The apotheosis of Bishop Maciej Grzegorz Garnysz’s family crest in Latin poems in the directories of the Chełm Diocese
Jarosław R. Marczewski
Agnieszka Strycharczuk
Abstract
Directories play an important role in pastoral life of every diocsse. In Poland, the first known prints of this type come from the sixteenth century. They include liturgical calendar with the local celebrations, pastoral directives, a list of institutions and clergy working in the diocese. Directories are issued by the authority of the bishop. In the past, publishing them provided the opportunity to print bishop’s family crest and an appropriate Latin poem on the first page. From the period of the rule of the Bishop of Chełm Maciej Grzegorz Garnysz († 1790) there remained 4 directories exposing the Garnysz family crest - Poraj. The authors of the poems included in the above-mentioned prints are unknown. These poems are in the form of epigrams. In terms of the composition, they are short lyric poems with four- and six-line stanzas, written in elegiac couplet. In this article, they were reprinted and translated into Polish. Their analysis and translation are completely new phenomena, as in Poland there are no other works presenting translation or a study of the poems included in directories.
Keywords:
Bishop of Chełm Maciej Grzegorz Garnysz, the Diocese of Chełm, directories, family crest, family crest poetryReferences
Bazydło J., Garnysz Maciej Grzegorz, w: Encyklopedia katolicka, t. 5, Lublin 1989, kol. 872-873.
Buchwlad-Pelcowa P., Na pograniczu emblematów i stemmatów, w: Słowo i obraz. Materiały sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, Nieborów, 29 września - 1 października 1977, red. A. Morawińska, Warszawa 1982, s. 73-95.
Chodyński S., Biskupi sufragani włocławscy: z akt kapituły włocławskiej, Włocławek 1906.
Curtius E.R., Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, Kraków 1997.
Czarski B., Stemmaty w staropolskich książkach, czyli rzecz o poezji heraldycznej, Warszawa 2012.
Estreicher K., Estreicher S., Estreicher K. mł., Bibliografi a polska – stulecia XV-XVIII, t. 15, Kraków 1915.
Krzywy R., Poezja staropolska wobec genologii retorycznej. Wprowadzenie do problematyki, Warszawa 2014.
Kulikowski A., Wielki herbarz rodów polskich, Warszawa 2005.
Kumor B., Granice metropolii i diecezji polskich (966-1939), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 18 (1969) s. 289-352.
Kumor-Mielnik J., Geografi a historyczna Kościoła lubelskiego, w: Atlas historyczny (archi)diecezji lubelskiej 1805-2005, red. H. Gapski, Lublin 2011, s. 44-87.
Litak S., Kościół łaciński w Rzeczypospolitej około 1772 roku. Struktury administracyjne, Lublin 1996.
Marczewski J.R., Dzieje chełmskiej kapituły katedralnej obrządku łacińskiego, Lublin 2013.
Michałowska T., Staropolska teoria genologiczna, Wrocław 1974.
Niedźwiedź J., Nieśmiertelne teatra sławy. Teoria i praktyka twórczości panegirycznej na Litwie w XVII-XVII w., Kraków 2003.
Nowak B., Ród Porajów w Małopolsce w średniowieczu, Kraków 2009.
Obremski K., Panegiryczna sztuka postaciowania: August II Mocny, Toruń 2003.
Pelc J., Obraz – słowo – znak. Studium o emblematach w literaturze staropolskiej, Wrocław 1973.
Prokop K.R., Wiadomości do biografi i biskupów oraz opatów i ksień z ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów z osiemnastowiecznej prasy warszawskiej doby saskiej i stanisławowskiej (1729-1795), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 86 (2006) s. 287-329.
Prokop K.R., Wypisy źródłowe do biografi i polskich biskupów i opatów z czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz niewoli narodowej doby zaborów (XVI w. - XIX w.), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 95 (2011) s. 249-304.
Słownik kościelny łacińsko-polski, red. A. Jugan, Sandomierz 2013.
Szymczakowa A., Nobiles Siradienses. Rody Porajów, Pomianów, Gryfów, Kopaczów i Pobogów, Warszawa 2011.
Wereszycka H., Garnysz Maciej Grzegorz, w: Polski słownik biografi czny, t. 7, Kraków 1948-1958, s. 285-286.
Wysocki J., Józef Ignacy Rybiński biskup włocławski i pomorski 1777-1806. Zarys biograficzny na tle rządów diecezją, Rzym 1967.
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
