Starzeć się pięknie, czyli jak? Słów kilka o estetyzacji starzejącego się ciała seniora
Abstrakt
Estetyzacja to proces, w którym coś „nieestetycznego” czyni się lub rozumie jako estetyczne. Ów globalny trend można dostrzec w różnych obszarach życia, w tym również w odniesieniu do ciała człowieka. W obliczu postępującego procesu starzenia się społeczeństwa warto zapytać, jak należy rozumieć proces estetyzacji starzejącego się ciała seniora? Niniejszy artykuł jest omówieniem opinii seniorów na temat estetyzacji starzejącego się ciała osoby starszej. Podstawą tekstu są badania ilościowe, przeprowadzone wśród osób w wieku 60 lat, pochodzących z Polski, Bułgarii i Portugalii. Wyniki badań wskazują, że kraj pochodzenia seniorów różnicuje ich postrzeganie starzejącego się ciała ludzkiego, jak i opinie na temat przejawów jego estetyzacji w starości. Najbardziej pozytywne opinie na temat analizowanych zjawisk wyrażali seniorzy z Portugalii, najbardziej krytyczni byli respondenci z Bułgarii, natomiast osoby z Polski przyjęły postawę pośrednią.
Słowa kluczowe:
Estetyzacja, osoby starsze, starzejące się ciało, badania porównawczeInstytucje wspierające:
brakBibliografia
Antunes P, Marques P., Transition to the Family Caregiver Role in Portugal, „Porto Biomedical Journal” 2017, t. 2, nr 6, s. 6-11. (Crossref)
Bargłowski K., Where, What and Whom to Study? Principles, Guidelines and Empirical Examples of Case Selection and Sampling in Research, w: Qualitative Research in European Migration Studies, red. R. Zapata-Barrero, E. Yalaz, Springer, Cham 2018, s. 151-168. (Crossref)
Brasão I., Gender and Consumer Behaviour: A Portrait of Portugal in the 1960s, w: Consumption and Gender in Southern Europe Since the Long 1960s, red. K. Kornetis, E. Kotsovili, N. Papadogiannis, Bloomsbury Academic, London 2016, s. 85-102. (Crossref)
Borissov B., The Bulgarian Transition Towards Democracy and the Challenges of the new Perspective, „European View” 2008, t. 7, nr 1, s. 45–51. (Crossref)
Bourdieu P., Męska dominacja, tłum. L. Kopciewicz, Oficyna Naukowa, Warszawa 2004.
Brady E., Aesthetic Value, Ethics and Climate Change, „Environmental Values”, 2014, t. 23, nr 5, s. 551-570. (Crossref)
Elzenberg H., Pisma estetyczne, oprac. i wstęp L. Hostyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1999.
Elias N., Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, tłum. T. Zabłudowski, PIW, Warszawa 1980.
Flis M., Dynamika ciała w kulturze wizerunku, „Horyzonty Wychowania” 2008, t. 7, nr 14, s. 99-114.
Foucault M., Body/ Power, w: Michel Foucault. Power/ Knowledge. Selected Interviews and Other Writings 1972-1977, red. C. Gordon, Harvester Press, Brighton 1980, s. 55-62.
Gilleard C., Higgs P., Hyde M., Wiggins R.D., Blane D.B., Class, Cohort, and Consumption. The British Experience of the Third Age, „Journals of Gerontology. Series B: Psychological Sciences and Social Sciences” 2005, t. 60, nr 6, s. 305-310. (Crossref)
Głowacki A., Trzydziesta Rocznica obrad Okrągłego Stołu, Raport CBOS, Warszawa 2019, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/ K_016_19.PDF (dostęp: 7.10.2021).
Gołaszewska M., Estetyka rzeczywistości, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1984.
Human development report 2016. Human development for everyone, United Nations Development Programme, New York 2016, http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf (dostęp: 26.08.2020).
Główny Urząd Statystyczny, Sytuacja osób starszych w Polsce w 2019 roku, Waszawa–Białystok 2021, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/osoby-starsze (dostęp: 07.10.2021).
Ingarden R., Wykłady i dyskusje z estetyki, wybór i oprac. A. Szczepańska, wstęp W. Stróżewski, PWN, Warszawa 1981.
Jakubowska H., Socjologia ciała, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań 2009.
Jęczeń A., Estetyzacja w kulturze współczesnej jako poszukiwanie sensu, „Kultura – Media – Teologia” 2012, nr 8, s. 8-18.
Jimenez M., Etyka i estetyka w XXI wieku, tłum. E.I. Nowak, „Sztuka i Filozofia” 2012, t. 41, s. 15-23.
Kaniewska-Sęba A., Polscy seniorzy – wyzwanie dla marketingu w XXI wieku, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2016, nr 4, s. 145-158. (Crossref)
Kaśkiewicz K., Michalski R., Estetyzacja moralności – dylematy współczesnego człowieka, w: Między etyką a estetyką. Rozważania nad problemem estetyzacji, red. K. Kaśkiewicz, R. Michalski, T. Siwiec, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2017, s. 7-26.
Kersten A., When Craving Goodness Becomes Bad. A Critical Conception of Ethics And Aesthetics in Organizations, „Culture and Organization” 2008, t. 14, nr 2, s. 187-202. (Crossref)
Kluczyńska U., Redefiniowanie męskości. Kulturowo-społeczne konteksty starzenia się mężczyzn, w: Pomyślne starzenie się w perspektywie nauk społecznych i humanistycznych, red. J.T. Kowaleski, P. Szukalski, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2008, s. 76-88.
Kochan-Wójcik M., Piskorz J., Zmiany w zakresie postrzegania i oceny własnego ciała wśród kobiet od okresu dojrzewania do dorosłości, „Psychologia Rozwojowa” 2010, t. 15, nr 3, s. 21-32.
Konieczna-Woźniak R., „Odmłodzona starość” – implikacje podmiotowe i społeczne, „Studia Edukacyjne” 2012, nr 21, s. 249-262.
Kösser U., Piękne, dobre i prawdziwe? O estetyzacji i anestetyzacji historii, w: Między etyką a estetyką. Rozważania nad problemem estetyzacji, red. K. Kaśkiewicz, R. Michalski, T. Siwiec, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2017, s. 261-295.
Mann T., Old Cells, Aging Bodies, and New Money. Scientific Solutions to the Problem of Old Age in the United States, 1945–1955, „Journal of World History” 2014, t. 24, nr 4, s. 797-822. (Crossref)
Mauss M., Socjologia i antropologia, tłum. M. Król, K. Pomian, J. Szacki, Wydawnictwo KR, Warszawa 2001.
Naukkarinen O., Everyday Aesthetic Practices, Ethics and Tact, „Aisthesis” 2014, t. 7, nr 1, s. 23-44.
Naoumova S., Ethnicity and Expectations Concerning Family Law and Family Values in Bulgaria, w: Family Law and Family Values, red. M. Mavis, Hart Publishing, London 2003, s. 277–294.
Oliveira C., Research on aging in Portugal, „Experimental Gerontology” 2001, t. 36, nr 10, s. 1599-1607. (Crossref)
Ossowski S., U podstaw estetyki, PWN, Warszawa 1966.
Parker J., The decade of the yold, „The Economist” 2020. https://worldin.economist.com/article/17316/edition2020decade-young-old-begins (dostęp: 20.08.2020).
Pitheckoff N., Aging in the Republic of Bulgaria, „Gerontologist” 2017, t. 57, nr 5, s. 809–815. (Crossref)
PORDATA, Statistics about Portugal’s Population 2020, www.pordata.pt/en/Portugal (dostęp: 24.08.2021).
Reckwitz A., Odkrycie kreatywności. O procesie społecznej estetyzacji, tłum. K. Kończal, Z. Sucharska, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2017.
Rychłowska-Niesporek A., Transformation of Family in Poland, w: Modern Social and Educational Challenges and Phenomena. Polish and Macedonian Perspectives, red. M. Szyszka, Ł. Tomczyk, V. Gulevska, D. Petrowski, Pedagogical University of Cracow, Cracow 2015, s. 93-106.
Schwaiger E., Performing Youth. Ageing, Ambiguity and Bodily Integrity, „Social Identitie” 2009, t. 15, nr 2, s. 273–284. (Crossref)
Shilling Ch., Socjologia ciała, tłum. M. Skowrońska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
Szatur-Jaworska B., Polska polityka społeczna wobec starzenia się ludności w latach 1971-2013, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2016. (Crossref)
Szuman S., O sztuce i wychowaniu estetycznym, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1969.
Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć: sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne, PWN, Warszawa 1982.
Turner B., The Body and Society, Basil Blackwell, Oxford-New York 1984.
Twigg J., Fashion and Age. Dress, the Body and Later Life, Bloomsbury, London 2013. (Crossref)
Welsch W., Estetyka poza estetyką. O nową postać estetyki, red. K. Wilkoszewska, tłum. K. Guczalska, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2005.
Welsch W., Est/etyka. Etyczne implikacje i następstwa estetyki, tłum. i oprac. D. Kolasa, T. Siwiec, w: Między etyką a estetyką. Rozważania nad problemem estetyzacji, red. K. Kaśkiewicz, R. Michalski, T. Siwiec, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2017, s. 27-54.
World Population Ageing 2017, United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, New York 2017, https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/ageing/WPA2017_Highlights.pdf (dostęp: 26.08.2021).
Uniwersytet w Białymstoku https://orcid.org/0000-0002-6420-7014
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Od numeru 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
Teksty opublikowane w numerach od 3/2018 do 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych CC BY-NC-ND 4.0.
Z utworów opublikowanych w niniejszym czasopiśmie przed nr 3/2018 można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
