Kasata klasztoru bazyliańskiego w Lublinie w latach 1864–1866
Abstrakt
Monaster bazyliański w Lublinie w połowie XIX w. był jednym z pięciu klasztorów w Królestwie Polskim. O jego kasacie zdecydował namiestnik Teodor Berg rozporządzeniem z 10 XII 1864 r. Przeprowadzono ją 30 I 1865 r. Nieruchomości klasztorne zostały przejęte na rzecz Skarbu Królestwa Polskiego. Cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego stała się świątynią parafialną, zaś dotychczasowy przełożony klasztoru został jej tymczasowym administratorem jako wikariusz. Zabudowania klasztorne przeznaczono na mieszkanie parocha oraz unicką szkołę elementarną. W 1875 r. ze względu na likwidację Cerkwi unickiej w Królestwie Polskim parafia stała się prawosławną.
Słowa kluczowe:
monaster, Lublin, kasata, cerkiew, biblioteka, BazylianieBibliografia
Dymmel P., Projekt edycji źródeł do kasat klasztorów na Lubelszczyźnie, „Hereditas Monasteriorum”, 1 (2012) s. 425-428.
Gach P.P., Kasaty zakonów na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i Śląska 1773- 1914, Lublin 1984.
Gil A., Chełmska diecezja unicka 1596-1810. Dzieje i organizacja, Lublin 2005.
Gil A., Monaster lubelski w XVII i XVIII w. Przyczynek do dziejów monastycyzmu wschodniego na zachodnich krańcach eparchii chełmskiej, w: Zakon bazyliański na tle mozaiki wyznaniowej kulturowej Rzeczypospolitej i krajów ościennych, red. S. Na¬bywaniec, S. Zabraniak, B. Lorens, Rzeszów 2018, s. 86-97.
Kładoczny J., Dzieje prowincji bazyliańskiej w Królestwie Polskiem 1810-1864, „Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwowie”, 16 (1937) s. 301-308.
Kładoczny J., Ostatnie chwile prowincji bazyliańskiej w Królestwie Polskiem, „Col¬lectanea Theologica”, 15 (1934) 93-103.
Kołbuk W., Bazylianie w Królestwie Polskim w latach 1817-1872, „Roczniki Huma¬nistyczne”, 31 (1983) z. 2, s. 153-185.
Kuprianowicz G., Roszczenko M., Cerkiew prawosławna Przemienienia Pańskiego w Lublinie, Lublin 1993.
Lorens B., Bazylianie prowincji koronnej w latach 1743-1780, Rzeszów 2014.
Patrilo I., Cholms’ka provincija Rizdva Materi Božoi (1810-1864), w: Naris istorii Vasilijans’kogo Činu svjatogo Josafata, Rim 1992, s.279-300.
Pietnoczko B., Bazylianie polscy. Ostatnie lata w Królestwie, w: Śladami unii brze¬skiej, red. R. Dobrowolski, M. Zemło, Lublin-Supraśl 2010, s. 369-407.
Sęczyk P., Klasztor oo. Bazylianów w Lublinie w XIX wieku, „Wschodni Rocznik Hu¬manistyczny”, 15 (2018) nr 1, s. 97-112.
Stecik J., Protokol vizitacii Ljublins’kogo vasilijans’kogo monastirja Preobražennja Gospodn’ogo (1764 r.), w: Zakon bazyliański na tle mozaiki wyznaniowej kulturowej Rzeczypospolitej i krajów ościennych, red. S. Nabywaniec, S. Zabraniak, B. Lorens, Rzeszów 2018, s. 98-115.
Uniwersytet Rzeszowski
dr hab. historii, prof. UR
https://orcid.org/0000-0003-3414-1760
