Rękopiśmienny Psałterz proweniencji oliwetańskiej w Polsce
Piotr Wiśniewski ks.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , PolskaAbstrakt
Artykuł prezentuje wyniki badań nad księgą rękopiśmiennego Psałterza proweniencji oliwetańskiej przechowywanego w Muzeum Archidiecezji Łódzkiej. Autor podaje syntetyczny opis kodeksu, weryfikuje czas jego powstania, precyzuje obszar geograficzny, w którym został on napisany oraz wskazuje hipotetyczne miejsce jego użytkowania. W świetle analizy porównawczej Psałterza z innymi rękopisami oliwetańskimi dowodzi, że napisał go oliwetanin będący również autorem dekoracji kodeksu. Końcowa część artykułu jest próbą wyjaśnienia migracji Psałterza z Włoch do Polski.
Słowa kluczowe:
psałterz; oliwetanie; Monte Oliveto; Łódź; officium divinumBibliografia
Baroffino B.G., Le differenziae nei codoci Italiani, „Ecclesia Orans”, 9 (1992) pp. 61-68.
Birkenmajer A. (ed.), Encyklopedia wiedzy o książce, Wrocław 1971.
Bisztyga J., Psalterium Andrzeja Piotrkowczyka z 1599 roku jako pierwszy dokument potrydenckiego chorału gregoriańskiego w Polsce, Lublin 2009 (tesi di dottorato).
Bollati M., Un Graduale Olivetano. Un Percorso nella Miniatura Lombarda del Quattrocento, London 2008.
Bonniwell W., Historia liturgii dominikańskiej 1215-1945 (tłum. D. Krupińska), New York 1945, www.rytdominikanski.pl/historia-liturgii-dominikanskiej/historia-liturgii- dominikanskiej-1215-1945-o-william-bonniwell-op (accesso: 20.11.2020).
Brzozecki S., Oliwetanie, in: Encyklopedia katolicka, vol. 14, ed. E. Gigilewicz, Lublin 2010, col. 535-536.
Canova G.M., Tagliabue M., I corali miniati di Santa Maria di Monte Oliveto: Nuovi documenti e nuove considerazioni, in: Bernardo Tolomei e le origini di Monte Oliveto. Atti del Convegno di studi per il VII centenario di fondazione dell’abbazia (Monte Oliveto Maggiore, 9-10 maggio 2019), ed. G. Andenna, M. Tagliabue, Cesena 2020, pp. 323-396.
Claire J., Les répertoires liturgiques latins avant l’octoéchos, „Études Grégoriennes”, 15 (1975) pp. 21-49.
Cvetko Ch., L’abbazia olivetana do San Giuseppe a Tanzenberg, „L’Ulivo: Rivista olivetana di spiritualita e di cultura monastica”, 1 (2014) pp. 72-109.
Deyer J., The Singing of Psalms in the Early-Medieval Office, „Speculum”, 64 (1989) n. 3, pp. 535-578.
Gevaert F., Les Origines du chant liturgique de l’Église latine, Ghent 1890.
Grajewski C., Dyferencje psalmowe – uwarunkowania historyczne i estetyczne, „Saeculum Christianum”, 12 (2005) n. 1, pp. 139-146.
Hughes A., Medieval Manuscripts for Mass and Office. A guide to their organization and terminology, Toronto 1982.
Huglo M., Les tonaires. Inventaire, analyse, comparaison, Paris 1971.
Kołodziejczak Z., Antyfonarz „De Sanctis” z Biblioteki Kolegiaty w Łasku w świetle tradycji liturgiczno-muzycznej polskiej i europejskiej. Studium źródłoznawczo-muzykologiczne, Warszawa 1994 (tesi di dottorato).
Kopeć J., Collatio, in: Encyklopedia katolicka, vol. 3, ed. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, Lublin 1979, col. 540.
Maciejewski T., Elemety systemu menzuralnego w monodii chorałowej XIII-XVI wieku, in: Notae musicae artis. Notacja muzyczna w źródłach polskich XI-XVI wieku, ed. E. Witkowska-Zaremba, Kraków 1999, pp. 283-347.
Pawlak I., Hymnarz, in: Encyklopedia katolicka, vol. 6, ed. J. Walkusz, Lublin 1993, col. 1364-1365.
Piccaso G., Congregazione Benedettina Olivetana, in: Dizionario degli Istituti di Perfezione, vol. 2, ed. G. Pelliccia, G. Rocca, Roma 1975, p. 1494.
Pozorski K., Oliwetanie w Lądzie nad Wartą 1919-1921, „Polonia Maior Orientalis”, 7 (2020) pp. 99-108.
Semkowicz W., Paleografia łacińska, Kraków 2002. Sosnowski Roman, Tylus Piotr, Co mówią stare rękopisy, Kraków 2010.
Wagner P., Einführung in die gregorianischen Melodien, vol. 3: Gregorianische Formenlehre, Leipzig 1921.
Wiśniewski P., Nieznany rękopis liturgiczno-muzyczny z Muzeum Archidiecezji Łódzkiej, „Muzyka”, (2021), in stampa.
