Autumn of Life of Research Scientists. Everyday Living and Social Contacts of Retired Academic Teachers of Krakow Universities
Łucja Kapralska
The AGH University of Krakow , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-3125-0603
Agata Maksymowicz
The AGH University of Krakow , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-4542-1760
Abstract
The work concerns the ways of experiencing old age by a socio-professional group, such as retired scientists, and is based on in-depth interviews conducted among 12 retired scientists from Krakow. The aim of the research was to present the organisation of their everyday life, hobbies, interests and social relationships with others, considered by researchers to be the basis for successful ageing. The results indicate that retirement provides respondents with satisfaction due to a leisurely lifestyle and freedom from duties. The dominant focus is on family, relationships with friends, hobbies and non-stereotypical ways of spending free time. The most popular activity of Polish retirees, which is watching television, is not indicated by the respondents. What distinguishes senior scientists from other retirees is maintaining their social role in life, both by delaying retirement and by undertaking, to some extent, tasks related to this role also during it. This attitude fits into the theory of active ageing/role continuation and allows us to think optimistically about the quality of the autumn of life of the surveyed seniors.
Keywords:
scientists-seniors, leisure time, retirement, theory of activity, continuation of social roleReferences
Banach K., Czas wolny w życiu ludzi starszych (Komunikat z badań), w: Życie w starości, red. B. Bugajska, Wydawnictwo ZAPOL, Szczecin 2007, s. 403–410.
Cahill M., Galvin R., Pettigrew J., Being an Academic Retiree: A Qualitative, Follow-up Study of Women Academics in the Republic of Ireland, „Irish Journal of Occupational Therapy” 2022, nr 1 (50), s. 42–50. (Crossref)
Cahill M., Galvin R., Pettigrew J., The Transition on Retirement Experiences of Academics in ‘Higher Education’: A Meta-Ethnography, „The Gerontologist”, 2019, nr 3 (59), s. e177–e195. (Crossref)
George R., Maguire M., Academics ‘Staying On’ Post Retirement Age in English University Departments of Education: Opportunities, Threats and Employment Policies, „British Journal of Educational Studies” 2020, nr 4 (69), s. 1–18. (Crossref)
Grzywacz R., Zawada J., Aktywność fizyczna seniorów w czasie wolnym jako kluczowy element zdrowia psychofizycznego, w: Kultura czasu wolnego we współczesnym świecie, red. V. Tanaś, W. Welskop, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu i Nauk o Zdrowiu, Łódź 2016, s. 249–265.
Halicka M., Halicki J., Integracja społeczna i aktywność ludzi starszych, w: Polska starość, red. B. Synak, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002.
Halicki J., Społeczne teorie starzenia się, w: Zostawić ślad na ziemi, red. M. Halicka, J. Halicki, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2006, s. 255–277.
Kałużny R., Aktywność edukacyjno-zawodowa seniorów formą zagospodarowania czasu na emeryturze, ,,Edukacja dorosłych” 2014, nr 2, s. 79–90.
Kapralska Ł., Aktywizacja seniorów jako problem społeczny, w: Inkluzja czy ekskluzja? Człowiek stary w społeczeństwie, red. M. Synowiec-Piłat, B. Kwiatkowska, K. Borysławski, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław 2015, s. 241–255.
Kirstyn S., Wstęp, w: Uniwersytet Jagielloński. Z naukowcami w tle, Wydawnictwo UJ, Kraków 2016.
Knapińska A., Kobiety w technonauce. Biografie zawodowe profesorek, Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2022.
Kociszewski P., Turystyka seniorów jako istotny czynnik aktywizacji osób starszych, „Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula” 2016, nr 1 (46), s. 217–237.
Komisja Rektorska ds. statusu emerytowanego profesora PW „Professor Emeritus”, https://www.bip.pw.edu.pl/Wladze/Zespoly-Rady-Komisje-Kapituly-Rzecznicy-koordynatorzy/Komisje/Komisje-Rektorskie/Komisja-Rektorska-ds.-statusu-emerytowanego-profesora-PW-Professor-Emeritus (dostęp: 14.11.2024).
Kulas P., Inteligenckość zaprzeczona. Etos i tożsamość młodych inteligenckich elit, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2017.
Lubrańska A., Zawira E., Wolontariat – jako przykład bycia i stawania się w starości, „Exlibris Biblioteka Gerontologii Społecznej” 2021, nr 1 (20), s. 52–69.
Malinowski A, Jesień życia nauczyciela akademickiego – seniora, „Uniwersytet Zielonogórski” 2015, nr 8, s. 12–13, http://miesiecznik.uz.zgora.pl/wydawnictwo/miesiecznik11-2015/07.pdf (dostęp: 14.11.2024).
Męcfal S., Analiza praktyk anonimizacji danych w polskich jakościowych badaniach socjologicznych na tle literatury przedmiotu oraz zasad etyczno-prawnych, „Przegląd Socjologiczny” 2020, nr 3 (69), s. 59–84, https://doi.org/10.26485/PS/2020/69.3/3. (Crossref)
Mičetić-Turk D., Šikić-Pogačar M., Turk Z., Life and Academic Activities of Professors Emeriti and Retired Professors on University of Maribor, „Informatologia” 2021, nr 3/4 (54), s. 171–180. (Crossref)
Minister do spraw Polityki Senioralnej, Informacja o sytuacji osób starszych w Polsce za 2023 r., Warszawa 2024, https://das.mpips.gov.pl/source/2024/Informacja%20o%20sytuacji%20osob%20starszych%20w%20Polsce%20za%202023%20r..pdf (dostęp: 2.06.2024).
Mirczak A., Determinanty wsparcia społecznego wśród starszych mieszkańców wsi, „Labor et Educatio” 2014, nr 2, s. 189–203.
Nicpoń M., Marzęcki R., Pogłębiony wywiad indywidualny w badaniach politologicznych, w: Przeszłość-teraźniejszość-przyszłość. Problemy badawcze młodych politologów, red. D. Mikucka-Wójtowicz, Wydawnictwo Libron – Filip Lehner, Kraków 2010, s. 245–252.
Nowakowski A., Przedwcześni emeryci?, „Forum Akademickie” 2012, nr 4, https://prenumeruj.forumakademickie.pl/fa/2012/04/przedwczesni-emeryci/ (dostęp: 2.06.2024).
PolSenior2. Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem, red. P. Błędowski, T. Grodzicki, M. Mossakowska, T. Zdrojewski, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2021, s. 931–963, https://polsenior2.gumed.edu.pl/attachment/attachment/82370/Polsenior_2.pdf (dostęp: 2.06.2024).
Różański T., Wybrane problemy czasu wolnego ludzi starszych w Polsce, w: Starość. Poznać, przeżyć, zrozumieć, red. M. Halicka, J. Halicki, E. Kramkowska, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2016, s. 389–400.
Rutkowski D., Emerytowany profesor czy professor emeritus?, „Gazeta AMG” 2017, nr 5, s. 40–41.
Schönbrodt B., Vell K., Zjawisko wycofania społecznego w kontekście „aktywnego starzenia się”: potrzeba działania i przykłady dobrych praktyk w Niemczech, „Problemy polityki społecznej” 2012, nr 18, s. 63–75.
Starość i młodość w nauce. Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, red. H. Samsonowicz, J. Slawiński, M. Ziółkowski, Wydawnictwo Funna, Wrocław 2001.
Stasik A., Gendźwiłł A., Projektowanie badania jakościowego, w: Badania jakościowe, t. 1, red. D. Jemielniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, s. 2–22.
Synak B., Ludzie starzy, w: Encyklopedia Socjologii, t. 2, red. H. Domański i in., Oficyna Naukowa, Warszawa 1998, s. 144–149.
Szatur-Jaworska B., Błędowski P., Dzięglewska M., Podstawy gerontologii społecznej, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2006.
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Status profesora emerytowanego SGGW, https://www.sggw.edu.pl/status-profesora-emerytowanego-sggw/ (dostęp: 15.11.2024).
Sztompka P., Podstawy autokontroli nauki, w: Lepsze w nauce, red. W. Dryll, Funna, Wrocław 2000, s. 61–70.
Szukalski P., Zagrożenie czy wyzwanie – proces starzenia się ludności, „Polityka Społeczna” 2006, nr 9, s. 6–10.
Tłokiński W., (Prze)uczona polska starość, „Forum Akademickie” 2009, nr 1, https://prenumeruj.forumakademickie.pl/fa/2009/01/przeuczona-polska-starosc/ (dostęp: 10.04.2024).
Trwanie życia w Polsce w 2021. Analizy statystyczne GUS 2022, red. D. Szałtys, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2022.
Wenta K., Przygotowanie nauczycieli akademickich do ról zawodowych, w tym do kompetencji zawodowych, w: Wprowadzenie do pedagogiki szkoły wyższej, red. K.W. Jaskot, Oficyna IN PLUS, Szczecin 2006, s. 321–334.
Woszczyk P., Style życia ludzi starych, czyli co robić z czasem wolnym na emeryturze, w: Małe tęsknoty? Style życia w czasie wolnym we współczesnym społeczeństwie, red. W. Muszyński, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009, s. 126–139.
Zarządzenie nr 20/R/22 Rektora Uniwersytetu Gdańskiego z dnia 7 lutego 2022 roku w sprawie statusu i uprawnień emerytowanego profesora Uniwersytetu Gdańskiego, https://bip.ug.edu.pl/akty_normatywne/109133/zarzadzenie_nr_20r22_rektora_uniwersytetu_gdanskiego_z_dnia_7_lutego_2022_roku_w_sprawie_statusu_i_uprawnien_emerytowanego_profesora_uniwersytetu (dostęp: 15.11.2024).
Zarządzenie nr 214 Rektora Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 23 września 2020 r. w sprawie uprawnień emerytowanego profesora Uniwersytetu Warszawskiego, https://monitor.uw.edu.pl/Lists/Uchway/Attachments/5610/M.2020.405.Zarz.214.pdf (dostęp: 15.11.2024).
Zbonikowski A., Zadworna-Cieślak M., Czas wolny jako przestrzeń ryzykownego doświadczania starości przez seniorów, w: Kultura czasu wolnego we współczesnym świecie, red. V. Tanaś, W. Welskop, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu i Nauk o Zdrowiu, Łódź 2016, s. 413–422.
Zwoliński A., Czas wolny ludzi starszych, w: Encyklopedia starości, starzenia się i niepełnosprawności, t. 1, red. A. Zych, Stowarzyszenie Thesaurus Silesiae – Skarb Śląski, Katowice 2017, s. 287–290.
Żarnowski J., Intelektualiści, w: Encyklopedia socjologii, Wydawnictwo Oficyna Naukowa, Warszawa 1998, s. 334–335.
The AGH University of Krakow https://orcid.org/0000-0002-4542-1760
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
This is an open access journal.
Beginning with Issue 1/2024, all texts published under a Creative Commons Attribution CC BY 4.0 licence.
The texts in Issues from 3/2018 to 4/2023 are published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives CC BY-NC-ND 4.0 licence.
For aricles till 2/2018 your use is permitted by an applicable exception or limitation – see: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
