Efektywność prawa umów. Rola sądów
Jakub Szczerbowski
Abstrakt
Efektywność prawa umów leży w centrum zainteresowania stron umowy, w szczególności w przypadku umów pomiędzy profesjonalistami. Pomimo tego, litera prawa rzadko odnosi się do efektywności jako kategorii prawnej. Organizacja i funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości wpływa na koszty transakcyjne stosunków umownych. Ten wpływ można podzielić na dwie szerokie kategorie, wpływ niestabilności lub rozbieżności w orzecznictwie i wpływ dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Powszechnie uznaje się, że stabilność orzecznictwa wpływa pozytywnie na dostęp do wymiaru sprawiedliwości poprzez zmniejszanie pobudek do wytaczania powództw. Odmienny pogląd proponuje E. Posner w eksperymencie myślowym, w którym rażąco niekompetentne sądy mają mimo wszystko prowadzić do wykonania umowy przez strony – poprzez wywołanie w stronach umowy niechęci do procesu. W niniejszym tekście przeprowadzono polemikę z powyższym poglądem kwestionując zarówno jego założenia jak i jego wiarygodność w stosunku do obserwacji rzeczywistości.
Słowa kluczowe:
prawo umów, koszty transakcyjne, efektywność, sądownictwoBibliografia
Bajari P., Tadelis S., Incentives versus transaction costs: A theory of procurement contracts, „RAND Journal of Economics” 2001, t. 32, nr 3.
Chen-Wishart M., A Bird in the Hand: Consideration and Contract Modifications, „Contract Formation and Parties” 2010.
Ciućkowska-Leszczewicz K., Spółka cicha jako typ spółki cywilnej? Rozważania na gruncie prawa Polski, Austrii, Niemiec i Francji, „Studia Prawnoustrojowe”, t. 24.
Coase R.H., The Problem of Social Cost, „Journal of Law and Economics” 1960, t. 3.
Golecki M.J., Między pewnością a efektywnością: marginalizm instytucjonalny wobec prawotwórczego stosowania prawa, Warszawa 2011.
Posner E.A., A theory of contract law under conditions of radical judicial error, „John M. Olin Program in Law and Economics Working Paper” 1999, nr 80.
Sitek B., Przyjaźń (amicitia) jako wyznacznik rozstrzygnięć w prawie rzymskim na tle współczesnych rozwiązań [w:] Bezpieczeństwo informacji państwa i biznesu, M. Sitek, I. Niedziółka, A. Ukleja (red.), Józefów 2014.
Licencja
Czasopismo zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości.
Teksty opublikowane w tomach 3/2018 - 4/2023 udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Od tomu 1/2024 teksty udostępniane są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa CC BY 4.0.
