Prawo pacjenta - dziecka do wyrażenia zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego
Agnieszka Wołoszyn - Cichocka
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-5584-4137
Abstrakt
Prawo do wyrażenia zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego jest jednym z najistotniejszych praw pacjenta, jednakże w stosunku do dzieci, jest ono ograniczone. Zasadą jest, że pacjent małoletni, który ukończył 16 lat wyraża zgodę na działanie medyczne razem ze swoim przedstawicielem ustawowym, natomiast za pacjenta, który nie ukończył 16 lat, decyduje wyłącznie przedstawiciel ustawowy. Dla niektórych świadczeń zdrowotnych polski ustawodawca wprowadził jednak odmienne reguły. W sposób odmienny uregulował zasady wyrażania zgody przez pacjenta małoletniego na udział w eksperymencie medycznym, na pobranie komórek, tkanek i narządów w celu ich przeszczepienia, na pobranie krwi czy też na badanie psychiatryczne. Nadmierna kazuistyka przepisów w zakresie zgody pacjenta małoletniego na udzielenie świadczenia zdrowotnego niewątpliwie utrudnia ich poznanie i stosowanie.
Słowa kluczowe:
świadoma zgoda, małoletni pacjent, świadczenie zdrowotneBibliografia
Bołoz W., Geneza, ewolucja i etyczne uzasadnienie zasady „świadomej zgody”, [w:] W. Bołoz, R. Krajewski (red.), Realizacja zasady informed consent w kontekście relacji lekarz–pacjent. Wyzwania i bariery rozwojowe w Polsce, Warszawa 2012, s. 32-42.
Czarkowski M., Zgoda na udział w badaniach klinicznych osób niezdolnych do jej wyrażenia, „Prawo i Medycyna” 2014, nr 3/4, s. 91-106.
Dercz M., H. Izdebski, T. Rek, Dziecko – pacjent i świadczeniobiorca, Warszawa 2015.
Drozdowska U., W. Wojtal, Zgoda i informowanie pacjenta, Warszawa 2010.
Dudzińska A., Zgoda na działanie medyczne, „Państwo i Prawo” 2009, z. 11, s. 69-79.
Filar M., Postępowanie lecznicze (świadczenie zdrowotne) w stosunku do pacjenta niezdolnego do wyrażenia zgody, „Prawo i Medycyna” 2003, nr 13, s. 41-49.
Gałęska-Śliwka A., K. Śliwka, Zgoda małoletniego na udział w eksperymencie medycznym, „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii” 2008, t. 58, nr 4, s. 194-196.
Haberko J., Małoletni pacjent jako podmiot interesu prawnie chronionego w kontekście wybranych aspektów stosowania nowoczesnych technologii medycznych, [w:] O. Nawrot, A. Wnukiewicz-Kozłowska (red.), Temida w dobie rewolucji biotechnologicznej – wybrane problemy bioprawa, Gdańsk 2015, s. 43-54.
Karkowska D., Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, Warszawa 2012.
Kędziora R., Problematyka zgody pacjenta w świetle polskiego ustawodawstwa medycznego, „Prokuratura i Prawo” 2003, nr 7/8, s. 41-61.
Malczewska M., Komentarz do art. 32 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, [w:] E. Zielińska (red.), Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, Warszawa 2014, s. 601-631.
Michałek-Janiczek A., Autonomia małoletniego w zakresie leczenia, „Państwo i Prawo” 2009, z. 10, s. 57-69.
Nesterowicz M., Prawo medyczne. Glosy i komentarze do orzeczeń sądowych, Warszawa 2012.
Nesterowicz M., Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 31 marca 2006 r., I ACa 973/05, LEX nr 252827, „Prawo i Medycyna” 2010, nr 2, s. 125-134.
Niemczyk S., A. Łazarska, Medyczno-prawne rozważania o konkretyzacji przedmiotu zgody pacjenta, „Prawo i Medycyna” 2008, nr 3, s. 65-81.
Olszewski B., Uniwersalna definicja dziecka?, „Przegląd Prawa i Administracji” 2011, nr 85, s. 205-217.
Rutkowski S., Zgoda na zabieg leczniczy w ujęciu art. 192 k.k., „Prokuratura i Prawo” 2000, nr 2, s. 15-30.
Sporczyk A., Granice autonomii małoletniego żywego dawcy w transplantacji, „Białostockie Studia Prawnicze” 2017, t. 22, nr 2, s. 57-68.
Świderska M., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2012, sygn. III CSK 227/11, LEX nr 1211885, „Prawo i Medycyna” 2012, nr 3/4, s. 246-252.
Świderska M., Zgoda Pacjenta na zabieg medyczny, Toruń 2007.
Zajączkowska M.J., Prawa dziecka, [w:] L. Koba, W. Wacławczyk (red.), Prawa człowieka. Wybrane zagadnienia i problemy, Warszawa 2009, s. 369-383.
Zoń K.M., Dopuszczalność transplantacji ex vivo od dawcy małoletniego w prawie polskim, [w:] J. Mazurkiewicz (red.), Księga dla naszych kolegów: prace prawnicze poświęcone pamięci doktora Andrzeja Ciska, doktora Zygmunta Masternaka i doktora Marka Zagrosika, Wrocław 2013, s. 489-502.
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie https://orcid.org/0000-0001-5584-4137
Licencja
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
