REALIZACJA ZASADY SPRAWIEDLIWOŚCI W KARANIU PRZESTĘPCÓW
Iwona Niewiadomska
Stanisław Fel
Abstrakt
Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej z nich opisano istotę zasady sprawiedliwości, głównie w kontekście funkcji, jakie pełni ona w regulowaniu życia społecznego. W drugiej części artykułu zaprezentowano sposób realizacji zasady sprawiedliwości na gruncie polskiego prawa karnego. W tym kontekście ukazano sprawiedliwość jako jeden z czterech głównych celów karania przestępców (obok celu ogólnoprewencyjnego, szczególnoprewencyjnego oraz kompensacyjnego). W trzeciej części artykułu zaprezentowano wielowymiarowe konsekwencje poczucia niesprawiedliwości u karanych przestępców. Analiza tego zagadnienia została zaprezentowana w dwóch aspektach karania sankcjami izolacyjnymi: psychicznych następstw izolacji penitencjarnej oraz społecznych konsekwencji odbywania kary pozbawienia wolności.
Słowa kluczowe:
zasada sprawiedliwości, sprawiedliwościowy cel karania przestępców, poczucie niesprawiedliwości karanych przestępcówBibliografia
Buchała K., Zoll A., Kodeks karny. Część ogólna, Wydawnictwo Zakamycze, Kraków 1998.
Calhoun G., Glaser B., Stefurak T., Bradshaw C., Preliminary Validation of the Narcissistic Personality Inventory–Juvenile Offender, „International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology” 2000, nr 5, s. 564–580.
Chmielewska H., Psychologiczne aspekty izolacji, w: Zagadnienia penitencjarne, red. H. Chmielewska, K. Jędrzejak, T. Karczewski, P. Łapiński, B. Nowak, L. Stodolska, E. Szymczak, COSSW, Kalisz 2004, s. 165–221.
Cieślak M., Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1995. Ciosek M., Psychologia sądowa i penitencjarna, PWN, Warszawa 2001.
Corrado R., Odgers C., Cohen I., The Incarceration of Female Young Offenders: Protection for whom?, „Canadian Journal of Criminology” 2000, nr 42, s. 189–207.
Gardocki L., Prawo karne, C.H. Beck, Warszawa 2005.
Goffman E., On the Characteristics of Total Institutions, w: The Prison. Studies in Institutional Organization and Change, ed. D. Cressey, Guilford Press, New York 1961, s. 68–106.
Hołyst B., Kryminologia, Lexis Nexis, Warszawa 2014.
Hołyst B., Psychologia kryminalistyczna, Lexis Nexis, Warszawa 2009.
Kosewski M., Agresywni przestępcy, Wiedza Powszechna, Warszawa 1977.
Liebig S., Sauer C., Sociology of Justice, w: Handbook of Social Justice Theory and Research Part I, eds. C. Sabbagh, M. Schmitt, Springer, New York 2016, s. 37–59.
Kalitowski M., Sienkiewicz Z., Tyszkiewicz L., Wąsek A., Kodeks karny. Komentarz, t. 2, Arche, Gdańsk 2000.
Lotz S., Gollwitzer M., Streicher B., Schlösser T., Gerechtigkeit als Forschungsgegenstand, w: Soziale Gerechtigkeit. Was unsere Gesellschaft aus den Erkenntnissen der Gerechtigkeitspsychologie lernen kann, hrsg. M. Gollwitzer [et al.], Hogrefe Verlag, Göttingen 2013, s. 13–34.
Machel H., Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna, Arche, Gdańsk 2003.
Makarewicz J., Prawo karne ogólne, Księgarnia Leona Frommera, Kraków 1914.
Malec J., Opinie skazanych związane z powrotnością do przestępstwa osób zwalnianych z zakładów karnych, w: Problemy więziennictwa u progu XXI wieku, red. B. Hołyst, S. Redo, CZSW, Kalisz 1996, s. 216–224.
Niewiadomska I., Opinie skazanych dotyczące kary pozbawienia wolności jako wskaźnik adaptacji do warunków izolacji więziennej, w: Kara kryminalna. Analiza psychologiczno-prawna, red. M. Kuć, I. Niewiadomska, TN KUL, Lublin 2004, s. 317–329.
Nowak B., Cele, funkcje i zasady wykonywania kary pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania, w: Zagadnienia penitencjarne, red. H. Chmielewska, K. Jędrzejak, T. Karczewski, P. Łapiński, B. Nowak, L. Stodolska, E. Szymczak, COSSW, Kalisz 2004, s. 55–59.
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 9.03.1988 r., „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego” 1988, poz. 1.
Pawela S., Prawo karne wykonawcze. Zarys Wykładu, Wydawnictwo Zakamycze, Kraków 2003.
Poznaniak W., Ustosunkowanie wobec sankcji za niektóre przestępstwa wśród przestępców i nieprzestępców, w: Studia nad uwarunkowaniami i regulacją agresji interpersonalnej, red. A. Frączek, Ossolineum, Wrocław [i in.]1986, s. 313–327.
Ruddell R., Social Disruption State Priorities, and Minority Threat. A Cross-national Study of Imprisonment, „Punishment &Society” 2005, nr 1, s. 7–28.
Sutton J., The Political Economy of Imprisonment among Affluent Western Democracies, 1960–1990, „American Sociological Review” 2004, nr 2, s. 170–189.
Sztompka P., Sprawiedliwość, w: Fundamenty dobrego społeczeństwa. Wartości, red. M. bogunia-Borowska, Wydawnictwo Znak, Kraków 2016, s. 232–250.
Szahaj A., Jaka wspólnota?, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk 2010.
Szałański J., Wybrane korelaty osobowościowe uczestnictwa w podkulturze więziennej, w: Problemy współczesnej patologii społecznej, red. B. Urban, UJ, Karków 1998, s. 57–70.
Szałański J., Michalski J., Wskaźniki syndromu agresji u przestępców osadzonych w zakładach karnych i poddanych probacji, w: Wina – Kara – Nadzieja – Przemiana, red. J. Szałański, COSSW, Łódź-Warszawa-Kalisz 1998, s. 163–169.
Szymanowska A., Więźniowie i funkcjonariusze wobec norm obyczajowych i prawnych, Stowarzyszenie Penitencjarne „Patronat”, CZSW, Warszawa 1998.
Szymczak E., Podkultura przestępcza, w: Zagadnienia penitencjarne, red. H. Chmielewska, K. Jędrzejak, T. Karczewski, P. Łapiński, B. Nowak, L. Stodolska, E. Szymczak, COSSW, Kalisz 2004, s. 141–154.
Tyler T.R. Social Justice in a Diverse Society, Westview, Boulder 1997.
Wołowicz M., Charakterystyka młodocianych i młodych więźniów byłych wychowanków zakładów poprawczych, w: Problemy więziennictwa u progu XXI wieku, red. B. Hołyst, S. Redo, CZSW, Kalisz 1996, s. 207–215.
Zaleski Z., Od zawiści do zemsty. Społeczna psychologia kłopotliwych emocji, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003. Ziembiński Z., Sprawiedliwość społeczna jako pojęcie prawne, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1996.
Licencja
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Od numeru 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
Teksty opublikowane w numerach od 3/2018 do 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych CC BY-NC-ND 4.0.
Z utworów opublikowanych w niniejszym czasopiśmie przed nr 3/2018 można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
