Archiwum Prowincji Najświętszego Imienia Jezus Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu w Warszawie
Mirosława Górska
Abstrakt
Die Geschichte und der Charakter des Ordens der Schwestern der Allerheiligsten Familie von Nazareth beeinflussen die gesammelten Materialien: ihre Menge, die Art der Akten, die territoriale Reichweite und den Erhaltungszustand. Zu den charakteristischen Merkmalen der hier besprochenen Bestände, die von der Geschichte und vom Charakter dieses Instituts geprägt wurden, gehört ihre Organisation (die Rechtsgrundlagen), ihr internationaler Charakter (unterschiedliche Aktenquellen), die (zentralisierte) Verwaltungsstruktur – dieselbe für das gesamte Institut, dieselben Etappen der Formation seiner Mitglieder und seine Tätigkeit (Häuser und apostolische Niederlassungen), die sich zwar in Abhängigkeit von den historischen Bedingungen und Herausforderungen der jeweiligen Epoche veränderte, aber von Anfang an – durch das besondere Charisma des Ordens – auf die Familie ausgerichtet war, hauptsächlich durch Bildungsarbeit mit Kindern und Jugendlichen (in Polen in unterschiedlichen Schultypen). Mit diesem Wirken untrennbar verbunden waren die Kontakte sowohl mit der Kirche als auch mit den staatlichen und weltlichen Behörden sowie Eigentums- und finanzielle Angelegenheiten. Der Bestand des Archivs der Provinz des Allerheiligsten Namens Jesus in Warschau besteht aus einem Aktenensemble. Dieses ist offen, und zu ihr gehören zehn Serien, die sich wiederum in Unterserien gliedern. Die Akten der liquidierten Häuser bilden eine getrennte Gruppe in chronologischer Ordnung, die sich deshalb als praktisch erweist, weil die Akten der nächstfolgenden Häuser dazukommen können, ohne die schon bestehende Ordnung zu stören. Zweifellos haben die Situation in Polen und besonders der 2. Weltkrieg und die kommunistische Nachkriegszeit sowohl die Geschichte als auch die Bestände des Archivs der Provinz des Allerheiligsten Namens Jesus mit Sitz in Warschau besonders destruktiv geprägt. Die Provinz war 1925 entstanden und konnte sich somit nur 14 Jahre lang ihrer Freiheit erfreuen. Ihre während des Krieges und in den Jahren danach erlittenen Verluste sind unwiederbringlich. Der Bestand des Archivs erfordert weiterhin viele ernsthafte Arbeit. In erster Linie müssen das Aktenensemble geordnet und ein Inventarverzeichnis angefertigt, ein Statut des Archivs erarbeitet, die Kanzlei „synchronisiert” und die Räumlichkeiten vergrößert werden.
Słowa kluczowe:
zakon, archiwum, dokumenty, zbiory, Nazaretanki WarszawaBibliografia
Zgromadzenie Najświętszej Rodziny z Nazaretu i jego dzieła 1873-1932, Rzym 1933;
S. Fides Tomkowicz, S. Neomizja Rutkowska, Zgromadzenie SS. Najśw. Rodziny z Nazaretu i jego wkład w dorobek polskiego Millennium, Rzym 1957; Sister M. DeChantal Dylewska, Out of Nazareth, New York 1974;
H. Markiewicz, B. Stelmaszczuk, Zgromadzenie Sióstr Najświetszej Rodziny z Nazaretu, w: Żeńskie zgromadzenia zakonne w Polsce 1939-1947, t. VII, red. A. Chruszczewski, Lublin 1994, s. 121-166;
S. M. Barbara Gromada, Rys historyczny zgromadzenia, w: Blasku chwały, , album, red. S. M. Teresa Górska, S. M. Noela Wojtatowicz, S. M. Bogumiła Zamora, Rzym 2001, s. 13-20;
Ważniejsze daty z historii Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, Rzym 1997
Jan Paweł II, List z okazji 125. rocznicy powstania Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek, Watykan 2000.
M. Winowska, Dzieje duszy Franciszki Siedliskiej, Rzym 1999;
F. Siedliska, Dziennik duchowy, t.1 (1884), Rzym 2001;
Prawo Miłości, Konstytucje Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, Rzym 2002.
D. Kozieł, Początki Nazaretanek na ziemiach polskich, Kraków 2001;
S. M. Hyacenta (Bieńkowska Janina), Dzieje przeżyć w Rosji Sowieckiej Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu 1941-1945, cz. I, ,II, III, Warszawa 1946, mps;
S. M. Noela Martusewicz, Tułaczki ciąg dalszy Persja–Afryka, Warszawa 1984, mps.
A. Stawicka, Pitsford, Warszawa 2009;
Siostry nazaretanki w niemieckim obozie pracy w Bojarowie, wspomnienia sióstr, mps.
S. M. Izabela Machowska, Moje wspomnienia z lat łask i cierpień (1952-1956), mps.
S. M. Roselita Bradley, Provincial Secretaty’s Manual, Rome 1991;
Wytyczne do prowadzenia archiwum, Siostry Najświętszej Rodziny z Nazaretu , Rzym 1985;
Provincial Secretary’s Manual, Rome, revised February, 2005;
Instytut Geografii Historycznej Kościoła w Polsce Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Instrukcja dla opracowania materiałów: Żeńskie wspólnoty zakonne w Polsce w okresie 1939 – 1947, Lublin 1975;
S. M. Deodata (Helena Markiewicz), Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, w: Żeńskie wspólnoty zakonne w Polsce w okresie 1939-1947, Lublin 1994;
S. M. Noela Martusewicz, Czcigodna Służebnica Boża Maria od Pana Jezusa Dobrego Pasterza, Franciszka Siedliska, Warszawa 1987;
A. Ricciardi, Francesca Siedliska, Roma 1970; wyd. polskie A. Ricciardi, Franciszka Siedliska, Rzym 1987, tł. s. M. Immolata Krajeńska, W. Minkiewicz.
Z. Martusewicz, Obcując ze świętymi, Warszawa 1988;
Dom Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, w: Jadwiga Hoppen-Zawadzka, Julia Cywińska, Dzieje powstania i działalności szkoły Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu w Wilnie w latach 1906-1940, Bydgoszcz 1996, s. 19-26;
s. M. Noela Martusewicz, Historia prowincji warszawskiej, t. 1-5, Warszawa 1993, mps;
K. Trela, Struktura zasobu archiwów żeńskich zgromadzeń apostolskich, „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne”, 69 (1998) s. 62.
