Jan Szymczyk’s Understanding of the Axiological Dimension of Polish Sociology
Arkadiusz Jabłoński
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polandhttps://orcid.org/0000-0001-8081-2217
Abstract
The article concerns the issue of Jan Szymczyk’s understanding of Polish sociology as rooted in universal humanistic values. The aim of the article is to show Szymczyk’s contribution to understanding the heritage of Polish sociology as related to a specific system of values, which determines the way of identifying real sociological problems and searching for the best solutions to them. In Szymczyk’s writings, reference to Polish sociology takes the form of a deliberate procedure of deepening the tradition of sociological thinking and embedding it in the historical conditions of life of a specific community. Nonetheless, the Lublin sociologist did not believe that social order should be discussed within the framework of national sociologies, but claimed that a universal scientific language requires embedding in the system of values appropriate for a given national community.
Keywords:
values, value orientations, Polish sociology, axiology, personalismReferences
Burawoy M., Ostatni pozytywista, tłum. P. Walczyna, „Studia Litteraria et Historica” 2014/2015, nr 3/4, s. 350-363.
Burawoy M., M. Chang, M. Fei-you Hsieh (red), Facing an Unequal World: Challenges for a Global Soiology, Institute of Sociology at Academia Sinica, Council of National Associations of International Sociological Association, Academia Sinica, Taipei 2010.
Jabłoński A., Budowanie społeczeństwa wiedzy. Zarys teorii społecznej Karla. R. Poppera, Wydawnictwo KUL, Lublin 2006.
Jabłoński A., Czynności ludzkie jako obiektywny wymiar badań nauk humanistycznych. Analiza porównawcza koncepcji Kazimierza Twardowskiego i Floriana Znanieckiego, „Roczniki Nauk Społecznych” 2020, nr 3, s. 22-23.
Jabłoński A., Filozoficzna interpretacja życia społecznego w ujęciu Petera Wincha, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1998.
Jabłoński A., Naturalizm, w: Encyklopedia Katolicka, t. 13, Towarzystwo Naukowe KUL, Lu-blin 2009.
Jabłoński A., J. Szymczyk, Realist-axiological Perspectives and Images of Social Life: A Cen-tury of Sociology at John Paul the Second Catholic University of Lublin, Peter Lang, Berlin 2020.
Koralewicz J., M. Ziółkowski, Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym 1988-2000, Scholar, Warszawa 2003.
Kowalczyk S., Ciało człowieka w refleksji filozoficznej. Wydawnictwo KUL, Lublin 2009.
Kowalczyk S., Człowiek a społeczność. Zarys filozofii społecznej, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1996.
Kowalczyk S., Człowiek w myśli współczesnej. Filozofia współczesna o człowieku, Wydawnic-two Michalineum, Warszawa 1990.
Kowalczyk S., Elementy filozofii i teologii sportu, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 2002.
Kowalczyk S., Filozofia kultury. Próba personalistycznego ujęcia problematyki, Redakcja Wy-dawnictw KUL, Lublin 1996.
Kowalczyk S., Filozofia wolności. Rys historyczny, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1999.
Kowalczyk S., Idea sprawiedliwości społecznej a myśl chrześcijańska, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1998.
Krasnodębski Z., Demokracja peryferii, Słowo / Obraz Terytoria, Gdańsk 2003; R. Matyja, Wyjście awaryjne. O zmianie wyobraźni politycznej, Karakter, Kraków 2018.
Szymczyk J., Wartości a zachowanie i działania społeczne, w: Segmenty aktywności społecznej o wartości. Idee i praktyka, Wydawnictwo KUL, Lublin 2012, s. 9-35.
Kowalczyk S., Wolność naturą i prawem człowieka. Indywidualny i społeczny wymiar wolno-ści, Wydawnictwo Diecezjalne, Sandomierz 2000.
Kowalczyk S., Współczesny kryzys ideowo-aksjologiczny, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011.
Marczuk S., Orientacje wartościujące nauczycieli w III Rzeczypospolitej. Studium z socjologii edukacji, WSP, Rzeszów 2001.
Matuhniak-Krasuska A., Gust i kompetencja. Społeczne zróżnicowanie recepcji malarstwa, Wydawnictwo UŁ, Łódź 1988.
Mucha J., Socjologia w Europie Środkowo-Wschodniej czy socjologia wschodnioeuropejska, „Przegląd Socjologiczny” 2009, nr 2, s. 9-31.
Ossowski S., Nauki humanistyczne a ideologia społeczna, w: tenże, Dzieła, t. 4: O nauce, PWN, Warszawa 1967.
Ruszkowski P., Segmentacja społeczeństwa polskiego – model teoretyczny, „Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne” 2011, nr 6, s. 4-22.
Sowa K. Z., O jednym z możliwych sposobów interpretacji dziejów socjologii polskiej. „Studia Socjologiczne” 1983, nr 4, s. 147–160.
Sprawstwo. Teorie, metody, badania empiryczne w naukach społecznych, red. A. Mrozowicki, O. Nowaczyk, I. Szlachcicowa, Zakład Wydawniczy >>NOMOS<<, Kraków 2013.
Sto lat socjologii polskiej. Od Supińskiego do Szczepańskiego, red. J. Szacki, PWN, Warszawa 1995.
Szawiel T., Kody kulturowo-mentalne po 1989 roku – czynniki i kierunki zmian, w: Moderniza-cja Polski. Kody kulturowe a mity, red. J. Szomburg, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk 2008, s. 103-108.
Sztompka P., Kolejna socjologiczna utopia, tłum. P. Walczyna, „Studia Litteraria et Historica” 2014/2015, nr 3/4, s. 335-349.
Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, Znak, Kraków 2005.
Szymczyk J., Bieda pozamaterialna, „Wpis”, 2020, nr 7-8, s. 25-28.
Szymczyk J., Elements of the Application of the Complementarity Principle, Issues of the Soci-ology of Subjectivity and Social Structures, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014.
Szymczyk J., Odkrywanie wartości. Z problematyki socjologiczno-aksjologicznej, Polihymnia, Lublin 2004.
Szymczyk J., Pomiędzy marzeniami a faktami. Szkice socjologiczne, Norbertinum, Lublin 2005.
Szymczyk J., W świecie ludzkich kreacji. Stanisława Ossowskiego koncepcja rzeczywistości społecznej, Wydawnictwo KUL, Lubin 2005.
Szymczyk J., Zamiast wprowadzenia. O Katedrze Socjologii Makrostruktur i Ruchów Społecz-nych, w: Wartości – Interesy – Struktury Społeczne. Uwarunkowania ludzkiej kreatywności i partycypacji w życiu publicznym, red. J. Szymczyk, Norbertinum, Lublin 2010, s. 5-15.
Twardowski K., O czynnościach i wytworach. Kilka uwag z pogranicza psychologii, gramatyki i logiki, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1911.
Wielecki K., Podmiotowość w dobie kryzysu postindustrializmu. Między indywidualizmem a kolektywizmem, Centrum Europejskie UW, Warszawa 2003.
Zimnica-Kuzioła E., Światło na widownię. Socjologiczne studium publiczności teatralnej, Wy-dawnictwo UŁ, Łódź 2003.
Znaniecki F., Nauki o kulturze. Narodziny i rozwój, tłum. J. Szacki, PWN, Warszawa 1971.
Znaniecki F., Rzeczywistość kulturowa, tłum. J. Wocial, [w:] Tenże, Pisma filozoficzne, t. 2, PWN, Warszawa 1991, s. 459–928.
Burawoy M., M. Chang, M. Fei-you Hsieh (red), Facing an Unequal World: Challenges for a Global Soiology, Institute of Sociology at Academia Sinica, Council of National Associations of International Sociological Association, Academia Sinica, Taipei 2010.
Jabłoński A., Budowanie społeczeństwa wiedzy. Zarys teorii społecznej Karla. R. Poppera, Wydawnictwo KUL, Lublin 2006.
Jabłoński A., Czynności ludzkie jako obiektywny wymiar badań nauk humanistycznych. Analiza porównawcza koncepcji Kazimierza Twardowskiego i Floriana Znanieckiego, „Roczniki Nauk Społecznych” 2020, nr 3, s. 22-23.
Jabłoński A., Filozoficzna interpretacja życia społecznego w ujęciu Petera Wincha, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1998.
Jabłoński A., Naturalizm, w: Encyklopedia Katolicka, t. 13, Towarzystwo Naukowe KUL, Lu-blin 2009.
Jabłoński A., J. Szymczyk, Realist-axiological Perspectives and Images of Social Life: A Cen-tury of Sociology at John Paul the Second Catholic University of Lublin, Peter Lang, Berlin 2020.
Koralewicz J., M. Ziółkowski, Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym 1988-2000, Scholar, Warszawa 2003.
Kowalczyk S., Ciało człowieka w refleksji filozoficznej. Wydawnictwo KUL, Lublin 2009.
Kowalczyk S., Człowiek a społeczność. Zarys filozofii społecznej, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1996.
Kowalczyk S., Człowiek w myśli współczesnej. Filozofia współczesna o człowieku, Wydawnic-two Michalineum, Warszawa 1990.
Kowalczyk S., Elementy filozofii i teologii sportu, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 2002.
Kowalczyk S., Filozofia kultury. Próba personalistycznego ujęcia problematyki, Redakcja Wy-dawnictw KUL, Lublin 1996.
Kowalczyk S., Filozofia wolności. Rys historyczny, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1999.
Kowalczyk S., Idea sprawiedliwości społecznej a myśl chrześcijańska, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1998.
Krasnodębski Z., Demokracja peryferii, Słowo / Obraz Terytoria, Gdańsk 2003; R. Matyja, Wyjście awaryjne. O zmianie wyobraźni politycznej, Karakter, Kraków 2018.
Szymczyk J., Wartości a zachowanie i działania społeczne, w: Segmenty aktywności społecznej o wartości. Idee i praktyka, Wydawnictwo KUL, Lublin 2012, s. 9-35.
Kowalczyk S., Wolność naturą i prawem człowieka. Indywidualny i społeczny wymiar wolno-ści, Wydawnictwo Diecezjalne, Sandomierz 2000.
Kowalczyk S., Współczesny kryzys ideowo-aksjologiczny, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011.
Marczuk S., Orientacje wartościujące nauczycieli w III Rzeczypospolitej. Studium z socjologii edukacji, WSP, Rzeszów 2001.
Matuhniak-Krasuska A., Gust i kompetencja. Społeczne zróżnicowanie recepcji malarstwa, Wydawnictwo UŁ, Łódź 1988.
Mucha J., Socjologia w Europie Środkowo-Wschodniej czy socjologia wschodnioeuropejska, „Przegląd Socjologiczny” 2009, nr 2, s. 9-31.
Ossowski S., Nauki humanistyczne a ideologia społeczna, w: tenże, Dzieła, t. 4: O nauce, PWN, Warszawa 1967.
Ruszkowski P., Segmentacja społeczeństwa polskiego – model teoretyczny, „Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne” 2011, nr 6, s. 4-22.
Sowa K. Z., O jednym z możliwych sposobów interpretacji dziejów socjologii polskiej. „Studia Socjologiczne” 1983, nr 4, s. 147–160.
Sprawstwo. Teorie, metody, badania empiryczne w naukach społecznych, red. A. Mrozowicki, O. Nowaczyk, I. Szlachcicowa, Zakład Wydawniczy >>NOMOS<<, Kraków 2013.
Sto lat socjologii polskiej. Od Supińskiego do Szczepańskiego, red. J. Szacki, PWN, Warszawa 1995.
Szawiel T., Kody kulturowo-mentalne po 1989 roku – czynniki i kierunki zmian, w: Moderniza-cja Polski. Kody kulturowe a mity, red. J. Szomburg, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk 2008, s. 103-108.
Sztompka P., Kolejna socjologiczna utopia, tłum. P. Walczyna, „Studia Litteraria et Historica” 2014/2015, nr 3/4, s. 335-349.
Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, Znak, Kraków 2005.
Szymczyk J., Bieda pozamaterialna, „Wpis”, 2020, nr 7-8, s. 25-28.
Szymczyk J., Elements of the Application of the Complementarity Principle, Issues of the Soci-ology of Subjectivity and Social Structures, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014.
Szymczyk J., Odkrywanie wartości. Z problematyki socjologiczno-aksjologicznej, Polihymnia, Lublin 2004.
Szymczyk J., Pomiędzy marzeniami a faktami. Szkice socjologiczne, Norbertinum, Lublin 2005.
Szymczyk J., W świecie ludzkich kreacji. Stanisława Ossowskiego koncepcja rzeczywistości społecznej, Wydawnictwo KUL, Lubin 2005.
Szymczyk J., Zamiast wprowadzenia. O Katedrze Socjologii Makrostruktur i Ruchów Społecz-nych, w: Wartości – Interesy – Struktury Społeczne. Uwarunkowania ludzkiej kreatywności i partycypacji w życiu publicznym, red. J. Szymczyk, Norbertinum, Lublin 2010, s. 5-15.
Twardowski K., O czynnościach i wytworach. Kilka uwag z pogranicza psychologii, gramatyki i logiki, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1911.
Wielecki K., Podmiotowość w dobie kryzysu postindustrializmu. Między indywidualizmem a kolektywizmem, Centrum Europejskie UW, Warszawa 2003.
Zimnica-Kuzioła E., Światło na widownię. Socjologiczne studium publiczności teatralnej, Wy-dawnictwo UŁ, Łódź 2003.
Znaniecki F., Nauki o kulturze. Narodziny i rozwój, tłum. J. Szacki, PWN, Warszawa 1971.
Znaniecki F., Rzeczywistość kulturowa, tłum. J. Wocial, [w:] Tenże, Pisma filozoficzne, t. 2, PWN, Warszawa 1991, s. 459–928.
Jabłoński, A. (2021). Jana Szymczyka rozumienie aksjologicznego wymiaru polskiej socjologii. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 64(1-2), 37–54. https://doi.org/10.31743/znkul.13008
Arkadiusz Jabłoński
arkadiusz.jablonski@kul.pl
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0001-8081-2217
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0001-8081-2217
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
