek wewnętrznie zniewolony. Mechanizmy i konsekwencje minionej formacji – analiza psychosocjologiczna, Warszawa 1997.
Taylor Ch., Jak wiele wspólnoty potrzeba w demokracji, w: Wspólnotowość wobec wyzwań liberalizmu, red. T. Buksiński, Poznań 1995, s. 51–66.
Taylor Ch., Nieporozumienia wokół debaty liberalno-komunitariańskiej, w: Komunitarianie. Wybór tekstów, tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka, red. P. Śpiewak, Warszawa 2004, s. 37–69.
Tracz-Tryniecki M., Myśl polityczna i prawna Alexisa de Tocqueville, Kraków 2009. Walzer M., Komunitariańska krytyka liberalizmu, w: Komunitarianie. Wybór tekstów, tłum. P. Rymarczyk, T. Szubka, red. P. Śpiewak, Warszawa 2004, s. 91–113.
Walzer M., Polityka i namiętność. O bardziej egalitarny liberalizm, przekł. H. Jankowska, Warszawa 2006.
Walzer M., Spór o społeczeństwo obywatelskie, w: Ani książę, ani kupiec, obywatel, red. J. Szacki, Kraków-Warszawa 1997, s. 84–106.
Wnuk-Lipiński E., Meandry formowania się społeczeństwa obywatelskiego w Europie Środkowej i Wschodniej, „Chrześcijaństwo – Świat – Polityka” 2007, nr 1 (2), s. 13–14.
Wnuk-Lipiński E., Socjologia życia publicznego, Warszawa 2005.
Zemło M., Socjologia wiedzy w tradycji interakcyjno-fenomenologicznej, Lublin 2003.
Ziółkowski M., Znaczenie, interakcja, rozumienie: studium z symbolicznego interakcjonizmu i socjologii fenomenologicznej jako wersji socjologii humanistycznej, Warszawa 1981.
Ziółkowski M., Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego, Poznań 2000.
Znaniecki F., Fakty i przedmioty kulturowe, w: Socjologia. Lektury, red. P. Sztompka, M.Kucia, Kraków 2006, s. 60–70.
Szymczak, W. (2020). AKSJOLOGIA LIBERALNEJ I KOMUNITARYSTYCZNEJ WIZJI SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO Z PERSPEKTYWY ALFREDA SCHÜTZA KONCEPCJI MOTYWÓW DZIAŁANIA. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 57(4), 131–152. Retrieved from https://czasopisma.kul.pl/index.php/znkul/article/view/11473
Wioletta Szymczak
License
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
