Teologiczna doniosłość typologii Adam-Chrystus w świetle dokumentów Międzynarodowej Komisji Teologicznej
Sławomir Zatwardnicki
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-7597-6604
Abstrakt
W nauce o dwóch Adamach kryją się treści ważne dla wielu traktatów teologicznych. Biblijna typologia ukazuje również konieczność uwzględniania wzajemnej więzi między nimi. W tym sensie Pawłowy paralelizm wzywa do uprawiania teologii integralnej, która poszczególne prawdy wiary widzi w łączności oraz wyprowadza z całości Objawienia.
Słowa kluczowe:
Adam, Drugi Adam, typologia, Chrystus, Bóg, człowiek, Wcielenie, stworzenie, zbawienie, przebóstwienie, obraz Boży, chrystologia, antropologia, protologia, eschatologia, historia zbawienia, czas, wiecznośćBibliografia
Adam, w: K. Rahner, H. Vorgrimler, Mały słownik teologiczny, tłum. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, Warszawa 1987, kol. 1–2.
Adam, w: H. Langkammer, Mały słownik biblijny, Wrocław 2001, s. 34–35.
Balthasar H.U. von, Duch chrześcijański, tłum. Z. Włodkowa, Poznań 2013.
Bartnik C., Dogmatyka katolicka, t. 1: Traktaty I–VI, Lublin 2012.
Congar Y.M.-J., Człowiek i przebóstwienie w teologii prawosławnej, tłum. L.B. i S.G., „Znak” 1968, nr 7–8, s. 841–865.
Ernst M., Adam-Chrystus typologia, tłum. M. Szczepaniak, w: Nowy leksykon biblijny, red. F. Kogler, R. Egger-Wenzel, M. Ernst, red. nacz. nauk. wyd. pol. H. Witczyk, Kielce 2011, s. 9.
Füglister N., Reiterer F.V., Adam, tłum. M. Szczepaniak, w: Nowy leksykon biblijny, red. F. Kogler, R. Egger-Wenzel, M. Ernst, red. nacz. nauk. wyd. pol. H. Witczyk, Kielce 2011, s. 8–9.
Jan Paweł II, Bulla ogłaszająca Wielki Jubileusz roku 2000 „Incarnationis mysterium”, www.opoka.org.pl [dostęp: 23 III 2016].
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2002.
Kehl M., I widział Bóg, że to jest dobre. Teologia stworzenia, współpr. H.-D. Mutschler, M. Sievernich, tłum. W. Szymona, Poznań 2008.
Liszka P., Wpływ nauki o czasie na refleksję teologiczną. (Wpływ koncepcji czasu na refleksję teologiczną), Warszawa 1992.
Lubac de H., Katolicyzm. Społeczne aspekty dogmatu, tłum. M. Stokowska, Kraków 1988.
Lubac de H., Paradoksy i Nowe paradoksy, tłum. M. Rostworowska-Książek, Kraków 1995.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Wybrane zagadnienia z chrystologii (1979), tłum. J. Bielecki, w: Od wiary do teologii, Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 111–132.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Teologia, chrystologia, antropologia (1981), tłum. J. Bielecki, w: Od wiary do teologii, Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 133–150.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Wybrane zagadnienia z eklezjologii (1985), tłum. A. Michalik, w: Od wiary do teologii, Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 197–236.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Interpretacja dogmatów (1988), tłum. J. Królikowski, w: Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 273–302.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Wiara i inkulturacja (1988), tłum. J. Królikowski, w: Od wiary do teologii, Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 251–271.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Teologia odkupienia (1995), tłum. Z. Morawiec, w: Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 341–391.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Chrześcijaństwo i religie (1996), tłum. J. Królikowski, w: Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 393–434.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Pamięć i pojednanie. Kościół i winy przeszłości (2000), tłum. J. Królikowski, Kraków 2000.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Komunia i służba. Osoba ludzka stworzona na obraz Boży (2004), tłum. J. Królikowski, „Diakon” 3 (2006), s. 15–45.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Nadzieja zbawienia dla dzieci, które umierają bez chrztu (2007), tłum. J. Królikowski, Kraków 2008.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, W poszukiwaniu etyki uniwersalnej: nowe spojrzenie na prawo naturalne, tłum. R. Kiełtyka, Kraków 2010.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Teologia dzisiaj. Perspektywy, zasady i kryteria (2012), tłum. K. Stopa, Kraków 2012.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Bóg Trójca, jedność ludzi. Monoteizm chrześcijański przeciwko przemocy (2014), tłum. K. Stopa, Kraków 2014.
Müller G.L., Dogmatyka katolicka, tłum. W. Szymona, Kraków 2015.
North R., Adam, tłum. J. Marzęcki, w: Słownik wiedzy biblijnej, red. B.M. Metzger, M.D. Coogan, Warszawa 2004, s. 6.
Ratzinger J., Eucharystia. Bóg blisko nas, tłum. M. Rodkiewicz, Kraków 2005.
Ratzinger J., O sensie bycia chrześcijaninem, tłum. J. Merecki, Kraków 2006.
Ratzinger J., Opera omnia VI/2: Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, tłum. W. Szymona, Lublin 2016.
Ratzinger J. (Benedykt XVI), Balthasar H. U. von, Maryja w tajemnicy Kościoła, tłum. W. Szymona, Kraków 2007.
Sikora P., Przebóstwienie człowieka, Chalcedon i chrystologia dwustopniowa, „Polonia Sacra” 12 (2003), s. 327–339.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 104–166.
Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 526–606.
Zatwardnicki S., Niepokalany wyjątek od reguły. Powołanie chrześcijan w świetle maryjnego dogmatu, „Teologia w Polsce” 2015, nr 1, s. 161–187.
Adam, w: H. Langkammer, Mały słownik biblijny, Wrocław 2001, s. 34–35.
Balthasar H.U. von, Duch chrześcijański, tłum. Z. Włodkowa, Poznań 2013.
Bartnik C., Dogmatyka katolicka, t. 1: Traktaty I–VI, Lublin 2012.
Congar Y.M.-J., Człowiek i przebóstwienie w teologii prawosławnej, tłum. L.B. i S.G., „Znak” 1968, nr 7–8, s. 841–865.
Ernst M., Adam-Chrystus typologia, tłum. M. Szczepaniak, w: Nowy leksykon biblijny, red. F. Kogler, R. Egger-Wenzel, M. Ernst, red. nacz. nauk. wyd. pol. H. Witczyk, Kielce 2011, s. 9.
Füglister N., Reiterer F.V., Adam, tłum. M. Szczepaniak, w: Nowy leksykon biblijny, red. F. Kogler, R. Egger-Wenzel, M. Ernst, red. nacz. nauk. wyd. pol. H. Witczyk, Kielce 2011, s. 8–9.
Jan Paweł II, Bulla ogłaszająca Wielki Jubileusz roku 2000 „Incarnationis mysterium”, www.opoka.org.pl [dostęp: 23 III 2016].
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2002.
Kehl M., I widział Bóg, że to jest dobre. Teologia stworzenia, współpr. H.-D. Mutschler, M. Sievernich, tłum. W. Szymona, Poznań 2008.
Liszka P., Wpływ nauki o czasie na refleksję teologiczną. (Wpływ koncepcji czasu na refleksję teologiczną), Warszawa 1992.
Lubac de H., Katolicyzm. Społeczne aspekty dogmatu, tłum. M. Stokowska, Kraków 1988.
Lubac de H., Paradoksy i Nowe paradoksy, tłum. M. Rostworowska-Książek, Kraków 1995.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Wybrane zagadnienia z chrystologii (1979), tłum. J. Bielecki, w: Od wiary do teologii, Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 111–132.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Teologia, chrystologia, antropologia (1981), tłum. J. Bielecki, w: Od wiary do teologii, Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 133–150.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Wybrane zagadnienia z eklezjologii (1985), tłum. A. Michalik, w: Od wiary do teologii, Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 197–236.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Interpretacja dogmatów (1988), tłum. J. Królikowski, w: Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 273–302.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Wiara i inkulturacja (1988), tłum. J. Królikowski, w: Od wiary do teologii, Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 251–271.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Teologia odkupienia (1995), tłum. Z. Morawiec, w: Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 341–391.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Chrześcijaństwo i religie (1996), tłum. J. Królikowski, w: Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 393–434.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Pamięć i pojednanie. Kościół i winy przeszłości (2000), tłum. J. Królikowski, Kraków 2000.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Komunia i służba. Osoba ludzka stworzona na obraz Boży (2004), tłum. J. Królikowski, „Diakon” 3 (2006), s. 15–45.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Nadzieja zbawienia dla dzieci, które umierają bez chrztu (2007), tłum. J. Królikowski, Kraków 2008.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, W poszukiwaniu etyki uniwersalnej: nowe spojrzenie na prawo naturalne, tłum. R. Kiełtyka, Kraków 2010.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Teologia dzisiaj. Perspektywy, zasady i kryteria (2012), tłum. K. Stopa, Kraków 2012.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Bóg Trójca, jedność ludzi. Monoteizm chrześcijański przeciwko przemocy (2014), tłum. K. Stopa, Kraków 2014.
Müller G.L., Dogmatyka katolicka, tłum. W. Szymona, Kraków 2015.
North R., Adam, tłum. J. Marzęcki, w: Słownik wiedzy biblijnej, red. B.M. Metzger, M.D. Coogan, Warszawa 2004, s. 6.
Ratzinger J., Eucharystia. Bóg blisko nas, tłum. M. Rodkiewicz, Kraków 2005.
Ratzinger J., O sensie bycia chrześcijaninem, tłum. J. Merecki, Kraków 2006.
Ratzinger J., Opera omnia VI/2: Jezus z Nazaretu. Studia o chrystologii, tłum. W. Szymona, Lublin 2016.
Ratzinger J. (Benedykt XVI), Balthasar H. U. von, Maryja w tajemnicy Kościoła, tłum. W. Szymona, Kraków 2007.
Sikora P., Przebóstwienie człowieka, Chalcedon i chrystologia dwustopniowa, „Polonia Sacra” 12 (2003), s. 327–339.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 104–166.
Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 526–606.
Zatwardnicki S., Niepokalany wyjątek od reguły. Powołanie chrześcijan w świetle maryjnego dogmatu, „Teologia w Polsce” 2015, nr 1, s. 161–187.
Sławomir Zatwardnicki
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu https://orcid.org/0000-0001-7597-6604
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu https://orcid.org/0000-0001-7597-6604
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
