Rozwój księgozbioru Biblioteki Seminarium Duchownego w Sandomierzu w latach 1907-1918
Piotr Tylec ks.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-4090-2602
Abstrakt
Artykuł ukazuje rozwój księgozbioru Biblioteki Seminarium Duchownego w Sandomierzu w latach 1907-1918. Był to okres kiedy uczelnią duchowną zarządzał ks. Paweł Kubicki, późniejszy sufragan sandomierski. Natomiast funkcję bibliotekarza pełnił ks. Andrzej Wyrzykowski. Duchowni ci, wykorzystując sprzyjające okazje, tj. nowe pomieszczenia magazynowe i sytuację finansową, podjęli się modernizacji dotychczasowej książnicy seminaryjnej. Celem tych działań było dostosowanie jej dla potrzeb kursu filozoficzno-teologicznego. Podstawowym zadaniem opiekunów biblioteki stał się zatem rozwój istniejącego księgozbioru. Nowe pozycje pozyskiwano na drodze zakupu oraz poprzez przyjmowanie darów. W książki i czasopisma zaopatrywano się w kraju, jak również poza jego granicami, m.in. w Niemczech. Do najcenniejszych kolekcji sprowadzonych w tym czasie należy patrologia Jacques’a Paula Migne’a oraz Acta Sanctorum bollandystów. Natomiast ofiarodawcami swoich zbiorów bibliotecznych byli głównie kapłani diecezji sandomierskiej. Szybko rozwijający się księgozbiór seminaryjny wymagał dużych nakładów pracy, m.in. przy opracowywaniu i zabezpieczaniu nabytków. Inicjatywy te podejmował bibliotekarz wraz z grupami alumnów. W latach 1907-1918 uczelnia duchowna wzbogaciła się o kilka tysięcy woluminów, które współcześnie są częścią księgozbioru Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu.
Słowa kluczowe:
Sandomierz, seminarium duchowne, biblioteka seminaryjna, księgozbiórBibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Diecezji Sandomierskiej
Kuria Diecezjalna w Sandomierzu [XVII-XIX] 1818-2022
sygn. U-2, Seminarium Duchowne w Sandomierzu [Seminarium Duchowne w Kielcach] – akta ogólne (1798-1844).
Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu
Zespół Rękopisów
sygn. G 1330, t. 52, Korespondencja bpa Pawła Kubickiego z ks. Andrzejem Wyrzykowskim (1923-1938).
sygn. G 1332, t. 9, Korespondencja ks. Andrzeja Wyrzykowskiego w sprawach bibliotecznych (1907-1920).
sygn. R 2116/1, Ks. Józef Pastuszka, Wspomnienia o Seminarium Duchownym w Sandomierzu w latach 1912-1914(15).
sygn. R 2116/2, Ks. Józef Pastuszka, Wspomnienia o Sandomierskim Seminarium Duchownym w latach 1921-1930.
sygn. SD 3, Księga sesyjna Seminarium Duchownego w Sandomierzu (11 IX 1907 – 4 VI 1919).
sygn. SD 79, Cathalogus librorum sumptibus Seminarii Dioecesani Sandomieriensis comparatorum Ordine systematico conscriptus anno 1841 et continuatus sequentibus annis.
sygn. SD 85, Księga odnotowująca dary i zakup książek dla Biblioteki Seminarium Duchownego w Sandomierzu (1908-1917).
sygn. SD 86, Ewidencja książek okładanych i oddawanych do oprawy Biblioteki Seminarium Duchownego w Sandomierzu (1908-1914).
sygn. SD 87, Zapis darów dla Biblioteki Seminarium Duchownego w Sandomierzu (1908-1912).
sygn. SD 98, Księga dochodów i rozchodów (1912-1921).
sygn. SD 99, Rachunki Biblioteki Seminarium Duchownego w Sandomierzu (1915-1922).
sygn. SD 105, Acta recipientia libros quorum titulus (generalis) communis hic est: Patrologiae cursus completus […] J. P. Migne (1909-1910).
sygn. SD 106, Korespondencja Biblioteki Seminarium Duchownego w Sandomierzu (1910-1917).
sygn. SD 107, Korespondencja w sprawie zakupu książek dla Biblioteki Seminarium Duchownego w Sandomierzu (1908-1914).
sygn. SD 115, Pokwitowania wydane seminarium od 3 I 1913.
sygn. SD 169, Księga przychodów i rozchodów Seminaryjskich od 1 września 1903 do 31 sierpnia do 1907 r.
sygn. SD 170, Rachunki dochodów i rozchodów restauracji gmachu po benedyktynkach na urządzenie seminarium duchownego (1903-1908).
sygn. SD 172, Księga dochodów i rozchodów Seminarium Duchownego w Sandomierzu od 1 września 1907 r. do [lipca 1919].
Zespół Fotografii
b. sygn., Ks. Andrzej Wyrzykowski wraz z alumnami podczas katalogowania zbiorów [ok. 1915 r.].
b. sygn., Pomieszczenie magazynowe Biblioteki Seminarium Duchownego w Sandomierzu [ok. 1915 r.].
Źródła drukowane
Bułakowski Alfons, Korespondencja z sandomierskiego, „Przegląd Katolicki”, 1 (1863) s. 429-430.
Fiszer Ludwik, Wspomnienia starego księgarza, Warszawa 1959.
Piotrowicz Ludwik, Biblioteka w seminarium sandomierskim, „Przegląd Katolicki”, 19 (1881) s. 475-476.
Piotrowicz Ludwik, Biblioteka w seminarium sandomierskim (dokończenie), „Przegląd Katolicki”, 19 (1881) s. 508-511.
Prima Synodus Dioecesana Sandomirensis sub excellentissimo ac reverendissimo Domino Mariano Ryx Episcopo Sandomiriensi Sandomiriae in Ecclesia Cathedrali Nativitatis B. M. V. A. D. MCMXXIII diebus 3, 4 et 5 julii celebrate, Sandomierz 1923.
R[ewera] Antoni, Sandomierz, „Przegląd Katolicki”, 45 (1907) s. 30.
Opracowania
Borowski Franciszek, Dekret kasacyjny z roku 1819 i jego wykonanie w stosunku do zakonów diecezji sandomierskiej, „Studia Sandomierskie”, 18 (2011) z. 1, s. 7-177.
Buliński Melchior, Monografia miasta Sandomierza, Warszawa 1879.
Delehaye Hippolyte, L’OEuvre des Bollandistes à travers trois siècles (1615-1915), Bruksela 1959.
Dulisz Ilona, Feliks Nowowiejski o Szkole Muzyki Kościelnej w Ratyzbonie, „Studia Warmińskie”, 51 (2014) s. 297-308. (Crossref)
Encyklopedia kościelna podług teologicznej encyklopedii Wetzera i Weltego z licznymi jej dopełnieniami przy współpracownictwie kilkunastu duchownych i świeckich osób, wyd. M. Nowodworski, t. 1, Warszawa 1973, t. 29, Warszawa 1907.
Gajek Karolina, Życie i działalność wydawniczo-księgarska sióstr Chodakowskich w Sandomierzu w latach 1892-1957, Sandomierz 2012.
Gałązka Waldemar, 175 lat Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu (1820-1995), Sandomierz 1996.
Godding Robert, Joassart Bernard, Lequeux Xavier, Vriendt François De, De Rosweyde aux Acta Sanctorum. La recherche hagiographique des Bollandistes à travers quatre siècles, Bruksela 2009.
Góra Barbara, Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego w Pelpienie 1828-2000, Kraków 2007.
Graesel Arnim, Handbuch der Bibliothekslehre, Lipsk 1902.
Gwioździk Jolanta, Biblioteka w kulturze zakonnej. Zarys problematyki, w: Biblioteki kościelne i klasztorne w Polsce. Historia i współczesność, red. H. Olszar, B. Warząchowska, Katowice 2009, s. 53-62.
Kotkowski Stanisław, Seminarium Duchowne w Sandomierzu w latach 1820-1926, opracowała i przygotowała do druku H. Szumił, Sandomierz 2010.
Kukliński Wawrzyniec, Miasto prywatne Klimontów, Sandomierz 1911.
Lülfing Hans, Fock, Karl Heinrich Gustav, w: New German Biography, t. 5, Berlin 1961, s. 266-267.
Łodyński Marian, Materiały do dziejów państwowej polityki bibliotecznej w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (1807-1831), Wrocław 1958.
Mazur-Pietrzyk Jolanta, Druki sandomierskie przechowywane w Bibliotece Seminarium Duchownego w Sandomierzu, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 64 (1995) s. 463-564. (Crossref)
Meister F., Herder, w: Catholic Encyclopedia. An International Work on the Constitution, Doctrine, Discipline, and History of the Catholic Church, t. 7, New York 1910, s. 251-252.
Migne, Jacques Paul, w: Encyclopaedia Britannica, t. 15, Chicago 1969, s. 420.
Mroczkowski Piotr, Historia Biblioteki Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Gnieźnie, „Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych”, 26 (2020) nr 1 (50), s. 9-23.
Olszewski Mieczysław, Biblioteka Archidiecezjalnego Wyższego Seminarium Duchownego w Białymstoku, „Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych”, 11 (2005) nr 1-2 (20-21), s. 74-87.
Podręczna encyklopedia kościelna, red. Z. Chełmicki, t. 1-2, Warszawa 1904.
Podręczna encyklopedia kościelna, red. Z. Chełmicki, t. 13-14, Warszawa 1907.
Pokorzyńska Elżbieta, Początki polskiej oprawy wydawniczej: przegląd zabytków, „Acta Poligraphica”, 6 (2015) s. 37-50.
Polanowski Leszek, Dzieje budowlane Klasztoru Panien Benedyktynek w Sandomierzu, w: Klasztor Panien Benedyktynek w historii i kulturze Sandomierza, red. K. Burek, Sandomierz 2003, s. 115-127.
Rejman Dorota, Kopeć Monika, Sprawozdanie końcowe z prac inwentaryzacyjnych druków z bibliotek klasztornych znajdujących się w Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu. Etap od czwartego do ósmego: 1 V 2013 – 31 V 2014 r., „Hereditas Monasteriorum”, 4 (2014) s. 493-504.
Rokoszny Józef, Stare druki przechowywane w bibliotece seminaryjnej w Sandomierzu, „Kwartalnik Teologiczny”, 1 (1902) z. 3-4, s. 1-6.
Stanaszek Bogdan, Nowakowski Ryszard, Słownik biograficzny księży diecezji sandomierskiej XIX-XX w., t. 1, A-G, Sandomierz 2014.
Stanaszek Bogdan, Nowakowski Ryszard, Tylec Piotr, Słownik biograficzny księży diecezji sandomierskiej XIX-XX w., t. 3, M-R, Sandomierz 2017.
Stanaszek Bogdan, Nowakowski Ryszard, Tylec Piotr, Słownik biograficzny księży diecezji sandomierskiej XIX-XX w., t. 4, S-Ż. Biskupi i uzupełnienia, Sandomierz 2019.
Szylar Anna, Gospodarowanie benedyktynek sandomierskich, Tarnobrzeg 2008.
Szylar Anna, Tylec Piotr, Osobliwości kuchni klasztornej i seminaryjnej: czyli o pokarmach, gotowaniu i jedzeniu w dawnych czasach (XVIII – I poł. XX w.), Sandomierz 2020.
Ślemp Elżbieta, Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu, „Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych”, 11 (2005) nr 1-2 (20-21), s. 88-105.
Tylec Piotr, Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu – historia i współczesność, „Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych”, 25 (2019) nr 2 (49), s. 131-156.
Tylec Piotr, Bp Marian Ryx (1853-1930). Ordynariusz Sandomierski, Sandomierz 2020.
Tylec Piotr, Kierownicy Biblioteki Seminarium Duchownego w Sandomierzu w latach 1875-1984, „Fides. Biuletyn Bibliotek Kościelnych”, 25 (2019) nr 2, s. 157-176.
Tylec Piotr, Kobiałka Rafał (teksty), Seminarium. 200 lat Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu, Sandomierz 2020.
Tylec Piotr, Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu 1919-2019, Sandomierz 2019.
Wójcik Walenty, Archiwum i biblioteka kapituły w Sandomierzu, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 7 (1962) s. 5-41. (Crossref)
Wójcik Walenty, Bp Paweł Kubicki (1871-1944), „Studia Theologica Varsaviensia”, 8 (1970) nr 2, s. 253-286.
Wójcik Walenty, Cenniejsze rękopisy Biblioteki Seminarium w Sandomierzu, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 4 (1962) s. 259-330. (Crossref)
Wójcik Walenty, Ks. Adam Szymański (1880-1956), „Studia Sandomierskie”, 2 (1981) s. 311-338.
Wójcik Walenty, Ks. Andrzej Wyrzykowski (1879-1955), „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne”, 2 (1961) nr 1-2, s. 298-302. (Crossref)
Wójcik Walenty, Rękopisy Biblioteki Kapitulnej w Sandomierzu, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 36 (1978) s. 79-103. (Crossref)
Wójcik Walenty, Włączenie zbiorów poklasztornych do Biblioteki Seminarium Duchownego w Sandomierzu, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 1 (1959-1960) z. 2, s. 50-65. (Crossref)
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-4090-2602
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
