Partycypacja społeczna młodzieży i jej wartościowanie. Analiza socjologiczna
Wioletta Szymczak
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-8749-8862
Abstrakt
Celem artykułu jest analiza poziomu i wybranych uwarunkowań partycypacji społecznej młodzieży oraz odpowiedź na pytanie, jak badani wartościują dobrowolne inicjatywy i działania proponowane na terenie szkoły. Teoretycznym punktem odniesienia są ustalenia przedstawicieli nauk społecznych na temat współczesnej sytuacji ludzi młodych, ich społecznej partycypacji i bierności, a także zagadnienie edukacji obywatelskiej. Przedmiot refleksji stanowią wyniki reprezentatywnych badań socjologicznych zrealizowanych w latach 2020 i 2021 wśród pełnoletnich uczniów szkół ponadpodstawowych na terenie archidiecezji lubelskiej. Tekst zawiera omówienie ich deklaracji dotyczących udziału w fakultatywnych grupach i inicjatywach organizowanych w szkole oraz w organizacjach i działaniach prospołecznych poza nią. Przeprowadzane analizy statystyczne uwzględniają zmienne niezależne: płeć, miejsce zamieszkani i religijność, mierzoną stosunkiem do wiary. Zastosowano również testy chi-kwadrat i V Cramera. Konkluzje wskazują na znacząco niski poziom partycypacji społecznej badanej młodzieży, ale też na potencjał tkwiący w jej pozytywnym wartościowaniu rożnych form zaangażowania oraz w gotowości do działań ukierunkowanych na pomoc innym w przyszłości.
Słowa kluczowe:
młodzież, partycypacja społeczna,, wartościowanie partycypacji społecznejBibliografia
Aktywizmy miejskie, red. B. Lewenstein, A. Gójska, E. Zielińska, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2020.
Boguszewski R., Aktywność obywatelska i postawy prospołeczne, w: Młodzież 2018, red. M. Grabowska, M. Gwiazda, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2019, s. 140–152.
Brzozowska-Brywczyńska M., Kulturowe środowisko jednorożców – kilka notatek o młodzieży i kulturze popularnej, w: M. Brzozowska-Brywczyńska, Kulturowe środowisko jednorożców – kilka notatek o młodzieży i kulturze popularnej, w: Młodzi 2018. Cywilizacyjne wyzwania, edukacyjne konieczności, red. K. Szafraniec, A Propos Serwis Wydawniczy Anna Sikorska-Michalak, Warszawa – Sulejówek 2019, s. 203–209.
CBOS, Religijność młodych na tle ogółu społeczeństwa, oprac. M. Grabowska, Komunikat z Badań nr 144/2021, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2021, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_144_21.PDF (dostęp: 23.04.2022).
Fatyga B., Pokolenie, w: Encyklopedia socjologii. Suplement, red. W. Kwaśniewicz i in., Oficyna Naukowa, Warszawa 2005, s. 193-197.
Fatyga B., Młodzież – jest sens o niej mówić?, https://witrynawiejska.org.pl/2022/02/08/mlodziez-jest-jeszcze-sens-o-niej-mowic/ (dostęp: 23.04.2022).
Fiałkowski M., Rola zrzeszeń religijnych we wspólnotowym towarzyszeniu młodzieży w rozwoju wiary, w: Duszpasterstwo młodzieży w Polsce wobec współczesnych przemian, red. ks. P. Ochotny,
M.J. Tutak, ks. T. Wielebski, Wydawnictwo i Księgarnia „Gotów” Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży, Warszawa 2018, s. 235–258.
Filipiak M., Mechanizmy wpływu kultury na życie społeczne, w: Wprowadzenie do socjologii kultury, red. M. Filipiak, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2009, s. 81–125.
Hope J., Get Your Campus Ready for Generation Z, „Dean & Provost” 2016, vol. 17, no. 8, s. 5–7.
Kaźmierczak T., Partycypacja publiczna: pojęcie, ramy teoretyczne, w: Partycypacja publiczna. O uczestnictwie obywateli w życiu społeczności lokalnej, red. A. Olech, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2011, s. 83–99.
Kaźmierska K., Młodzież Archidiecezji Łódzkiej. Szkic do portretu, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 2018.
Knoblauch H., Individualisierung, Privatisierung und Subjektivierung, w: Handbuch Religionssoziologie.
Veröffentlichungen der Sektion Religionssoziologie der Deutschen Gesellschaft für Soziologie, Hrsg. D. Pollack, V. Krech, O. Müller, M. Hero, Springer VS, Wiesbaden 2018, s. 329–346.
Koseła K., Młodzież, w: Encyklopedia socjologii, t. 2, red. W. Kwaśniewicz i in., Oficyna Naukowa, Warszawa 1999, s. 252-259.
Koseła K., Nauka szkolna i działania obywatelskie, w: Edukacja obywatelska w działaniu, red. A. Kordasiewicz, P. Sadura, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, s. 72–103.
Koseła K., Dzisiejsza młodzież – czym różni się od młodzieży sprzed lat, w: Duszpasterstwo młodzieży w Polsce wobec współczesnych przemian, red. ks. P. Ochotny, M.J. Tutak, ks. T. Wielebski, Wydawnictwo i Księgarnia „Gotów” Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży, Warszawa 2018, s. 119–140.
Krok E., Partycypacja obywatelska, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa – Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności „Dom Organizatora”, Toruń 2020.
Lewenstein B., Zielińska E., Poszerzanie granic sektora pozarządowego. W stronę patainstytucji, działań hybrydowych i sieci społecznych, w: Falująca obywatelskość. Stare wzory, nowe tendencje, red. A. Kościański, W. Misztal, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2019, s. 143–180.
Mariański J., Społeczny charakter religii, w: Religia w świecie współczesnym. Zarys problematyki religiologicznej, red. H. Zimoń SVD, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2000, s. 89–128.
Mariański J., Religijność społeczeństwa polskiego w perspektywie europejskiej, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2004.
Mariański J., Kościół katolicki w Polsce a życie społeczne. Studium socjologiczno-pastoralne, Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium, Lublin 2005.
Mariański J., Kondycja religijna i moralna młodzieży szkół średnich w latach 1988-1998-2005-2017 (raport z ogólnopolskich badań socjologicznych), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2018.
Mariański J., Religijnosocjologiczne wyzwania dla pedagogiki religii. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2021, s. 162–163.
Mąkosa P., Znaki czasu dla katechezy w Polsce, „Verbum Vitae” 2019, t. 35, s. 459–476.
Melosik Z., Kultura popularna i tożsamość młodzieży. W niewoli władzy i wolności, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013.
Napiontek O., Szkoła – przestrzeń obywatelskiego uczestnictwa, w: Edukacja obywatelska w działaniu, red. A. Kordasiewicz, P. Sadura, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, s. 107–114.
Naumiuk A., Uczestnictwo społeczne młodzieży. Możliwości działań – opinie i postawy, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2007.
Podkowińska M., Boguszewski R., Błaszczak I., Dialogue and Social Participation in the Context of Education and Development of Youth in Poland, „Family Forum” 2021, vol. 11, s. 193–210.
Reiner B., Uczenie się przez całe życie jako imperatyw modernizacyjny i pedagogiczny trend rozwojowy, w: Edukacja obywatelska wobec migracji, red. E. Bobrowska, D. Gieryszewski, J. Kluzowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019, s. 29–40.
Sroczyńska M., Kultura religijna młodych Polaków w społeczeństwie ryzyka, w: Pejzaże kultury, religii, regionu i rodziny. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Świątkiewiczowi, red. A. Górny, J. Kijonka, Z. Zagała, Studio Noa, Katowice 2021, s. 320–332.
Stachowska E., Światowe Dni Młodzieży w Krakowie w perspektywie socjologii religii, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2019.
Surdej A., Partycypacja, w: Encyklopedia socjologii, t. 3, red. W. Kwaśniewicz i in., Oficyna Naukowa, Warszawa 2000, s. 83–88.
Szymczak W., Partycypacja osób zaangażowanych społecznie. Struktura, funkcje, modele, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013.
Świda-Ziemba H., Młodzież PRL, Portrety pokoleń w kontekście historii, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2010.
Tillmann K.J., Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie, tłum. G. Bluszcz, B. Miracki, Warszawa 1996.
Wood J., Edukacja na rzecz efektywnego obywatelstwa, tłum. A. Sekuła, w: Edukacja obywatelska w działaniu, red. A. Kordasiewicz, P. Sadura, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, s. 128–144.
Wysocka E., Młodzież a religia. Społeczny wymiar religijności młodzieży, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2000.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-8749-8862
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Od numeru 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
Teksty opublikowane w numerach od 3/2018 do 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych CC BY-NC-ND 4.0.
Z utworów opublikowanych w niniejszym czasopiśmie przed nr 3/2018 można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
